Functional liposomes and supported lipid bilayers: Towards the complexity of biological archetypes

Physical Chemistry Chemical Physics

Volumn 13, Issue 19, 2011, Pages 8769-8782

  Berti, Debora ^a,b   Caminati, Gabriella ^a,b   Baglioni, Piero ^a,b  

^a UNIVERSITY OF FLORENCE   (Italy)

^b CSGI   (Italy)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

LIPOSOME;

BIOLOGICAL MODEL; CHEMICAL STRUCTURE; CHEMISTRY; LIPID BILAYER; REVIEW;

LIPID BILAYERS; LIPOSOMES; MODELS, BIOLOGICAL; MODELS, MOLECULAR; MOLECULAR STRUCTURE;

EID: 79955539870     PISSN: 14639076     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.1039/c0cp02400g     Document Type: Review

References (120)

1. A. D. Bangham R. W. Horne J. Mol. Biol. 1964 8 660
2. A. Tardieu V. Luzzatti F. Reman J. Mol. Biol. 1973 75 711
3. S. Tristram-Nagle J. F. Nagle Chem. Phys. Lipids 2004 127 3
4. J. Katsaras and T. Gutberlet, Lipid Bilayers: Structure and Interactions, Springer, Berlin, 2001
5. V. P. Torchilin Nat. Rev. Drug Discovery 2005 4 145
6. P. Luciani, D. Berti and P. Baglioni, in Colloids in Drug Delivery, ed., M. Fanun,, Taylor and Francis CRC Press, Boca Raton, 2009
7. T. M. Allen P. R. Cullis Science 2004 303 1818
8. S. D. Patil D. G. Rhodes D. J. Burgess AAPS J. 2005 7 E61
9. C. R. Safinya Curr. Opin. Struct. Biol. 2001 11 440
10. S. Chesnoy L. Huang Annu. Rev. Biophys. Biomol. Struct. 2000 29 27
11. A. Gomez-Hens J. M. Fernandez-Romero TrAC, Trends Anal. Chem. 2005 24 9
12. V. Noireaux A. Libchaber Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 2004 101 17669
13. S. M. Christensen D. Stamou Soft Matter 2007 3 828
14. M. Winterhalter L. Darbois J. Hemmerle J. C. Voegel Langmuir 2004 20 6127
15. S. Nomura K. Tsumoto T. Hamada K. Akiyoshi Y. Nakatani ChemBioChem 2003 4 1172
16. Y.-H. M. Chan S. G. Boxer Curr. Opin. Chem. Biol. 2007 11 581
17. P. A. Janmey P. K. J. Kinnunen Trends Cell Biol. 2006 16 538
18. G. Fragneto M. Rheinstädter C. R. Phys. 2007 8 865
19. G. Pabst N. Kucerka M.-P. Nieh M. C. Rheinstädter J. Katsaras Chem. Phys. Lipids 2010 163 460
20. G. Cevc and D. Marsh, Phospholipid Bilayers: Physical Principles and Models, John Wiley and Sons, New York, 1987
21. H. Wennerström E. Sparr Pure Appl. Chem. 2003 75 905
22. R. P. Rand V. A. Parsegian Biochim. Biophys. Acta 1989 998 351
23. Ch. Tanford, in Physics of Amphiphiles: Micelles, Vesicles and Microemulsions, ed., V. Degiorgio, and, M. Corti, Elsevier Science Bologna, 1985
24. J. N. Israelachvili D. J. Mitchell B. W. Ninham Biochim. Biophys. Acta, Biomembr. 1977 470 185
25. M. Dubois T. Zemb Curr. Opin. Colloid Interface Sci. 2000 5 27
26. S. A. Safran, Statistical Thermodynamics of Surfaces, Interfaces, and Membranes, Addison-Wesley, Reading, 1994
27. R. R. New, in Liposomes as Tools in Basic Research and Industry, ed., J. R. Philippot, and, F. Schuber,, CRC Press, Boca Raton, 1995
28. M. J. Hope M. B. Bally G. Webb P. R. Cullis Biochim. Biophys. Acta, Biomembr. 1985 812 55
29. D. D. Lasic, Liposomes from Physics to Applications, Elsevier, Amsterdam, 1993
30. M. J. Ostro, Liposomes from Biophysics to Therapeutics, Marcel Dekker, New York, 1987
31. V. P. Torchilin and V. Weissig, Liposomes: A Practical Approach, Oxford University Press, 2003
32. S. C. Basu and M. Basu, Methods in Molecular Biology: Liposomes Methods and Protocols, Humana Press, Totowa, NJ, 2002
33. E. W. Kaler A. H. Falls H. T. Davis L. E. Scriven W. G. Miller J. Colloid Interface Sci. 1982 90 424
34. C. Grabielle-Madelmont S. Lesieur M. Ollivon J. Biochem. Biophys. Methods 2003 56 189
35. M. Banchelli F. Baldelli Bombelli D. Berti P. Baglioni Methods Enzymol. 2009 464 249
36. V. M. Trusova G. P. Gorbenko Biophys. Chem. 2008 133 90
37. F. Bordi C. Cametti S. Sennato M. Diociaiuti Biophys. J. 2006 91 1513
38. T. H. Watts A. A. Brian J. W. Kappler P. Marrack H. McConnell Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 1984 81 7564
39. R. P. Richter R. Berat A. R. Brisson Langmuir 2006 22 3497
40. E. T. Castellana P. S. Cremer Surf. Sci. Rep. 2006 61 429
41. V. Kiessling, M. K. Domanska, D. Murray, C. Wan and L. K. Tamm, in Supported Lipid Bilayers Development and Applications in Chemical Biology, ed., Tadhg P. Begley,, Wiley Encyclopedia Of Chemical Biology, John Wiley & Sons, 2008
42. E. Kalb S. Frey L. K. Tamm Biochim. Biophys. Acta, Biomembr. 1992 1103 307
43. A. L. Plant Langmuir 1993 9 2764
44. M. L. Wagner L. K. Tamm Biophys. J. 2001 81 266
45. M. Tanaka E. Sackmann Nature 2005 437 656
46. J. Ekeroth P. Konradsson F. Höök Langmuir 2002 18 7923
47. Y. Ishii S. Boxer J. Am. Chem. Soc. 2003 125 3696
48. C. Rossi J. Chopineau Eur. Biophys. J. 2007 36 955
49. R. P. Richter A. R. Brisson Biophys. J. 2005 88 3422
50. R. P. Richter A. Mukhopadhyay A. R. Brisson Biophys. J. 2003 85 3035
51. B. J. Berne and R. Pecora, Dynamic Light Scattering, Dover Publications, New York, 2000
52. F. R. Hallet T. Craig J. Marsh B. Nickel Can. J. Spectros. 1989 34 63
53. R. Pecora, in Soft Matter Characterization, ed., R. Borsali, and, R. Pecora,, Springer, New York, 2008
54. D. E. Koppel J. Chem. Phys. 1972 57 4814
55. G. Maulucci M. De Spirito G. Arcovito F. Boffi A. Congiu Castellano G. Briganti Biophys. J. 2005 88 3545
56. M. Banchelli F. Betti D. Berti G. Caminati F. Baldelli Bombelli T. Brown L. M. Wilhelmsson B. Nordén P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2008 112 35 10942
57. P. Lindner and Th. Zemb, Neutrons, X-rays and Light: Scattering Methods Applied to Soft Condensed Matter, Elsevier, Amsterdam, 2002
58. L. K. Tamm S. A. Tatulian Q. Rev. Biophys. 1997 30 365
59. C. E. Miller J. Majewski T. Gog T. L. Kuhl Phys. Rev. Lett. 2005 94 238104
60. E. Novakova K. Giewekemeyer T. Salditt Phys. Rev. E: Stat., Nonlinear, Soft Matter Phys. 2006 74 051911
61. M. R. Horton C. Reich A. P. Gast J. O. Radler B. Nickel Langmuir 2007 23 6263
62. R. P. Richter A. Brisson Langmuir 2003 19 1632
63. C. M. McQuaw L. L. Zheng A. G. Ewing N. Winograd Langmuir 2007 23 5645
64. M. L. Kraft P. K. Weber M. L. Longo I. D. Hutcheon S. G. Boxer Science 2006 313 1948
65. N. Bourdos F. Kollmer A. Benninghoven M. Sieber H.-J. Galla Langmuir 2000 16 1481
66. N. Bourdos F. Kollmer A. Benninghoven M. Ross M. Sieber H.-J. Galla Biophys. J. 2000 79 357
67. A. Dahlin M. Zach T. Rindzevicius M. Kall D. S. Sutherland F. Hook J. Am. Chem. Soc. 2005 127 5043
68. S. Chah R. N. Zare Phys. Chem. Chem. Phys. 2008 10 3203 3208
69. M. L. Kraft P. K. Weber M. L. Longo I. D. Hutcheon S. G. Boxer Science 2006 313 1948
70. E. Reimhult F. Hook B. Kasemo Langmuir 2003 19 1681
71. A. Janshoff H.-J. Galla C. Steinem Membr. Sci. Technol. 2003 7 991
72. F. Gambinossi M. Banchelli A. Durand D. Berti T. Brown G. Caminati P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2010 114 21 7338
73. G. Sauerbrey Z. Phys. 1959 155 206
74. A. Janshoff H.-J. Galla C. Steinem Angew. Chem., Int. Ed. 2000 39 4004
75. M. V. Voinova M. Rodahl M. Jonson B. Kasemo Phys. Scr. 1999 59 391
76. F. Hook B. Kasemo T. Nylander C. Fant K. Sott H. Elwing Anal. Chem. 2001 73 5796
77. J. M. Johnson T. Ha S. Chu S. G. Boxer Biophys. J. 2002 83 3371
78. B. Cannon N. Weaver Q. S. Pu V. Thiagarajan S. R. Liu J. Y. Huang M. W. Vaughn K. H. Cheng Langmuir 2005 21 9666
79. N. Kucerka J. Pencer J. N. Sachs J. F. Nagle J. Katsaras Langmuir 2007 23 1292
80. G. Palazzo A. Mallardi M. Giustini D. Berti G. Venturoli Biophys. J. 2000 79 1171
81. L. Ambrosone A. Mallardi G. Palazzo G. Venturoli Phys. Chem. Chem. Phys. 2002 4 3071
82. F. Albertorio A. J. Diaz T. Yang V. A. Chapa S. Kataoka E. T. Castellana P. S. Cremer Langmuir 2005 21 7476
83. D. Berti Curr. Opin. Colloid Interface Sci. 2006 11 74
84. D. Berti F. Baldelli Bombelli M. Fortini P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2007 111 11734
85. S. Milani F. Baldelli Bombelli D. Berti P. Baglioni J. Am. Chem. Soc. 2007 129 11664
86. F. Baldelli Bombelli D. Berti F. Pini U. Keiderling P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2004 108 16427
87. M. Banchelli F. Gambinossi A. Durand G. Caminati T. Brown D. Berti P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2010 114 7348
88. A. Gissot C. Di Primo I. Bestel G. Giannone H. Chapuis P. Barthelemy Chem. Commun. 2008 5550
89. F. Betti F. Baldelli Bombelli F. Gambinossi G. Caminati T. Brown P. Baglioni D. Berti Soft Matter 2009 5 163
90. F. Baldelli Bombelli F. Gambinossi M. Lagi D. Berti G. Caminati T. Brown F. Sciortino B. Nordén P. Baglioni J. Phys. Chem. B 2008 112 48 15283
91. K. Simons E. Ikonen Nature 1997 387 569
92. K. Simons W. L. C. Vaz Annu. Rev. Biophys. Biomol. Struct. 2004 33 269
93. K. Simons M. J. Gerl Nat. Rev. Mol. Cell Biol. 2010 11 688
94. H.-J. Galla E. Sackmann H. J. Galla E. Sackmann J. Am. Chem. Soc. 1975 97 4114
95. E. London Biochim. Biophys. Acta, Mol. Cell Res. 2005 1746 203
96. J. Zimmerberg M. M. Kozlov Nat. Rev. Mol. Cell Biol. 2005 7 9
97. W. B. Huttner J. Zimmerberg Curr. Opin. Cell Biol. 2001 13 478
98. H. T. McMahon J. L. Gallop Nature 2005 438 590
99. A. Roux D. Cuvelier P. Nassoy J. Prost P. Bassereau B. Goud EMBO J. 2005 24 1537
100. R. Ehehalt P. Keller C. Haass C. Thiele K. Simons J. Cell Biol. 2003 160 113
101. K. Matsuzaki Biochim. Biophys. Acta 2007 1768 1942
102. K. Simons R. Ehehalt J. Clin. Invest. 2002 110 597
103. J. Korlach P. Schwille W. W. Webb G. W. Feigenson Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 1999 96 8461
104. L. A. Bagatolli E. Gratton Biophys. J. 2000 78 290
105. G. W. Feigenson J. T. Buboltz Biophys. J. 2001 80 2775
106. J. Pencer T. Mills V. N. P. Anghel S. Krueger R. M. Epand J. Katsaras Eur. Phys. J. 2005 18 447
107. J. Pencer V. N. P. Anghel N. Kucerka J. Katsaras J. Appl. Crystallogr. 2006 39 791
108. J. Pencer V. N. P. Anghel N. Kucerka J. Katsaras J. Appl. Crystallogr. 2007 40 771
109. J. Yuan A. Kiss Y. H. Pramudya L. T. Nguyen L. S. Hirst Phys. Rev. E: Stat., Nonlinear, Soft Matter Phys. 2009 79 031924
110. W. Lin C. Craig D. Blanchette T. V. Ratto M. L. Longo Biophys. J. 2006 90 228
111. M. Sundha S. Svedhemb D. S. Sutherland Phys. Chem. Chem. Phys. 2010 12 453
112. K. Athmakuri C. Padala J. Litt R. Cole S. Kumar R. S. Kane Langmuir 2010 26 397
113. C. Reich M. R. Horton B. Krause A. P. Gast J. O. Radler Bert Nicke Biophys. J. 2008 95 657
114. V. Kiessling C. Wan L. K. Tamm Biochim. Biophys. Acta, Biomembr. 2009 1788 64
115. R. P. Richter N. Maury A. R. Brisson Langmuir 2005 21 299
116. S. Morandi M. Puggelli G. Caminati Colloids Surf., A 2008 321 125
117. N. Kucerka M.-P. Nieh J. Katsaras Langmuir 2009 25 13522
118. M. J. Hope T. E. Redelmeier K. F. Wong W. Rodriguez P. R. Cullis Biochemistry 1989 28 4181
119. S. Pautot B. J. Frisken D. A. Weitz Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 2003 100 10718
120. H. T. Cheng Megha E. London J. Biol. Chem. 2008 284 6079