Cationic amphiphiles of both lipid and nonlipid nature in gene therapy

Russian Chemical Bulletin

Volumn 49, Issue 3, 2000, Pages 385-401

  Maslov, M A ^a   Syicheva, E V ^a   Morozova, N G ^a   Serebrennikova, G A ^a  

^a MIREA RUSSIAN TECHNOLOGICAL UNIVERSITY   (Russian Federation)

Author keywords

Cationic lipids; Cationic liposomes; Gene therapy; Lipofection

Indexed keywords

EID: 0034335530     PISSN: 10665285     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.1007/BF02494765     Document Type: Review

References (137)

1. D. D. Lasic, Liposomes in Gene Delivery, CRC Press, New York, 1997.
2. A. D. Miller, Angew. Chem. Int. Ed., 1998, 37, 1768.
3. I. D. Konstantinova and G. A. Serebrennikova, Usp. Khim., 1996, 65, 581 [Russ. Chem. Rev., 1996, 65, 537 (Engl. Transl.)].
4. I. D. Konstantinova and G. A. Serebrennikova, Usp. Khim., 1996, 65, 581 [Russ. Chem. Rev., 1996, 65, 537 (Engl. Transl.)].
5. P. L. Felgner, T. R. Gadek, M. Holm, R. Roman, H. W. Chan, M. Wenz, J. P. Northop, G. M. Ringold, and M. Danielsen, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1987, 84, 7413.
6. R. Leventis and J. R. Silvius, Biochim. Biophys. Acta, 1990, 1023, 124.
7. J. H. Felgner, R. Kumar, C. N. Sridhar, C. J. Wheeler, Y. J. Tsai, R. Border, P. Ramsey, M. Martin, and P. L. Felgner, J. Biol. Chem., 1994, 269, 2550.
8. C. J. Wheeler, L. Sukhu, G. L. Yang, Y. L. Tsai, C. Bustamente, P. Felgner, J. Norman, and M. Manthorpe, Biochim. Biophys. Acta, 1996, 1280, 1.
9. C. J. Wheeler, P. L. Felgner, Y. J. Tsai, J. Marshall, L. Sulku, S. G. Doh, J. Hartikka, J. Nietupski, M. Manthorpe, M. Nichols, M. Plewe, X. Liang, J. Norman, A. Smith, and S. H. Cheng, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1996, 93, 11454.
10. M. J. Bennett, R. W. Malone, and M. H. Nantz, Tetrahedron Lett., 1995, 36, 2207.
11. M. J. Bennett, A. M. Aberle, R. P. Balasubramaniam, J. G. Malone, R. W. Malone, and M. H. Nantz, J. Med. Chem., 1997, 40, 4067.
12. R. W. Malon, P. L. Felgner, and I. M. Verma, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1989, 86, 6077.
13. P. L. Felgner and G. M. Ringold, Nature, 1989, 337, 387.
14. H. Gershon, R. Ghirlando, S. B. Guttman, and A. Minsky, Biochemistry, 1993, 32, 7143.
15. S. May and A. Ben-Shaul, Biophys. J., 1997, 73, 2427.
16. K. W. Mok and P. R. Cullis, Biophys. J., 1997, 73, 2534.
17. R. B. Arenas, A. Fichera, P. Mok, M. C. Blanco, and F. Michelassi, Surgery, 1996, 120, 712.
18. F. Lui, H. Qi, L. Huang, and D. Liu, Gene Ther., 1997, 4. 517.
19. J. O. Radler, I. Koltover, T. Salditt, and C. R. Safinya, Science, 1997, 275, 810.
20. N. S. Templeton, D. D. Lais, P. M. Frederik, H. H. Strey, D. D. Roberts, and G. N. Pavlakis, Nature Biotechnol., 1997, 15, 647.
21. N. J. Zuidam, Y. Barenholz, and A. Minsky, FEBS Lett., 1999, 457, 419.
22. G. Gregoriadis, R. Saffie, and B. de Souza, FEBS Lett., 1997, 402, 107.
23. D. Porteous, J. R. Dorin, G. McLachlan, H. Davidson-Smith, H. Davidson, B. J. Stevenson, A. D. Carothers, W. A. Wallace, S. Moralee, C. Hoenes, G. Kallmeyer, U. Michaelis, K. Naujoks, L. P. Ho, J. M. Samways, M. Imrie, A. P. Greening, and J. A. I. Ja, Gene Ther., 1997, 4, 210.
24. J. Zabner, A. J. Fasbender, T. Moninger, K. A. Poellinger, and M. J. Welsh, J. Biol. Chem., 1995, 270, 18997.
25. T. Ochiya, Y. Takahama, H. Baba-Toriyama, M. Tsukamoto, Y. Yasuda, H. Kikuchi, and M. Terada, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1999, 258, 358.
26. E. Galanis, E. M. Hersh, A. T. Stopeck, R. Gonzalez, P. Burch, C. Spier, E. T. Akporiaye, J. J. Rinehart, J. Edmonson, R. E. Sobol, C. Forscher, V. K. Sondak, B. D. Lewis, E. C. Unger, M. O'Driscoll, L. Selk, and J. Rubin, J. Clin. Oncol., 1999, 17, 3313.
27. M. A. Maslov, E. V. Sycheva, N. G. Morozova, and G. A. Serebrennikova, Izv. Akad. Nauk, Ser. Khim., 1999, 1381 [Russ. Chem. Bull., 1999, 48, 1369 (Engl. Transl.)].
28. M. A. Maslov, E. V. Sycheva, N. G. Morozova, and G. A. Serebrennikova, Izv. Akad. Nauk, Ser. Khim., 1999, 1381 [Russ. Chem. Bull., 1999, 48, 1369 (Engl. Transl.)].
29. I. D. Konstantinova, S. G. Zavgorodnii, A. I. Miroshnikov, I. P. Ushakova, and G. A Serebrennikova, Bioorgan. Khim., 1995, 21, 66 [Russ. J. Bioorg. Chem., 1995, 21, 58 (Engl. Transl.)].
30. I. D. Konstantinova, S. G. Zavgorodnii, A. I. Miroshnikov, I. P. Ushakova, and G. A Serebrennikova, Bioorgan. Khim., 1995, 21, 66 [Russ. J. Bioorg. Chem., 1995, 21, 58 (Engl. Transl.)].
31. R. I. Zhdanov, O. V. Podobed, N. G. Kutsenko, O. A. Buneeva, T. A. Tsvetkova, S. O. Gur'ev, G. A. Serebrennikova, I. D. Konstantinova, and M. A. Maslov, Dokl. Akad. Nauk, 1998, 362, 557 [Dokl. Chem., 1998 (Engl. Transl.)].
32. R. I. Zhdanov, O. V. Podobed, N. G. Kutsenko, O. A. Buneeva, T. A. Tsvetkova, S. O. Gur'ev, G. A. Serebrennikova, I. D. Konstantinova, and M. A. Maslov, Dokl. Akad. Nauk, 1998, 362, 557 [Dokl. Chem., 1998 (Engl. Transl.)].
33. Y. Kaneko and A. Tsukamoto, Cancer Lett., 1996, 105, 39.
34. V. Budker, V. Gurevich, J. Hagstrom, F. Bortsov, and J. Wolff, Nat. Biotech., 1996, 14, 760.
35. 2, C07C 381/12.
36. I. Solodin, C. S. Brown, and T. D. Heath, Synlett., 1996, 5, 457.
37. R. C. MacDonald, G. W. Ashley, M. M. Shida, V. A. Rakhmanova, Y. S. Tarahovsky, D. P. Pantazatos, M. T. Kennedy, E. V. Pozharski, K. A. Baker, R. D. Jones, H. S. Rosenzweig, K. L. Choi, R. Qiu, and T. S. McIntosh, Biophys. J., 1999, 77, 2612.
38. R. C. MacDonald, V. A. Rakhmanova, K. L. Choi, H. S. Rosenzweig, and M. K. Lahiri, J. Pharm. Sci., 1999, 88, 896.
39. C. M. Gorman, M. Aikawa, B. Fox, E. Fox, C. Lapuz, B. Michaud, H. Nguyen, E. Roche, T. Sawa, and J. P. Wiener-Kronish, Gene Ther., 1997, 4, 983.
40. V. Folch, G. L. Le Bolch, M. P. Audrezet, J.-J. Yaouanc, J. C. Clement, H. des Abbayes, B. Mercier, J. F. Abgrall, and C. Ferec, Blood Cell Molec. Diseases., 1997, 23, 69.
41. G. Le Bolch, N. Le Bris, J.-J. Yaouanc, J.-C. Clement, and H. des Abbays, Tetrahedron Lett., 1995, 36, 6681.
42. H. Farhood, R. Bottega, R. M. Epand, and L. Huang, Biochim. Biophys. Acta, 1992, 1111, 239.
43. X. Gao and L. Huang, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1991, 179, 280.
44. R. Okayama, M. Noji, and M. Nakanishi, FEBS Lett., 1997, 408, 232.
45. A. Singal and L. Huang, in Gene Therapeutics: Methods and Application of Direct Gene Transfer, Ed. J. A. Wolf, Birkhauser, Boston, 1994, 118.
46. H. Farhood, N. Serbina, and L. Huang, Biochim. Biophys. Acta, 1995, 1235, 289.
47. A. McQuillin, K. D. Murray, C. J. Etheridge, L. Stewart, R. G. Cooper, P. M. Brett, A. D. Miller, and H. M. D. Gurling, Neuro Report, 1997, 8, 1481.
48. K. Yang, X. S. Mu, R. L. Hayes, Y. H. Qiu, F. L. Sorgi, L. Huang, G. L. Clifton, and L. Vivian, Neuro Report, 1997, 8, 2355.
49. B. Sternberg, F. L. Sorgi, and L. Huang, FEBS Lett., 1994, 356, 361.
50. K. M. Hui, P. T. Ang, L. Huang, and S. K. Tay, Gene Ther., 1997, 4, 783.
51. N. J. Caplen, E. W. F. W. Alton, P. G. Middleton, J. R. Dorin, B. J. Stevenson, X. Gao, S. Durham, P. K. Jeffery, M. E. Hodson, C. Coutelle, L. Huang, D. J. Porteous, R. Williamson, and D. M. Geddes, Nature Med., 1995, 1, 39.
52. D. R. Gill, K. W. Southern, K. A. Mofford, T. Seddon, L. Huang, F. Sorgi, A. Thomson, L. J. MacVinish, R. Ratcliff, D. Bilton, D. J. Lane, J. M. Littewood, A. K. Webb, P. G. Middleton, W. H. Colledge, A. W. Cuthbert, M. J. Evans, C. F. Higgins, and S. C. Hyde, Gene Ther., 1997, 4, 199.
53. E. R. Lee, J. Marshall, C. S. Siegel, C. Jiang, N. S. Yew, M. R. Nichols, J. B. Nietupski, R. J. Ziegler, M. B. Lane, K. X. Wang, N. C. Wan, R. K. Scheule, D. J. Harris, A. E. Smith, and S. H. Cheng, Hum. Gene Ther., 1996, 7, 1701.
54. R. G. Cooper, C. J. Etheridge, L. Stewart, J. Marshall, S. Rudginsky, S. H. Cheng, and A. D. Miller, Chem. Eur. J., 1998, 4, 137.
55. D. Moradpour, J. I. Shauer, V. R. Zurdwski, J. R. Wands, and R. H. Boutin, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1996, 221, 82.
56. S. L. Chadwick, H. D. Kingston, M. Stern, R. M. Cook, B. J. O'Connor, M. Lukasson, R. P. Balfour, M. Rosenberg, C. H. Cheng, A. E. Smith, D. P. Meeker, D. M. Geddes, and E. W. Alton, Gene Ther., 1997, 4, 937.
57. J. P. Vigneron, N. Ouderhiri, M. Fauquet, L. Vergely, J. C. Bradley, M. Basseville, P. Lehn, and J. M. Lehn, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1996, 93, 9682.
58. N. Ouderhiri, J. P. Vigneron, M. Peuchmar, T. Leclerc, J. M. Lehn, and P. Lehn, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1997, 94, 1651.
59. J. P. Bher, Tetrahedron Lett., 1986, 27, 5861.
60. J. P. Bher, B. Demeneix, J. P. Loeffler, and J. Perez-Mutul, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1989, 86, 6982.
61. P. Hawley-Nelson, V. Ciccarone, G. Geleyehu, J. Jesse, and P. L. Felgner, Focus, 15, 73.
62. J. P. Behr, Bioconj. Chem., 1994, 5, 382.
63. K. Lappalainen, R. Miettinen, J. Kellokoski, I. Jaaskelainen, and S. Syrjanen, J. Histochem. Cytochem., 1997, 45, 265.
64. T. Boukhnikachvili, O. Ageurre-Chariol, M. Airiau, S. Lesieur, M. Ollivon, and J. Vacus, FEBS Lett., 1997, 409, 188.
65. D. D. Dunlap, A. Maggi, M. R. Soria, and L. Monaco, Nucl. Acids Res., 1997, 25, 3095.
66. M. Tsukamoto, T. Ochiya, S. Yoshida, T. Sugimura, and M. Terada, Nature Genet., 1995, 9, 243.
67. A. R. Thierry, Y. Lunardi-Iskandar, J. L. Bryant, P. Rabinovitch, R. C. Gallo, and L. C. Mahan. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1995, 92, 9742.
68. K. Lappalainen, L. Pirila, I. Jaaskelainen, K. Syrjanen, and S. Syrjanen, Anticancer Res., 1996, 16, 2485.
69. J. Vieweg, D. Boczkowski, K. M. Roberson, D. W. Edwards, M. Philip, R. Philip, T. Rudoll, C. Smith, C. Robertson, and E. Gilboa, Cancer Res., 1995, 55, 2366.
70. B. A. Demeneix, D. Goula, C. Benoist, J. S. Remy, and J. P. Behr. in Gene Therapy, Ed. K. G. Xanthopoulos, Springer, 1998, 195.
71. B. A. Demeneix, O. Boussif, M. A. Zanta, J. C. Remy, and J. P. Behr, Nucleos. Nucleot., 1997, 16, 1121.
72. B. Abdallah, L. Sachs, and B. A. Demeneix, Biol. Cell. 1995, 85, 1.
73. X. Zhou, A. L. Klibanov, and L. Huang, Biochim. Biophys. Acta. 1991, 1065, 8.
74. X. Zhou and L. Huang, Biochim. Biophys. Acta. 1994, 1189, 195
75. V. Budker, J. E. Hagstrom, O. Lapina, D. Eifrig, and J. Fritz, Biotechniques, 1997, 23, 139.
76. G. Byk, C. Dubertret, V. Escriou, G. Jaslin, R. Rangara, B. Pitard, J. Crouzet, P. Wils, B. Schwartz, and D. Scherman, J. Med. Chem., 1998, 41, 224.
77. A. Nazih, Y. Cordier, R. Bischoff, H. V. J. Kolbe, and D. Heissler, Teterahedron Lett., 1999, 40, 8089.
78. F. H. Cameron, M. J. Moghaddam, V. J. Bender, R. G. Whittaker, M. Mott, and T. J. Lockett, Biochem. Biophys. Acta. 1999, 1417, 37.
79. K. Schughart, R. Bischoff, A. D. Hadji, O. Bousiff, F. Perraud, N. Accart, U. B. Rasmussen, A. Pavirani, N. Van Rooijen, and H. V. J. Kolbe, Gene Ther., 1999, 6, 448.
80. A. Ito, R. Miyazoe, J. Mitoma, T. Akao, T. Osaki, and T. Kunitake, Biochem. Int., 1990, 22, 235.
81. T. Akao, T. Fukumoto, H. Ihara, and A. Ito, FEBS Lett., 1996, 391, 215.
82. T. Koshizaka, Y. Hayashi, and K. Yagi, J. Clin. Biochem. Nutr., 1989, 7, 185.
83. D. D. Zhao, S. Watarai, Y. T. Lee, S. Kouchi, H. Ohmori, and T. Yasuda, Acta Medica Okayama, 1997, 51, 149.
84. H. Arima, Y. Aramaki, and S. Tsuchiya, J. Pharm. Sci., 1997, 86, 438.
85. T. Tana, S. Watarai, J. T. Lee, M. Onuma, K. Ochiai, H. Kakidani, and T. Yasuda, J. Vet. Med. Sci., 1997, 59, 617.
86. M. Yanase, M. Shinkai, H. Honda, T. Wakabayashi, J. Yoshida, and T. Kobayashi, Jpn. J. Cancer Res., 1998, 89, 463, 775.
87. T. Kato, K. Iwamoto, H. Ando, N. Asakawa, I. Tanaka, J. Kiruchi, and Y. Murakami, Biol. Pharm. Bull., 1996, 19, 860.
88. J. G. Lewis, K. Y. Lin, A. Kothavale, W. M. Flangan, M. D. Matteucci, B. De Primce, R. A Mook, R. W. Hendren, and R. W. Wagner, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1996, 93, 3176.
89. J. K. Wang, X. Guo, Y. H. Xu, L. Barron, and F. C. Szoka, J. Med. Chem., 1998, 41, 2207.
90. V. Floch, N. Legors, S. Liosel, C. Guillaume, J. Guilbot, T. Benvegnu, V. Ferneres, D. Plusquellec, and C. Ferec, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1998, 251, 360.
91. F. Tang and J. A. Hughes, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1998, 242, 141.
92. P. S. Ajmani, F. Tang, S. Krishnaswami, E. M. Meyer, C. Sumners, and J. A. Hughes, Neuroscience Lett., 1999, 277, 141.
93. J. M. Ruysschaert, A. E. Ouahabi, V. Willeaume, G. Huez, R. Fuks, M. Vandenbranden, and P. Di Stefano, Biochem. Biophys. Res. Comm., 1994, 203, 1622.
94. A. E. Ouahabi, V. Pector, R. Fuks, M. Vandenbranden, and J. M. Ruysschaert, FEBS Lett., 1996, 380, 108.
95. A. E. Ouahabi, M. Thiry, V. Pector, R. Fuks, J. M. Ruysschaert, and M. Vandenbranden, FEBS Lett., 1997, 414, 187.
96. I. Martin and J. M. Ruysschaert, FEBS Lett., 1997, 405, 351.
97. G. Zhang, V. Gurtu, T. H. Smith, P. Nelson, and S. R. Kain, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1997, 236, 126.
98. I. Solodin, C. S. Brown, M. S. Bruno, C.-Y. Chow, E.-H. Jang, R. J. Debs, and T. D. Heath, Biochemistry, 1995, 34, 13537.
99. J. W. McLean, E. A. Fox, P. Baluc, P. B. Bolton, A. Haskell, R. Pearlman, G. Thurston, E. Y. Umemoto, and D. M. McDonald, Am. J. Physiol., 1997, 273, 387.
100. Y. Liu, L. C. Mounkes, H. D. Liggitt, C. S. Brown, I. Solodin, T. D. Health, and R. J. Debs, Nature Biotechnol., 1997, 15, 167.
101. J. A. Hughes, A. I. Aronsohn, A. V. Avrutskaya, and R. L. Juliano, Pharm. Res., 1996, 13, 404.
102. E. Liang and J. A. Hughes, Biochem. Biophys. Acta, 1998, 1369, 39.
103. I. van der Woude, A. Wagenaar, A. A. P. Meekel, M. B. A. ter Beest, M. H. J. Ruiters, J. B. F. N. Engberts, and D. Hoekstra, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1997, 94, 1160.
104. P. Pinnaduwage, L. Schmitt, and L. Huang, Biochim. Biophys. Acta, 1989, 985, 33.
105. J. K. Rose, L. Buonocore, and M. A. Whitt, Biotechniques. 1991, 10, 520.
106. N. Ballas, N. Zakai, I. Sela, and A. Loyter, Biochim. Biophys. Acta, 1988, 939, 8.
107. PCT Int. Appl. WO 96/10390 A61K 9/127.
108. S. Bhattacharya and S. S. Mandal, Biochemistry, 1998, 37, 7765.
109. T. Kunitake, N. Nakayama, M. Shimomura, Y. Okahaata, K. Kano, and T. Ogawa, J. Am. Chem. Soc., 1980, 102, 6642.
110. K. Han, Nucl. Acids Res., 1996, 24, 4362.
111. D. L. Reimer, S. Kong, and M. B. Bally, J. Biol. Chem., 1997, 272, 19480.
112. P. Wielbo, N. Shi, and C. Sernia, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1997, 232, 794.
113. F. M. P. Wong, D. L. Reimer, and M. B. Bally, Biochemistry, 1996, 35, 5756.
114. D. D. Lasic, H. Strey, M. C. A. Stuart, R. Podgornik, and P. M. Frederik, J. Am. Chem. Soc., 1997, 119, 832.
115. A. M. Aberle, F. Tablin, J. Zhu, N. J. Walker, D. C. Gruenert, and M. H. Nantz, Biochemistry, 1998, 37, 6533.
116. T. Ren and D. Liu, Tetrahedron Lett., 1999, 40, 209.
117. T. Ren and D. Liu, Bioorg. Med. Chem. Lett., 1999, 9, 1247.
118. K. I. Takeuchi, M. Ishihara, C. Kawaura, M. Noji, T. Furuno, and M. Nakanishi, FEBS Lett., 1996, 397, 207.
119. C. Kawaura, A. Nogucki, T. Furuno, and M. Nakonishi, FEBS Lett., 1998, 421, 69.
120. J. Bentz, H. Ellens, M. Z. Lai, and F. C. Szoka, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1985, 82, 5742.
121. A. M. Aberle, M. J. Bennett, R. W. Malon, and M. H. Hantz, Biochim. Biophys. Acta, 1996, 1299, 281.
122. S. Obiika, A. Shimoyama, T. Uneda, K. Miyashita, T. Doi, and T. Imanishi, Bioorg. Med. Chem. Lett., 1997, 7, 1817.
123. S. Obiika, W. Yu, A. Shimoyama, T. Uneda, T. Minami, K. Miyashita, T. Doi, and T. Imanishi, Biol. Pharm. Bull., 1999, 22, 187.
124. L. Huang, H. Farhood, N. Serbina, and A. G. Teepl, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1995, 217, 761.
125. A. P. Kaplun, Le Bang Shong, Yu. M. Krasnopol'skii, and V. I. Shvets, Voprosy Med. Khim. [Problems of Medical Chemistry], 1999, 54, 3 (in Ruusian).
126. J.-S. Remy, A. Kichler, V. Mordvinov, F. Shuber, and J.-P. Behr, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1995, 92, 1744.
127. L. A. J. M. Sliedregt, P. C. N. Rensen, E. T. Rump, P. J. van Santbrink, M. K. Bijsterbosch, A. R. P. M. Valentijn, G. A. van der Marel, J. H. van Boom, T. J. C. van Bercel, and E. A. L. Biessen, J. Med. Chem., 1999, 42, 609.
128. W. J. W. Kollen, P. Midoux, P. Erbacher, A. Yip, A. C. Roche, M. Monsigny, M. C. Glick, and T. F. Scanlin, Hum. Gene Ther., 1996, 7, 1577.
129. S. Kawakami, F. Yamashita, M. Nashikawa, Y. Takakura, and M. Hashida, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1998, 252, 78.
130. H. Kamata, H. Yagisawa, S. Takahashi, and H. Hirata, Nucleic Acids Res., 1994, 22, 536.
131. A. Subramanian, P. Ranganathan, and S. L. Diamond, Nature Biotechnol., 1999, 17, 873.
132. H. Mizuguchi, T. Nakagawa, M. Nakanishi, S. Imasu, S. Nakagawa, and T. Mayumi, Biochem. Biophys. Res. Commun., 1996, 218, 402.
133. C. Meunier-Durmot, N. Ferry, B. Hainque, J. Delattre, and C. Forest, Eur. J. Biochem., 1997, 237, 660.
134. R. Cazzola, P. Viani, P. Allevi, G. Cighetti, and B. Cestaro, Biochim. Biophys. Acta, 1997, 1329, 291.
135. K. Hong, W. Zheng, A. Baker, and D. Papahadjopoulos, FEBS Lett., 1997, 400, 233.
136. J. J. Wheeler, L. Palmer, M. Ossanlou, I. MacLachlan, R. Graham, P. Scherrer, M. J. Hope, and P. R. Cullis, Gene Ther., 1999, 6, 271.
137. K. W. C. Mok, A. M. I. Lam, and P. R. Cullis, Biochim. Biophys. Acta, 1999, 1419, 137.