Intermediates in the catalytic cycle of [NiFe] hydrogenase: Functional spectroscopy of the active site

ChemPhysChem

Volumn 11, Issue 6, 2010, Pages 1127-1140

  Pandelia, Maria Eirini ^a   Ogata, Hideaki ^a   Lubitz, Wolfgang ^a  

^a MAX PLANCK INSTITUTE FOR CHEMICAL ENERGY CONVERSION   (Germany)

Author keywords

Electrochemistry; Epr spectroscopy; Hydrogenases; Ir spectroscopy; Spectroscopic techniques

Indexed keywords

CARBON MONOXIDE; ELECTROCHEMISTRY; ELECTRONIC STRUCTURE; ENZYME INHIBITION; FOURIER TRANSFORM INFRARED SPECTROSCOPY; INFRARED SPECTROSCOPY; MAGNETIC RESONANCE; SULFUR COMPOUNDS;

ACTIVATION/DEACTIVATION; DESULFOVIBRIO VULGARIS; EPR SPECTROSCOPY; GEOMETRICAL AND ELECTRONIC STRUCTURES; HYDROGENASES; SPECTROSCOPIC INVESTIGATIONS; SPECTROSCOPIC TECHNIQUE; SULPHATE REDUCING BACTERIA;

MOLECULAR OXYGEN;

EID: 77951155664     PISSN: 14394235     EISSN: 14397641     Source Type: Journal    
DOI: 10.1002/cphc.200900950     Document Type: Review

References (154)

1. S. Ogo, Chem. Commun. 2009, 23, 3317-3325.
2. W. Lubitz, W. Tumas, Chem. Rev. 2007, 107, 3900-3903.
3. K. A. Vincent, J. A. Cracknell, A. Parkin, F. A. Armstrong, Dalton Trans. 2005, 3, 3397-3403.
4. M. Stephenson, L. H. Stickland, Biochem. J. 1931, 25, 205-214.
5. P. M. Vignais, A. Colbeau, Curr. Issues Mol. Biol. 2004, 6, 159-188.
6. R. Mertens, A. Liese, Curr. Opin. Biotechnol. 2004, 15, 343-348.
7. F. A. Armstrong, N. A. Belsey, J. A. Cracknell, G. Goldet, A. Parkin, E. Reisner, K. A. Vincent, A. F. Wait, Chem. Soc. Rev. 2009, 38, 36-51.
8. E. Lojou, X. Luo, M. Brugna, N. Candoni, S. Dementin, M. T. Giudici-Orticoni, J. Biol. Inorg. Chem. 2008, 13, 1157-1167.
9. W. Lubitz, E. J. Reijerse, J. Messinger, Energy Environ. Sci. 2008, 1, 15-31.
10. P. M. Vignais, B. Billoud, Chem. Rev. 2007, 107, 4206-4272.
11. W. Lubitz, E. J. Reijerse, M. van Gastel, Chem. Rev. 2007, 107, 4331-4365.
12. J. C. Fontecilla-Camps, A. Volbeda, C. Cavazza, Y. Nicolet, Chem. Rev. 2007, 107, 4273-4303.
13. S. Shima, O. Pilak, S. Vogt, M. Schick, M. S. Stagni, W. Meyer-Klaucke, E. Warkentin, R. K. Thauer, U. Ermler, Science 2008, 321, 572-575.
14. T. Yagi, K. Kimura, H. Daidoji, F. Sakai, S. Tamura, H. Inokuchi, J. Biochem. 1976, 79, 661-671.
15. R. K. Thauer, K. Jungermann, K. Decker, Bacteriol. Rev. 1977, 41, 100-180.
16. Y. Higuchi, M. Kusunoki, Y. Matsuura, N. Yasuoka, M. Kakudo, J. Mol. Biol. 1984, 172, 109-139.
17. N. Yahata, T. Saitoh, Y. Takayama, K. Ozawa, H. Ogata, Y. Higuchi, H. Akutsu, Biochemistry 2006, 45, 1653-1662.
18. Y. Higuchi, T. Yagi, N. Yasuoka, Structure 1997, 5, 1671-1680.
19. C. C. Page, C. C. Moser, X. X. Chen, P. L. Dutton, Nature 1999, 402, 47-52.
20. S. Dementin, B. Burlat, A. L. De Lacey, A. Pardo, G. Dryanczyk-Perrier, B. Guigliarelli, V. M. Fernandez, M. Rousset, J. Biol. Chem. 2004, 279, 10508-10513.
21. V. H. Teixeira, C. M. Soares, A. M. Baptista, Proteins Struct. Funct. Bioinf. 2008, 70, 1010.
22. I. Fdez Galvan, A. Volbeda, J. C. Fontecilla-Camps, M. J. Field, Proteins 2008, 73, 195-203.
23. A. Volbeda, M. H. Charon, C. Piras, E. C. Hatchikian, M. Frey, J. C. Fontecilla- Camps, Nature 1995, 373, 580-587.
24. R. P. Happe, W. Roseboom, A. J. Pierik, S. P. J. Albracht, K. A. Bagley, Nature 1997, 385, 126-126.
25. A. J. Pierik, W. Roseboom, R. P. Happe, K. A. Bagley, S. P. J. Albracht, J. Biol. Chem. 1999, 274, 3331-3337.
26. A. J. Pierik, M. Hulstein, W. R. Hagen, S. P. J. Albracht, Eur. J. Biochem. 1998, 258, 572-578.
27. F. Dole, A. Fournel, V. Magro, E. C. Hatchikian, P. Bertrand, B. Guigliarelli, Biochemistry 1997, 36, 7847-7854.
28. O. Lenz, I. Zebger, J. Hamann, P. Hildebrandt, B. Friedrich, FEBS Lett. 2007, 581, 3322-3326.
29. H. Ogata, Y. Mizoguchi, N. Mizuno, K. Miki, S. Adachi, N. Yasuoka, T. Yagi, O. Yamauchi, S. Hirota, Y. Higuchi, J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 11628-11635.
30. Y. Montet, P. Amara, A. Volbeda, X. Vernede, E. C. Hatchikian, M. J. Field, M. Frey, J. C. Fontecilla-Camps, Nat. Struct. Biol. 1997, 4, 523-526.
31. H. Ogata, W. Lubitz, Y. Higuchi, Dalton Trans. 2009, 37, 7577-7587.
32. J. C. Fontecilla-Camps, P. Amara, C. Cavazza, Y. Nicolet, A. Volbeda, Nature 2009, 460, 814-822.
33. Y. Higuchi, T. Yagi, Biochem. Biophys. Res. Commun. 1999, 255, 295-299.
34. B. H. Huynh, D. S. Patil, I. Moura, M. Teixeira, J. J. G. Moura, D. V. Dervartanian, M. H. Czechowski, B. C. Prickril, H. D. Peck, J. Le Gall, J. Biol. Chem. 1987, 262, 795-800.
35. C. Bagyinka, J. P. Whitehead, M. J. Maroney, J. Am. Chem. Soc. 1993, 115, 3576-3585.
36. Z. J. Gu, J. Dong, C. B. Allan, S. B. Choudhury, R. Franco, J. J. G. Moura, J. Le Gall, A. E. Przybyla, W. Roseboom, S. P. J. Albracht, M. J. Axley, R. A. Scott, M. J. Maroney, J. Am. Chem. Soc. 1996, 118, 11155-11165.
37. H. Wu, M. B. Hall, C. R. Chim. 2008, 11, 790-804.
38. M. Stein, W. Lubitz, Curr. Opin. Chem. Biol. 2002, 6, 243-249.
39. M. Bruschi, G. Zampella, P. Fantucci, L. De Gioia, Coord. Chem. Rev. 2005, 249, 1620-1640.
40. V. M. Fernandez, E. C. Hatchikian, R. Cammack, Biochim. Biophys. Acta 1985, 832, 69-79.
41. S. Kurkin, S. J. George, R. N. F. Thorneley, S. P. J. Albracht, Biochemistry 2004, 43, 6820.
42. S. E. Lamle, S. P. J. Albracht, F. A. Armstrong, J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 14899-14909.
43. M. Saggu, I. Zebger, M. Ludwig, O. Lenz, B. Friedrich, P. Hildebrandt, F. Lendzian, J. Biol. Chem. 2009, 284, 16264-16276.
44. M. Saggu, C. Teutloff, M. Ludwig, M. Brecht, M. E. Pandelia, O. Lenz, B. Friedrich, W. Lubitz, P. Hildebrandt, F. Lendzian, R. Bittl, Phys. Chem. Chem. Phys. 2010, 12, 2139-2148.
45. S. P. J. Albracht, Biochim. Biophys. Acta Bioenerg. 1994, 1188, 167-204.
46. J. J. G. Moura, M. Teixeira, I. Moura, J. Le Gall, The Bioinorganic Chemistry of Nickel, (Ed.: J. R. J. Lancaster), Wiley & Sons, 1988, p. 191.
47. C. Gessner, O. Trofanchuk, K. Kawagoe, Y. Higuchi, N. Yasuoka, W. Lubitz, Chem. Phys. Lett. 1996, 256, 518-524.
48. O. Trofanchuk, M. Stein, C. Gessner, F. Lendzian, Y. Higuchi, W. Lubitz, J. Biol. Inorg. Chem. 2000, 5, 36-44.
49. M. Stein, W. Lubitz, Phys. Chem. Chem. Phys. 2001, 3, 2668-2675.
50. S. P. J. Albracht, E. G. Graf, R. K. Thauer, FEBS Lett. 1982, 140, 311-313.
51. S. Foerster, Doctoral Thesis, Technische Universität Berlin (Germany) 2003.
52. A. G. Agrawal, Doctoral Thesis, Heinrich-Heine-Universität Dässeldorf (Germany) 2005
53. M. Flores, A. G. Agrawal, M. van Gastel, W. Gärtner, W. Lubitz, J. Am. Chem. Soc. 2008, 130, 2402-2403.
54. M. Stein, Doctoral Thesis, Technische Universität Berlin (Germany) 2001.
55. J. E. Huyett, M. Carepo, A. Pamplona, R. Franco, I. Moura, J. J. G. Moura, B. M. Hoffman, J. Am. Chem. Soc. 1997, 119, 9291-9292.
56. K. K. Surerus, M. Chen, J. W. van der Zwaan, F. M. Rusnak, M. Kolk, E. C. Duin, S. P. J. Albracht, E. Munck, Biochemistry 1994, 33, 4980-4993.
57. C. L. Fan, M. Teixeira, J. Moura, I. Moura, B. H. Huynh, J. Le Gall, H. D. Peck, B. M. Hoffman, J. Am. Chem. Soc. 1991, 113, 20-24.
58. J. W. van der Zwaan, J. M. C. C. Coremans, E. C. M. Bouwens, S. P. J. Albracht, Biochim. Biophys. Acta 1990, 1041, 101-110.
59. M. Carepo, D. L. Tierney, C. D. Brondino, T. C. Yang, A. Pamplona, J. Telser, I. Moura, J. J. G. Moura, B. M. Hoffman, J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 281-286.
60. B. Bleijlevens, B. W. Faber, S. P. J. Albracht, J. Biol. Inorg. Chem. 2001, 6, 763-769.
61. M. van Gastel, C. Fichtner, F. Neese, W. Lubitz. Biochem. Soc. Trans. 2005, 33, 7-11.
62. M. van Gastel, M. Stein, M. Brecht, O. Schroeder, F. Lendzian, R. Bittl, H. Ogata, Y. Higuchi, W. Lubitz, J. Biol. Inorg. Chem. 2006, 11, 41-51.
63. H. Ogata, S. Hirota, A. Nakahara, H. Komori, N. Shibata, T. Kato, K. Kano, Y. Higuchi, Structure 2005, 13, 1635-1642.
64. A. Volbeda, L. Martin, C. Cavazza, M. Matho, B. W. Faber, W. Roseboom, S. P. J. Albracht, E. Garcin, M. Rousset, J. C. Fontecilla-Camps, J. Biol. Inorg. Chem. 2005, 10, 239-249.
65. P. Jayapal, M. Sundararajan, I. H. Hillier, N. A. Burton, Phys. Chem. Chem. Phys. 2006, 8, 4086-4094.
66. P. E. M. Siegbahn, C. R. Chim. 2007, 10, 766-774.
67. K. A. Vincent, F. A. Armstrong, Inorg. Chem. 2005, 44, 798-809.
68. A. Pardo, A. L. De Lacey, V. M. Fernandez, Y. B. Fan, M. B. Hall, J. Biol. Inorg. Chem. 2007, 12, 751-760.
69. C. A. Grapperhaus, M. Y. Darensbourg, Acc. Chem. Res. 1998, 31, 451-459.
70. S. E. Lamle, S. P. J. Albracht, F. A. Armstrong, J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 6595-6604.
71. S-Centered Radicals, (Ed.: Z. B. Alfassi), John Wiley & Sons, 1999.
72. W. E. Dascent. Inorg. Energ. Cambridge University Press, 1982.
73. T. B. Liu, B. Li, M. L. Singleton, M. B. Hall, M. Y. Darensbourg, J. Am. Chem. Soc. 2009, 131, 8296-8307.
74. R. Cammack, D. S. Patil, E. C. Hatchikian, V. M. Fernandez, Biochim. Biophys. Acta 1987, 912, 98-109.
75. M. Teixeira, I. Moura, A. V. Xavier, J. J. G. Moura, J. Le Gall, D. V. Dervartanian, H. D. Peck, B. H. Huynh, J. Biol. Chem. 1989, 264, 16435-16450.
76. M. Asso, B. Guigliarelli, T. Yagi, P. Bertrand, Biochim. Biophys. Acta 1992, 1122, 50-56.
77. M. Brecht, Doctoral Thesis, Technische Universtität Berlin (Germany) 2001.
78. J. M. Mouesca, L. Noodleman, D. A. Case, B. Lamotte, Inorg. Chem. 1995, 34, 4347-4359.
79. C. Elsässer, M. Brecht, R. Bittl, J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 12606-12611.
80. C. Elsässer, M. Brecht, R. Bittl, Biochem. Soc. Trans. 2005, 33, 15-19.
81. B. Bleijlevens, F. A. van Broekhuizen, A. L. De Lacey, W. Roseboom, V. M. Fernandez, S. P. J. Albracht, J. Biol. Inorg. Chem. 2004, 9, 743-752.
82. S. J. George, S. Kurkin, R. N. F. Thorneley, S. P. J. Albracht, Biochemistry 2004, 43, 6808-6819.
83. A. L. De Lacey, A. Pardo, V. M. Fernandez, S. Dementin, G. Dryanczyk-Perrier, E. C. Hatchikian, M. Rousset, J. Biol. Inorg. Chem. 2004, 9, 636-642.
84. M. E. Pandelia, H. Ogata, L. J. Currell, M. Flores, W. Lubitz, J. Biol. Inorg. Chem. 2009, 14, 1227-1241.
85. M. Stein, W. Lubitz, J. Inorg. Biochem. 2004, 98, 862-877.
86. A. L. De Lacey, E. C. Hatchikian, A. Volbeda, M. Frey, J. C. Fontecilla- Camps, V. M. Fernandez, J. Am. Chem. Soc. 1997, 119, 7181-7189.
87. C. Fichtner, C. Laurich, E. Bothe, W. Lubitz, Biochemistry 2006, 45, 9706-9716.
88. D. Millo, M. E. Pandelia, T. Utesch, N. Wisitruangsakul, M. A. Mroginski, W. Lubitz, P. Hildebrandt, I. Zebger, J. Phys. Chem. B 2009, 113, 15344-15351.
89. N. K. Menon, H. D. Peck, J. Le Gall, A. E. Przybyla, J. Bacteriol. 1987, 169, 5401-5407.
90. E. Garcin, X. Vernede, E. C. Hatchikian, A. Volbeda, M. Frey, J. C. Fontecilla- Camps, Structure 1999, 7, 557-566.
91. A. L. De Lacey, V. M. Fernandez, M. Rousset, R. Cammack, Chem. Rev. 2007, 107, 4304-4330.
92. A. Volbeda, J. C. Fontecilla-Camps, Bioorganomet. Chem. 2006, 17, 57-82.
93. A. Volbeda, J. C. Fontecilla-Camps, Dalton Trans. 2003, 21, 4030-4038.
94. A. Pardo, A. L. De Lacey, V. M. Fernandez, H. J. Fan, Y. B. Fan, M. B. Hall, J. Biol. Inorg. Chem. 2006, 11, 286-306.
95. H. Wang, D. S. Patil, C. Y. Ralston, C. Bryant, S. P. Cramer, J. Electron Spectroscopy and Related Phenomena 2001, 114, 865-871.
96. S. Q. Niu, L. M. Thomson, M. B. Hall, J. Am. Chem. Soc. 1999, 121, 4000-4007.
97. S. H. Li, M. B. Hall, Inorg. Chem. 2001, 40, 18-24.
98. P. Jayapal, M. Sundararajan, I. H. Hillier, N. A. Burton, Phys. Chem. Chem. Phys. 2008, 10, 4249-4257.
99. Y. Higuchi, H. Ogata, K. Miki, N. Yasuoka, T. Yagi, Structure 1999, 7, 549-556.
100. S. Foerster, M. Stein, M. Brecht, H. Ogata, Y. Higuchi, W. Lubitz, J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 83-93.
101. A. Chapman, R. Cammack, C. E. Hatchikian, J. McCracken, J. Peisach, FEBS Lett. 1988, 242, 134-138.
102. J. P. Whitehead, R. J. Gurbiel, C. Bagyinka, B. M. Hoffman, M. J. Maroney, J. Am. Chem. Soc. 1993, 115, 5629-5635.
103. A. Mäller, E. C. Hatchikian, J. Hättermann, R. Kappl, R. Cammack, J. Inorg. Biochem. 1999, 74, 240-240.
104. M. Pavlov, P. E. M. Siegbahn, M. R. A. Blomberg, R. H. Crabtree, J. Am. Chem. Soc. 1998, 120, 548-555.
105. M. Stein, W. Lubitz, Phys. Chem. Chem. Phys. 2001, 3, 5115-5120.
106. M. Brecht, M. van Gastel, T. Buhrke, B. Friedrich, W. Lubitz, J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 13075-13083.
107. S. Foerster, M. van Gastel, M. Brecht, W. Lubitz, J. Biol. Inorg. Chem. 2005, 10, 51-62.
108. M. B. Hall, S. Q. Niu, L. Thomson, J. Inorg. Biochem. 1999, 74, 152-152.
109. B. Guigliarelli, C. More, A. Fournel, M. Asso, E. C. Hatchikian, R. Williams, R. Cammack, P. Bertrand, Biochemistry 1995, 34, 4781-4790.
110. O. Trofanchuk, Doctoral Thesis, Technische Universität Berlin (Germany) 2001.
111. L. M. Roberts, P. A. Lindahl, Biochemistry 1994, 33, 14339-14350.
112. M. Y. Darensbourg, E. J. Lyon, J. J. Smee, Coord. Chem. Rev. 2000, 206, 533-561.
113. L. De Gioia, P. Fantucci, B. Guigliarelli, P. Bertrand, Inorg. Chem. 1999, 38, 2658-2662.
114. L. M. Roberts, P. A. Lindahl, J. Am. Chem. Soc. 1995, 117, 2565-2572.
115. S. O. Lill, P. E. Siegbahn, Biochemistry 2009, 48, 1056-1066.
116. T. Matsumoto, B. Kure, S. Ogo, Chem. Lett. 2008, 37, 970-971.
117. S. Ogo, R. Kabe, K. Uehara, B. Kure, T. Nishimura, S. C. Menon, R. Harada, S. Fukuzumi, Y. Higuchi, T. Ohhara, T. Tamada, R. Kuroki, Science 2007, 316, 585-587.
118. J. W. van der Zwaan, S. P. J. Albracht, R. D. Fontijn, E. C. Slater, FEBS Lett. 1985, 179, 271-277.
119. M. Medina, R. Williams, R. Cammack, E. C. Hatchikian, J. Chem. Soc. Faraday Trans. 1994, 90, 2921-2924.
120. M. Medina, E. C. Hatchikian, R. Cammack, Biochim. Biophys. Acta Bioenerg. 1996, 1275, 227-236.
121. F. Dole, M. Medina, C. More, R. Cammack, P. Bertrand, B. Guigliarelli, Biochemistry 1996, 35, 16399-16406.
122. G. Davidson, S. B. Choudhury, Z. J. Gu, K. Bose, W. Roseboom, S. P. J. Albracht, M. J. Maroney, Biochemistry 2000, 39, 7468-7479.
123. M. van Gastel, W. Lubitz. High Resolution EPR: Applications to Metalloenzymes and Metals in Medicine, Springer, Dordrecht, 2009, 441-470.
124. P. Kellers, M. E. Pandelia, L. J. Currell, H. Gçrner, W. Lubitz, Phys. Chem. Chem. Phys. 2009, 11, 8680-8683.
125. Bagley, K. A. Personal communication. 2009.
126. L. Purec, A. I. Krasna, D. Rittenberg, Biochemistry 1962, 1, 270-275.
127. G. Fauque, Y. Berlier, E. S. Choi, H. D. Peck, J. Le Gall, P. A. Lespinat, Biochem. Soc. Trans. 1987, 15, 1050-1051.
128. A. L. De Lacey, C. Stadler, V. M. Fernandez, E. C. Hatchikian, H. J. Fan, S. H. Li, M. B. Hall, J. Biol. Inorg. Chem.2002, 7, 318-326.
129. M. E. Pandelia, H. Ogata, L. J. Currell, M. Flores, W. Lubitz, Biochim. Biophys. Acta Bioenerg. 2010, 1797, 304-313.
130. R. P. Happe, W. Roseboom, S. P. J. Albracht, Eur. J. Biochem. 1999, 259, 602-608.
131. O. Sorgenfrei, A. Klein, S. P. J. Albracht, FEBS Lett. 1993, 332, 291-297.
132. M. Stein, E. van Lenthe, E. J. Baerends, W. Lubitz, J. Am. Chem. Soc. 2001, 123, 5839-5840.
133. K. A. Bagley, E. C. Duin, W. Roseboom, S. P. J. Albracht, W. H. Woodruff, Biochemistry 1995, 34, 5527-5535.
134. H. Frauenfelder, S. G. Sligar, P. G. Wolynes, Science 1991, 254, 1598-1603.
135. M. Brecht, M. Stein, O. Trofanchuk, F. Lendzian, Y. Higuchi, W. Lubitz In Magnetic Resonance and Related Phenomena, Vol. II (Eds: Ziessow D., Lendzian F., Lubitz W.) Technische Universität, Berlin, 1998, pp. 818-819.
136. T. Buhrke, M. Brecht, W. Lubitz, B. Friedrich, J. Biol. Inorg. Chem. 2002, 7, 897-908.
137. A. G. Agrawal, M. van Gastel, W. Gärtner, W. Lubitz, J. Phys. Chem. B 2006, 110, 8142-8150.
138. M. C. Machczynski, H. B. Gray, J. H. Richards, J. Inorg. Biochem. 2002, 88, 375-380.
139. A. L. De Lacey, E. Santamaria, E. C. Hatchikian, V. M. Fernandez, Biochim. Biophys. Acta Bioenerg. 2000, 1481, 371-380.
140. C. Läger, P. Bertrand, Chem. Rev. 2008, 108, 2379-2438.
141. K. A. Vincent, N. A. Belsey, W. Lubitz, F. A. Armstrong, J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 7448-7449.
142. C. Läger, S. Dementin, P. Bertrand, M. Rousset, B. Guigliarelli, J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 12162-12172.
143. H. R. Pershad, J. L. C. Duff, H. A. Heering, E. C. Duin, S. P. J. Albracht, F. A. Armstrong, Biochemistry 1999, 38, 8992-8999.
144. M. Osawa, Bull. Chem. Soc. Jpn. 1997, 70, 2861-2880.
145. K. Ataka, J. Heberle, Anal. Bioanal. Chem. 2007, 388, 47-54.
146. N. Wisitruangsakul, O. Lenz, M. Ludwig, B. Friedrich, F. Lendzian, P. Hildebrandt, I. Zebger, Angew. Chem. 2009, 121, 621-623; Angew. Chem. Int. Ed. 2009, 48, 611-613.
147. O. Ruediger, J. M. Abad, E. C. Hatchikian, V. M. Fernandez, A. L. De Lacey, J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 16008-16009.
148. A. K. Jones, S. E. Lamle, H. R. Pershad, K. A. Vincent, S. P. J. Albracht, F. A. Armstrong, J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 8505-8514.
149. A. I. Krasna, D. Rittenberg, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1954, 40, 225-227.
150. N. A. Zorin, B. Dimon, J. Gagnon, J. Gaillard, P. Carrier, P. M. Vignais, Eur. J. Biochem. 1996, 241, 675-681.
151. M. T. Stiebritz, M. Reiher, Inorg. Chem. 2009, 48, 7127-7140.
152. S. T. Stripp, G. Goldet, C. Brandmayr, O. Sanganas, K. A. Vincent, M. Haumann, F. A. Armstrong, T. Happe, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2009, 106, 17331-17336.
153. M. Ludwig, J. A. Cracknell, K. A. Vincent, F. A. Armstrong, O. Lenz, J. Biol. Chem. 2009, 284, 465-477.
154. M. Guiral, P. Tron, V. Belle, C. Aubert, C. Läger, B. Guigliarelli, M. T. Giudici- Orticoni, Int. J. Hydrogen Energy 2006, 31, 1424-1431.