Documentary evidence

The Polish Climate in the European Context: An Historical Overview

Volumn , Issue , 2010, Pages 167-190

  Przybylak, Rajmund ^a   Oliński, Piotr ^a   Chorazyczewski, Waldemar ^a   Nowosad, Wiesław ^a   Syta, Krzysztof ^a  

^a NICOLAUS COPERNICUS UNIVERSITY   (Poland)

Author keywords

Climate change; climate reconstruction; documentary evidence; historical climatology; Poland

Indexed keywords

EID: 84889962458     PISSN: None     EISSN: None     Source Type: Book    
DOI: 10.1007/978-90-481-3167-9_6     Document Type: Chapter

References (100)

1. Alexander P (1987) Le climat en Europe au Moyen age. Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris
2. Bewzo OA (1970) Lvivskij litopis i Ostrozkij litopisiec. Dzereloznawcze doslidzenia, Kijew
3. Bokwa A, Limanowka D, Wibig J (2001) Pre-instrumental weather observations in Poland in the 16th and 17th centuries. In: Jones PD et al (eds) History and climate. Memories of the futuré Kluwer/Plenum Publishers, Dordrecht/Boston, MA/London
4. Brazdil R (1994) Climatic fluctuation in the Czech lands during the last millennium. GeoJournal 32(3):199-205
5. Brazdil R (1996) Reconstructions of past climate from historical sources in the Czech lands. In: Jones PD, Bradley RS, Jouzel J (eds) Climatic variations and forcing mechanisms of the last 2000 years. Springer, Berlin/Heidelberg/New York
6. Brazdil R (2002) Patterns of climate in Central Europe since Viking times. In: Wefer G, Berger W, Behre K-E, Jansen E (eds) Climate development and history of the North Atlantic realm. Springer, Berlin/Heidelberg
7. Brazdil R, Durakova M (2000) The effect of weather factors on fluctuations of grain prices in the Czech lands in the 16th-18th centuries. Prace Geogr 108:19-25
8. Brazdil R, Kotyza O (2000) History of weather and climate in the Czech lands IV. Utilisation of economic sources for the study of climate fluctuation in the Louny region in the fifteenthseventeenth centuries. Masaryk University, Brno
9. Brazdil R, Pfister C, Wanner H, von Storch H, Luterbacher J (2005) Historical climatology in Europe - The state of the art. Clim Change 70(3):363-430
10. Briffa KR, Osborn TJ, Schweingruber FH, Jones PD, Shiyatov SG, Vaganov EA (2002) Tree-ring width and density data around the Northern Hemisphere: Part 2, spatio-Temporal variability and associated climate patterns. Holocene 12:759-789
11. Briffa KR, Osborn TJ, Schweingruber FH, Jones PD, Shiyatov SG, Vaganov EA (2002) Tree-ring width and density data around the northern hemisphere: Part 1, local and regional climate signals. Holocene 12:737-757
12. Bujak F (1976) Pisma wybrane, vol. 1. PWN, Warszawa
13. Buntgen U, Frank DC, Nievergelt D, Esper J (2006) Summer temperature variations in the European Alps, A.D. 755-2004. J Clim 19:5605-5623
14. Czermak W (1907) Stanislawa Oświȩcima Diariusz 1643-1651, Scriptores Rerum Polonicarum, T. IX, Krakow
15. Derwich M (1984) O zjawiskach przyrodniczych i ich recepcji w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim. Kwart Hist 91(4):975-986
16. Dobrovolny P, Brazdil R, Valašek H, Kotyza O, Mackova J, Haličkova M (2008) A standard paleoclimatological approach to temperature reconstruction in historical climatology: An example from the Czech Republic, AD 1718-2007. Int J Climatol DOI:10.1002/joc.1789
17. Dunin-Wa̧sowicz T (1974) Klimat jako czynnik ksztaltuja̧cy środowisko czlowieka w średniowieczu. In: Problemy nauk pomocniczych historii (Materialy na III Konferencjȩ poświȩ cona̧ naukom pomocniczym historii, Katowice-Wisla 29-31 maja 1974), 3, Katowice
18. Glaser R (2001) Klimageschichte Mitteleuropas. 1000 Jahr Wetter, Klima, Katastrophen. Primus Verlag, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt
19. Glaser R (2008) Klimageschichte Mitteleuropas. 1200 Jahre Wetter, Klima, Katastrophen. Primus Verlag, Darmstadt Gorski K (1965) Z problematyki geografii historycznej: Wplyw klimatu. Kwart Hist Kult Mater 13:545-551
20. Grebner D von (1714) Tractatus septem: I Ephemerides meteorologicae Vratislavienses anno 1692 ad 1712, Lipsiae
21. Guyot E, Godet C (1935) Le Climat et la Vigne. Annuaire de l'agriculture Suisse 49:209-223
22. Hanik J (1972) Dzieje meteorologii i obserwacji meteorologicznych w Galicji od XVIII do XX wieku. Monografie z Dziejow Nauki i Techniki, 75, Zaklad Historii Nauki i Techniki PAN, Wroclaw-Warszawa-Krakow-Gdańsk
23. Hoszowski S (1960) Klȩski elementarne w Polsce w latach 1587-1648. In: Prace z dziejow Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70 rocznicȩ urodzin, PWN, Warszawa
24. Hurrell JW (1995) Decadal trends in the North Atlantic oscillation: Regional temperatures and precipitation. Science 269:676-679
25. Kwak J (1987) Klȩski elementarne w miastach gornośla̧ skich (w XVIII i pierwszej polowie XIX w). Wydawnictwo Instytutu Śla̧skiego, Opole
26. Inglot S (1962) Historyczne aspekty zjawisk klimatyczno-meteorologicznych na Śla̧sku od XVI do polowy XIX wieku. Spraw Wrocl Tow Nauk 17A:82-86
27. Inglot S (1966) Badanie zjawisk klimatyczno-meteorologicznych na Śla̧sku od XVI do polowy XIX w. Studia z Dziejow Gospodarstwa Wiejskiego 8:69-71
28. Inglot S (1968) Zjawiska klimatologiczno-meteorologiczne na Śla̧sku od XVI do polowy XIX w. Prace Wrocl Tow Nauk, Seria B, 139
29. Jones PD, Osborn TJ, Briffa KR (2001) The evolution of climate over the last millennium. Science 292:662-667
30. Juckes MN, Allen MR, Briffa KR, Esper J, Hegerl GC, Boberg A, Osborn TJ, Weber SL (2007) Millennial temperature reconstruction intercomparison and evaluation. Clim Past 3:591-609
31. Kosiba A (1949) Zagadnienie wspolczesnych oscylacji klimatycznych. Czasopismo Geogr 20:31-58
32. Kotarba A (2004) Zdarzenia geomorfologiczne w Tatrach Wysokich podczas Malej Epoki Lodowej. In: Kotarba A (ed) Rola Malej Epoki Lodowej w przeksztalcaniu środowiska przyrodniczego Tatr. Prace Geogr 197:9-55
33. Lachiver M (1991) Vins, vignes et vignerons. Histoire du vignoble Francis, Paris
34. Limanowka D (2001) Rekonstrukcja warunkow klimatycznych Krakowa w pierwszej polowie XVI wieku. Mat Badaw IMGW, Seria: Meteorologia 33, Warszawa
35. Liske X (1876) Cudzoziemcy w Polsce [L Naker, U Werdum, J Bernoulli, JE Biester, JJ Kausch], Lwow
36. Lorenc H (1996) Historia pomiarow meteorologicznych w Polsce. Wiad IMGW 19:131-145
37. Lorenc. 2000) Studia nad 220-letnia̧ (1779-1998) seria̧ temperatury powietrza w Warszawie oraz ocena jej wiekowych tendencji. Mat Bad IMGW, Ser: Meteorologia 31 3-104
38. Luterbacher J, Dietrich D, Xoplaki E, Grosjean M, Wanner H (2004) European seasonal and annual temperature variability, trends, and extremes since 1500. Science 303:1499-1503
39. Majorowicz J, Šafanda J, Przybylak R, Wojcik G (2001) Rekonstrukcja zmian temperatury powierzchni gruntu w Polsce w ostatnim 500-leciu na podstawie profili geotermicznych. Przegl Geofiz 4:305-321
40. Majorowicz J, Šafanda J, Przybylak R, Wojcik G (2004) Ground surface temperature history in Poland in the 16th-20th century derived from the inversion of geothermal profiles. Pure Appl Geophys 161:351-363
41. Malewicz MH (1980) Zjawiska przyrodnicze w relacjach dziejopisarzy polskiego średniowiecza. Monografie z Dziejow Nauki i Techniki, vol. 123. Ossolineum, Wroclaw
42. Mann ME, Bradley RS, Hughes MK (1998) Global-scale temperature patterns and climate forcing over the past six centuries. Nature 392:779-787
43. Mann ME, Bradley RS, Hughes MK (1999) Northern hemisphere temperatures during the past millennium: Inferences, uncertainties and limitations. Geophys Res Lett 26:759-762
44. Mann ME, Zhang Z, Hughes MK, Bradley RS, Miller SK, Rutherford S (2008) Proxy-based reconstructions of hemispheric and global surface temperature variations over the past two millennia. Proc Natl Acad Sci USA 105:13252-13257
45. Marciniak K (1990) Zarys historii obserwacji meteorologicznych. In: Kozuchowski K (ed) Materialy do poznania historii klimatu w okresie obserwacji instrumentalnych. Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego, Lodź
46. Maruszczak H (1988) Zmiany środowiska przyrodniczego kraju w czasach historycznych. In: Starkel L (ed) Przemiany środowiska geograficznego, Wszechnica PAN, Ossolineum, Wroclaw
47. Maruszczak H (1991) Tendencje do zmian klimatu w ostatnim tysia̧cleciu. In: Starkel L (ed) Geografia Polski - środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa
48. McIntyre S, McKitrick R (2003) Corrections to the Mann et al. (1998) proxy data base and northern hemispheric average temperature series. Energy Environ 14:751-771
49. Michalczewski J (1979) Materialy do historii meteorologii w Polsce. Wiad IMGW 3-4:103-105
50. Michalczewski J (1981) Proba liczbowej oceny temperatury powietrza wyprowadzonej z opisu slownego. Przegl Geofiz 26:271-273
51. Michalczewski J (1988) Średnia temperatura dobowa w Warszawie w latach 1760-1763. Przegl Geofiz 33:473-478
52. Miȩtus M (2007) 200 lat regularnych obserwacji i pomiarow meteorologicznych w Gdańsku - od fascynacji do praktycznego dzialania. In: Miȩtus M, Filipiak J, Wyszkowski A (eds) 200 lat regularnych pomiarow i obserwacji meteorologicznych w Gdańsku. Monografie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa
53. Miȩtus M, Wielbińska D, Owczarek M (1994) Historia obserwacji meteorologicznych na niektorych stacjach polskiego wybrzeza. Wiad IMGW 17(37):149-162
54. Moberg A, Sonechkin DM, Holmgren K, Datsenko NM, Karĺen W (2005) Highly variable northern hemisphere temperatures reconstructed from low- And high-resolution proxy data. Nature 433:613-617
55. Motylewicz J (1993) Straty i zniszczenia wojenne oraz klȩski elementarne w miastach ziemi przemyskiej i sanockiej w pierwszej polowie XVIII wieku. Studia Przemyskie 1:71-84
56. Munzar J (2004) Extreme droughts in Central Europe in the preinstrumental period. Moravian Geogr Rep 12:13-23
57. Namaczyńska St (ed) (1937) Kronika klȩsk elementarnych w Polsce i w krajach sa̧siednich w latach 1648-1696, Lwow
58. Nowosad W, Przybylak R, Marciniak K, Syta K (2007) Diariusz Jana Antoniego Chrapowickiego jako źrodlo do badań klimatu Rzeczypospolitej w drugiej polowie XVII wieku. Klio 9:21-60
59. Oliński P (2002) Warunki pogodowe w Toruniu i okolicach w 1. polowie XVIII wieku w świetle źrodel narracyjnych. Rocznik Toruński 29:49-85
60. Paczos S (1993) Charakterystyka termiczna ziem polskich w cia̧gu ostatnich 200 lat. Zeszyty IGiPZ PAN 18:49-73
61. Parczewski W (1948) Zarys historii meteorologii w Polsce (od X do XIX wieku). Przegl Meteorol Hydrol 1:66-72
62. Parczewski W (1948) Zarys historii meteorologii w Polsce (od X do XIX wieku), Czȩść II. Przegl Meteorol Hydrol 2-4:62-77
63. Pauling A, Luterbacher J, Casty C, Wanner H (2006) 500 years of gridded high-resolution precipitation reconstructions over Europe and the connection to large-scale circulation. Clim Dynam 26:387-405
64. Pejml K (1966) Přispěvek ke kolisani klimatu v severočeske vinařske a chmelařske oblasti od r. 1500-1900. Sbornik praci HMU ČSSR, Praha 7:23-78
65. Pelc J (1937) Ceny w Gdańsku w XVI i w XVII wieku. Lwow
66. Pfister Ch (1979) Getreide-Erntebeginn und Fruhsommertemperaturen im schweizerischen Mittelland seit dem 17. Jahrhundert. Geographica Helvetia 34:23-35
67. Pfister Ch (1999) Wetternachhersage: 500 Jahre Klimavariationen und Naturkatastrophen. Bern
68. Pfister Ch, Brazdil R (1999) Climatic variability in sixteenth-century Europe and its social dimension: A synthesis. Clim Change 43:5-53. doi:10.1023/A:1005585931899
69. Polaczkowna M (1925) Wahania klimatyczne w Polsce w wiekach średnich. Prace Geogr 5:65-126
70. Proctor CJ, Baker A, Barnes WL, Gilmour MA (2000) A thousand year speleothem proxy record of North Atlantic climate from Scotland. Clim Dynam 16:815-820
71. Przyboś A, Zelewski R (eds) (1980) Radziwill Albrycht Stanislaw, Pamiȩtnik o dziejach w Polsce, Part 1-3, Warszawa
72. Przybylak R, Majorowicz J, Wojcik G (2001) Zmiany temperatury powietrza i opadow atmosferycznych w Polsce w okresie XVI-XX wiek. Prace i Studia Geogr 29:79-92
73. Przybylak R, Marciniak K (2009) Climate changes in central and north-eastern part of former Poland from 1656 to 1685. In: Przybylak R, Brazdil R, Majorowicz J, Kejna M (eds) The Polish climate in the European context: An historical overview. Springer, New York, Chapter 21
74. Przybylak R, Wojcik G, Marciniak K (2003) Wplyw Oscylacji Polnocnoatlantyckiej oraz Arktycznej na warunki termiczne chlodnej pory roku w Polsce w XVI-XX wiekach. Przegl Geofiz 1-2:59-72
75. Przybylak R, Wojcik G, Marciniak K, Chora̧zyczewski W, Nowosad W, Oliński P, Syta K (2004) Zmienność warunkow termiczno-opadowych w Polsce w okresie 1501-1840 w świetle danych historycznych. Przegl Geogr 76(1):5-31
76. Przybylak R, Majorowicz J, Wojcik G, Zielski A, Chora̧zyczewski W, Marciniak K, Nowosad W, Oliński P, Syta K (2005) Temperature changes in Poland from the 16th to the 20th centuries. Int J Climatol 25:773-791
77. Przybylak R, Marciniak K, Dufaj E (2008) Precipitation and other atmospheric phenomena in the central and north-eastern parts of former Poland from 1658 to 1667. In: Rodriguez JS, India MB, Anfrons EA (eds) Cambio climatico regional y sus impactos M., Publicaciones de la Asociacion Espanola de Climatologia (AEC), Serie A 6:239-248
78. Racz L (1999) Climate history of Hungary since 16th century: Past, present and future. Pal, Pecs
79. Ratajczak B (1987) Proby zapobiegania klȩskom elementarnym w Opolu w okresie od XVII do polowy XIX w. Studia Śla̧skie 45:167-182
80. Ratajczak B (1991) Klȩski elementarne w Opolu od XVII do polowy XIX w. Kwartalnik Opolski 37:64-76
81. Rojecki A (1956) O najdawniejszych obserwacjach meteorologicznych na ziemiach polskich. Przegl Geofiz 9:253-257
82. Rojecki A (ed) (1965) Wyja̧tki ze źrodel historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych hydrologi-czno na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI. Selection and Polish translation: R. Girguś and W. Strupczewski, Wydawnictwa Komunikacji i La̧czności, Warszawa Sadowski M (1986) Glod, klimat i historia. Problemy 5:34-37
83. Sadowski M (1991) Variability of extreme climatic events in Central Europe since the 13th century. Zeit Meteorol 41:350-356
84. Sajkowski A (ed) (1998) Niezabitowski Stanislaw, Dzienniki 1695-1700, Poznań
85. Semkowicz A (1887) Krytyczny rozbior dziejow polskich Jana Dlugosza do roku 1384. Krakow Semkowicz W (1922) Zagadnienie klimatu w czasach historycznych. Przegl Hist 3:18-42
86. Smolka St (1881) Mieszko Stary i jego wiek. Krakow
87. Stamirski H (1962) Powodzie przyczyna̧ zaglady Ciechoslawic, Gocza, Hamplowej i Zaslonia w dawnej Sa̧decczyźnie. Rocznik Sa̧decki 5:143-149
88. Staszewski J (1966) Historia nauki o Ziemi w zarysie. PWN, Warszawa Śreniawa-Szypiowski R (ed) (2000) Loś Jakub, Pamiȩtnik towarzysza chora̧gwi pancernej, Warszawa
89. Szewczuk J (1937) Zjawiska, szkody i zniszczenia przyrodnicze oraz choroby nagminne wśrod ludzi i zarazy zwierza̧t w b. Galicjiwlatach 1772-1848, Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie 17:235-237
90. Szewczuk J (1939) Kronika klȩsk elementarnych w Galicji w latach 1772-1848, Lwow
91. Walawender A (1932), Kronika klȩsk elementarnych w Polsce i w krajach sa̧siednich w latach 1450-1586, Lwow
92. Werchracki R (1938) Klȩski elementarne w Polsce w latach 1587-1647, Cz. I. Zjawiska meteorologiczne, stan urodzajow i pomory. Spraw Tow Nauk we Lwowie 18:321-326
93. Wnȩk K (1999) Dzieje klimatu Galicji w latach 1848-1913. Wplyw zjawisk meteorologicznych na spoleczno-gospodarczy rozwoj Galicji. Historia Iagellonica, Krakow
94. Woliński J (ed) (1958) Sarnecki Kazimierz, Pamiȩtniki z czasow Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691-1696, Wroclaw
95. Wojcicki KW (1853) Latopisiec albo kroniczka Joachima Jerlicza, T 1-2, Warszawa
96. Wojcik G, Majorowicz JA, Marciniak K, Przybylak R, Šafanda J, Zielski A (1999) Temperatura powietrza w Polsce Poludniowo-Zachodniej w świetle danych klimatologicznych, geotermicznych i dendroklimatologicznych. In: Dubicki A et al (eds) Zmiany i zmiennoś ć klimatu Polski, Ogolnopolska Konferencja Naukowa Lodź, 4-6 listopada 1999, IMGW Warszawa
97. Wojcik G, Majorowicz JA, Marciniak K, Przybylak R, Šafanda J, Zielski A (2000) The last millennium climate change in Northern Poland derived from well temperature profiles, treerings and instrumental data. In: Obrȩbska-Starkel B (ed) Reconstructions of climate and its modelling, Instytut Geografii UJ, Prace Geogr 107:137-147
98. Xoplaki E, Luterbacher J, Paeth H, Dietrich D, Steiner N, Grosjean M, Wanner H (2005) European spring and autumn temperature variability and change of extremes over the last half millennium. Geophys Res Lett 32:L15713
99. Zielski A (1997) Uwarunkowania środowiskowe przyrostow radialnych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L) w Polsce Polnocnej na podstawie wielowiekowej chronologii. Wydawnictwo UMK, Toruń
100. Zonenberg S (2000) Źrodla do dziejow Pomorza Gdańskiego, Prus i zakonu krzyzackiego w Rocznikach Jana Dlugosza (do 1299 roku). Toruń