Remains of a late Neolithic barrow at Kruszyn. A glimpse of ritual and everyday life in early Corded Ware societies of the Polish Lowland

Prahistorische Zeitschrift

Volumn 90, Issue 1-2, 2015, Pages 185-213

  Pospieszny, Lukasz ^a   Sobkowiak Tabaka, Iwona ^a   Price, T Douglas ^b   Frei, Karin M ^c   Hildebrandt Radke, Iwona ^d   Kowalewska Marszałek, Hanna ^a   Krenz Niedbała, Marta ^d   Osypińska, Marta ^a   Strózyk, Mateusz ^e   Winiarska Kabacińska, Małgorzata ^e  

^a INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY AND ETHNOLOGY   (Poland)

^b UNIVERSITY OF WISCONSIN MADISON   (United States)

^c National Museum of Denmark   (Denmark)

^d ADAM MICKIEWICZ UNIVERSITY   (Poland)

^e Pozna Archaeological Museum   (Poland)

Author keywords

"craftsmen" graves; barrows; Central Europe; Corded Ware culture; isotopic analyses; late Neolithic; Polish Lowland

Indexed keywords

EID: 84949199591     PISSN: 00794848     EISSN: 16130804     Source Type: Journal    
DOI: 10.1515/pz-2015-0009     Document Type: Article

References (124)

1. Antanaitis-Jacobs, et al. 2009: I. Antanaitis-Jacobs, M. Richards, L. Daugnora, R. Jankauskas, N. Ogrinc, Diet in Early Lithuanian Prehistory and the New Stable Isotope Evidence. Arch. Baltica 12, 2009, 12-30.
2. Asam et al. 2006: T. Asam, G. Grupe, J. Peters, Menschliche Subsistenzstrategien im Neolithikum: Eine Isotopenanalyse bayerischer Skelettfunde. Anthr. Anz. 64, 1, 2006, 1-23.
3. berg, Wickman 1987: G. berg, F. E. Wickman, Variations of 87Sr, 86Sr in water from streams discharging into the Bothnian Bay, Baltic Sea. Nordic Hydrol. 18, 1987, 33-42.
4. Bora 2002: J. Bora, Contribution to the problem of "craftsmen" graves at the end of aeneolithic and in the Early Bronze Age in Central, Western and Eastern Europe. SlovenskArch. 50, 2, 2002, 179-228.
5. -2006: Štie ku komunikii medzi strednou a vchodnou Eurou v dobe bronzovej (Bratislava 2006).
6. Benecke 1994: N. Benecke, Der Mensch und seine Haustiere (Stuttgart 1994).
7. Behrens 1952: H. Behrens, Ein eolithisches Bechergrab aus Mitteldeutschland mit beinerner Hammerkopfnadel und Kupfergeren. Jahresschr. Mitteldt. Vorgesch. 36, 1952, 53-69.
8. Behrensmeyer 1978: A. K. Behrensmeyer, Taphonomic and ecologic information from bone weathering. Paleobiol. 4, 2, 1978, 150-162.
9. Binford 1981: L. R. Binford, Bones. Ancient men and modern myth (New York 1981).
10. Blumenschine et al. 1996: R. J. Blumenschine, C. W. Marean, S. D. Capaldo, Blind tests of Inter-analyst Correspondence and Accuracy in the Identification of cut marks, percussion marks and carnivore tooth marks on bone surfaces. Journal Arch. Scien. 23, 1996, 493-507.
11. Blusztajn, Hart 1989: J. Blusztajn, S. R. Hart, Sr, Nd, and Pb isotopic character of Tertiary basalts from southwest Poland. Geochim. et Cosmochim. Acta 53, 1989, 2689-2696.
12. Bowen, Revenaugh 2003: G. J. Bowen, J. Revenaugh, Interpolating the isotopic composition of modern meteoric precipitation. Water Resources Res. 39, 10, 2003, 1299-1311.
13. Bl et al. 2006: C. Bl, G. Grupe, J. Peters, A Late Neolithic Vertebrate Food Web Based on Stable Isotope Analyses. Internat. Journal Osteoarch. 16, 4, 2006, 296-315.
14. Brehm 1963: A. Brehm, ycie zwierzt. Ssaki (Warszawa 1963).
15. Brock et al. 2010: F. Brock, T. Higham, P. Ditchfield, C. Bronk Ramsey, Current pretreatment methods for AMS radiocarbon dating at the Oxford Radiocarbon Accelerator Unit (ORAU). Radiocarbon 52, 1, 2010, 103-112.
16. Bronk Ramsey 2009: C. Bronk Ramsey, Bayesian analysis of radiocarbon dates. Radiocarbon 51, 1, 2009, 337-360.
17. Buc 2001: N. Buc, Experimental series and use-wear in bone to tools. Journal Arch. Scien. 38, 3, 2001, 546-557.
18. Budziszewski et al. 2008: J. Budziszewski, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Winiarska-Kabaciska, Gr spoecznoci kultury ceramiki sznurowej z Dbrowy Biskupiej, stan. 21, pow. Inowrocaw, woj. kujawsko-pomorskie. In: J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Makarowicz, M. Szmyt (eds), Na pograniczu wiat. Studia z pradziej midzymorza batycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Koko w 60. rocznic urodzin (Pozna 2008) 31-69.
19. Bukistra, Ubelaker 1994: J. E. Buikstra, D. Ubelaker (eds), Standards for data collection from human skeletal remains, Arch. Survey Res. Ser. 44 (Fayetteville 1994).
20. Buko et al. 2013: A. Buko, M. Kara, T. D. Price, W. Duczko, K. M. Frei, I. Sobkowiak-Tabaka, A unique medieval cemetery from the 10th, 11th century with chamber-like graves from Bodzia (Central Poland). Preliminary result of the multidisciplinary research. Arch. Korrbl. 43, 3, 2013, 423-442.
21. Chapman, Randsborg 1981: R. Chapman, K. Randsborg, Approaches to the archaeology of death. In: R. Chapman, I. Kinnes, K. Randsborg (eds), The Archaeology of Death (Cambridge 1981) 1-24.
22. Chenery, et al. 2012: C. A. Chenery, V. Pashley, A. L. Lamb, H. J. Sloane, J. A. Evans, The oxygen isotope relationship between the phosphate and structural carbonate fractions of human bioapatite. Rapid Communications in Mass Spectrometry 26, 3, 2012, 309-319.
23. Choyke, Bartosiewicz 2000: A. M. Choyke, L. Bartosiewicz, Bronze Age animal exploitation on the central Great Hungarian Plain. Acta Arch. Acad. Scien. Hungaricae 51, 1-4, 1999, 2000, 43-70.
24. Clason 1969: A. T. Clason, Einige Bemerkung er Viehzucht, Jagd und Knochenbearbeitung bei der mitteldeutschen Schnurkeramik. In: H. Behrens, F. Schlette (eds), Die neolithischen Becherkulturen im Gebiet der DDR und ihre europschen Beziehungen (Berlin 1969) 173-195.
25. Czebreszuk 1996: J. Czebreszuk, Spoecznoci Kujaw w pocztkach epoki brzu (Pozna 1996).
26. -2000: Osadnictwo spoecznoci kultury ceramiki sznurowej. In: A. Koko (ed.), Archeologiczne badania ratownicze wzdu trasy Gazocigu Tranzytowego, t. III Kujawy, cz. 4, Osadnictwo kultur poneolitycznych oraz interstadium epok neolitu i brzu: 3900-1400, 1300 przed Chr. (Pozna 2000) 424-454.
27. -2001: Schyek neolitu i pocztki epoki brzu w strefie poudniowo-zachodniobatyckiej (III i pocztki II tys. przed Chr.). Alternatywny model kultury (Pozna 2001).
28. Dresely, Mler 2001: V. Dresely, J. Mler, Die absolutchronologische Datierung der Schnurkeramik im Tauber-und Mittelelbe-Saale-Gebiet. In: J. Czebreszuk, J. Mler (eds), Die absolute Chronologie in Mitteleuropa 3000-2000 v. Chr. The absolute chronology of Central Europe 3000-2000 BC (Pozna, Bamberg, Rahden, Westfalen 2001) 287-318.
29. Driesch 1976: A. V. D. Driesch, A guide to the measurement of animal bones from archaeological sites, Peabody Museum Bulletins 1 (Cambridge 1976).
30. -Boessneck 1974: J. Boessneck, Kritische Anmerkungen zur Widerristhenberechnung aus Lgenmaen vor-und frgeschichtlicher Tierknochen. Sgetierkundl. Mitt. 22, 1974, 325-347.
31. Duday 2009: H. Duday, The Archaeology of the Dead. Lectures in Archaeothanatology (Oxford 2009).
32. Edgren 1958: T. Edgren, Ekn-graven. Ett bidrag till knedomen om byxkulturen i tra Nyland. Finskt Mus. LXVI, 1958, 27-51.
33. Eriksson, Lgas, Zagorska 2003: G. Eriksson, L. Lgas, I. Zagorska, Stone Age hunter-fisher-gatherers at Zvejnieki, northern Latvia: radiocarbon, stable isotope and archaeozoology data. Before Farming 1, 2, 2003, 1-26.
34. -Zagorska 2003: I. Zagorska, Do dogs eat like humans Marine stable isotope signals in dog teeth from inland Zvejnieki. In: L. Larsson, H. Kindgren, K. Knutsson, D. Loeffler, A. Akerlund (eds), Mesolithic on the move. Papers presented at the Sixth International Conference on the Mesolithic in Europe, Stockholm 2000 (Oxford 2003) 160-168.
35. Feldesman et al. 1990: M. R. Feldesman, J. G. Kleckner, J. K. Lundy, Femur, stature ratio and estimates of stature in mid-and late-Pleistocene fossil hominid. American Journal Phys. Anthr. 83, 1990, 359-372.
36. -Fountain 1996: R. L. Fountain, .,Race" specificity and the femur, stature ratio. American Journal Phys. Anthr. 100, 1996, 207-224.
37. Fischer 1956: U. Fischer, Die Grer der Steinzeit im Saalegebiet (Berlin 1956).
38. Furholt 2003: M. Furholt, Die absolutchronologische Datierung der Schnurkeramik in Mitteleuropa und Sskandinavien, Univforsch. Prist. Arch. 101 (Bonn 2003).
39. -2014: Upending a 'Totality': Re-evaluating Corded Ware Variability in Late Neolithic Europe. Proc. Prehist. Soc. 80, 2014, 67-86.
40. Fyllingen 2003: H. Fyllingen, Society and Violence in the Early Bronze Age: An Analysis of Human Skeletons from Nord-Trdelag, Norway. Norwegian Arch. Rev. 36, 1, 2003, 27-43.
41. Gilewska 1999: S. Gilewska, Rzeba. In: L. Starkel (ed.), Geografia Polski. rodowisko Przyrodnicze (Warszawa 1999) 243-288.
42. Gillmaier et al. 2009: N. Gillmaier, C. Kronseder, G. Grupe, C. von Carnap-Bornheim, F. Sllner, M. Schweissing, The Strontium Isotope Project of the International Sachsensymposion. Beitr. z. Archzool. u. Prist. Anthr. 7, 2009, 133-142.
43. Gordon, Buikstra 1981: C. C. Gordon, J. E. Buikstra, Soil pH, bone preservation, and sampling bias at mortuary sites. American Ant. 46, 3, 1981, 566-571.
44. Goslar, Koko 2011: T. Goslar, A. Koko, Z bada nad chronologi i topogenez kujawskich kurhan starosznurowych. Krusza Zamkowa, powiat Inowrocaw, stanowisko 3. In: H. Kowalewska-Marszaek, P. Wodarczak (eds), Kurhany i obrzdek pogrzebowy w IV-II tysicleciu p. n. e. (Krak, Warszawa 2011) 407-415.
45. Grasis 2007: N. Grasis, Skaistkalnes Selgas double burial and the Corded Ware, Rzucewo culture: a model of the culture and the development of burial practices. Lietuvos arch. 31, 2007, 39-70.
46. Greenfield 1999: H. J. Greenfield, The Origins of Metallurgy: Distinguishing Stone from Metal Cut-marks on Bones from Archaeological Sites. Journal Arch. Scien. 267, 1999, 797-808.
47. Gregoricka et al. 2014: L. A. Gregoricka, T. K. Betsinger, A. B. Scott, M. Polcyn, Apotropaic Practices and the Undead: A Biogeochemical Assessment of Deviant Burials in Post-Medieval Poland. PLoS ONE 9,11, 2014, DOI: 10.1371, journal.pone.0113564
48. Grygiel 1994: R. Grygiel, Neolityczne materiay z Kocielnej Wsi. In: L. Kajzer (ed.), Kocielna Wie na Kujawach. Studium osadnicze ( 1994) 25-41.
49. Hsler 1974: A. Hsler, Die Grer der teren Ockergrabkultur zwischen Ural und Dnepr (Berlin, 1974).
50. Heaton et al. 1986: T. H. E. Heaton, J. C. Vogel, G. von la Chevallerie, G. Collett, Climatic influence on the isotopic composition of bone nitrogen. Nature 322, 1986, 822-882.
51. Hedges, Reynard 2007: R. E. M. Hedges, L. M. Reynard, Nitrogen isotopes and the trophic level of humans in archaeology. Journal Arch. Scien. 34, 8, 2007, 1240-1251.
52. Helms 1993: M. Helms, Craft and the Kingly Ideal: Art, Trade, and Power (Austin 1993).
53. Heyd 2004: V. Heyd, Soziale Organisation im 3. Jahrtausend v. Chr. entlang der oberen Donau: Der Fall Schnurkeramik und Glockenbecher. Das Altertum 49, 3, 2004, 183-214.
54. Hildebrandt-Radke 2011: I. Hildebrandt-Radke, Aluwialne wypenienie dna doliny oraz stoek napywowy na terasie zalewowej Prosny-zmienno litofacjalna i antropogeniczne uwarunkowania. Landform Anal. 16, 2011, 64-68.
55. Iversen 2014: R. Iversen, Transformation of Neolithic Societies: An East Danish perspective on the 3rd millennium BC. Kenhavns Univ., Det Humanist. Fak. (Kenhavn 2014).
56. Jacobs 1991: J. Jacobs, Die Einzelgrabkultur in Mecklenburg-Vorpommern. Beitr. z. Ur-u. Frgesch. Mecklenburg-Vorpommerns 24 (Schwerin 1991).
57. Jarosz 2002: P. Jarosz, Kurhan kultury ceramiki sznurowej w redniej st. 3, 2, pow. Przemyl. Wyniki bada wykopaliskowych prowadzonych w 2001 r. Rocznik Przemyski 38, 2, 2002, 3-21.
58. Jwiak et al. 2006: B. Jwiak, J. Czebreszuk, S. Domaradzka, Osadnictwo spoecznoci z interstadium epok neolitu i brzu (INB). In: L. Czerniak (ed.), Badania archeologiczne na trasie budowy autostrady A2, Dopiewo, gm. loco, stanowiska 70, 29, 26, AUT 129, 130, 131, cz II (Pozna 2006), 466-513.
59. Kamp 1998: K. A. Kamp, Social Hierarchy and Burial Treatments: A Comparative Assessment. Cross-Cultural Res. 32, 1998, 79-115.
60. Katzenberg, Harrison 1997: M. A. Katzenberg, R. G. Harrison, What's in a bone Recent advances in archaeological bone chemistry. Journal. Arch. Res. 5, 1997, 265-293.
61. Kempisty 1967: A. Kempisty, Wyniki bada kopca I w Miernowie. Rozprawy Zespou Bada nad Polskim redniowieczem UW i PW 4, 1967, 147-175.
62. -1978: Schyek neolitu i pocztek epoki brzu na Wyynie Maopolskiej w wietle bada nad kopcami (Warszawa 1978).
63. Kilian 1955: L. Kilian, Haffktenkultur und Ursprung der Balten (Bonn 1955).
64. Kluttig 1994: R. Kluttig, Bemerkungen zur Gruppe Kalbsrieth (KaR). In: H.-J. Beier, R. Einicke (eds) Das Neolithikum im Mittelelbe-Saale-Gebiet und in der Altmark. Eine bersicht und ein Abri zum Stand der Forschung (Wilkau-Halau 1994), 311-320.
65. Kobry 1984: H. Kobry, Zmiany niektych cech morfologicznych konia w wietle bada kostnych materia wykopaliskowych z obszaru Polski (Warszawa, 1984).
66. Kokabi 1994: M. Kokabi, Skelettreste als Rohmaterial-Material, Methode, Technik. In: M. Kokabi, B. Schlenker, J. Wahl (eds), Knochenarbeit-Artefakte aus tierischen Rohstoffen im Wandel der Zeit. Arch. Inf. Baden-Wttemberg 27, 1994, 7-26.
67. Koko 1992: A. Koko, Z bada nad tzw. horyzontem starosznurowym w rozwoju poneolitycznej kultury spoeczestw Kujaw. Acta Univ. Lodziensis, Folia Arch. 16, 1992, 85-95.
68. -1997: Chronological-genetic framework of the "A horizon" features in the development of the Kuiavian FBC. In: P. Siemen (ed.), Early Corded Ware Culture. The A-Horizon-Fiction of Fact International Symposium in Jutland 2nd-7th May 1994. Ark. Rapp. 2 (Esbjerg 1997) 125-133.
69. -Klochko 1991: V. Klochko, Boejewice, gm. Strzelno, woj. Bydgoszcz, stanowisko. 8. Kurhan z pego okresu epoki neolitu. Folia Praehist. Posnaniensia IV, 1991, 119-143.
70. -Kurzawa 1997: J. Kurzawa, Poneolityczny .,obiekt obrzdowy" z Kruszy Podlotowej, woj. bydgoskie, stano wisko 2. Spraw. Arch. XLIX, 1997, 109-126.
71. Kristiansen, Larsson 2005: K. Kristiansen, T. B. Larsson, The Rise of Bronze Age Society. Travels, Transmissions and Transformations (Cambridge 2005).
72. Krzak 1989: Z. Krzak, Geneza i chronologia kultury ceramiki sznurowej w Europie (Wrocaw 1980).
73. Kurzawa 2001: J. Kurzawa, Zagadnienie najwczeniejszych faz kultury ceramiki sznurowej na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej (Pozna 2001).
74. Kurzyk 2011: K. Kurzyk, Pozostaoci kurhanu starosznurowego w ygldzie, gm. Papowo Biskupie, stanowisko 26 (ziemia chemiska). In: H. Kowalewska-Marszaek, P. Wodarczak (eds), Kurhany i obrzdek pogrzebowy w IV-II tysicleciu p. n. e. (Krak, Warszawa 2011) 459-466.
75. Lanting, van der Plicht 1998: J. N. Lanting, J. van der Plicht, Reservoir effects and apparent 14C-ages. Journal Irish Arch. IX, 1998, 151-64.
76. Lasota-Moskalewska 2008: A. Lasota-Moskalewska, Archeozoologia. Ssaki (Warszawa 2008).
77. Littleton, Frohlich 1993: J. Littleton, B. Frohlich, Fish-eaters and farmers: dental pathology in the Arabian Gulf. American Journal Phys. Anthr. 92, 4, 1993, 427-447.
78. Lobbiser, Kern i. prep.: W. F. A. Lobisser, D. Kern, Lanze, Pfriem und Muschelschmuck-Experimentelle Nachbauten von endneolithischen Geren und Kleidungsbestandteilen aus Geweih, Knochen, Tierznen und Muschelschalen nach Originalen aus Grern des Unteren Traisentals (i. prep.).
79. Lvendahl et al. 1990: R. Lvendahl, G. berg, P. J. Hamilton, Strontium in rivers of the Baltic Basin. Aquat. Scien. 52, 4, 1990, 315-329.
80. Lyman 2001: R. L. Lyman, Vertebrate taphonomy. Cambridge man. Arch. (Cambridge 2001).
81. Machnik, Sosnowska 1996: J. Machnik, E. Sosnowska, Staroytna mogia z pocztku III tysiclecia przed Chrystusem, ludnoci kultury ceramiki sznurowej w redniej, gm. Krzywcza. Rocznik Przemyski 32, 3, 1996, 3-28.
82. Mainland, et al. 2007: I. Mainland, H. Schutkowski, A. F. Thomson, Macro-and micromorphological features of lifestyle differences in pigs and wild boar. Anthropozool. 42, 2, 2007, 89-106.
83. Mansfeld 2003: G. Mansfeld, Das frbronzezeitliche Grab von Korinto, Achalgori und seine weitreichenden Beziehungen (berlegungen zur Phomen der Hammerkopfnadeln). Metalla 12, 2003, 23-68.
84. Marciniak 1996: A. Marciniak, Archeologia i jej ra. Materiay faunistyczne w praktyce badawczej archeologii (Warszawa, Pozna, 1996).
85. Marino, McElroy 1991: B. D. Marino, M. B. McElroy, Isotopic composition of atmospheric CO2 from carbon in C4 plant cellulose. Nature 349, 1991, 127-131.
86. McCann 2008: T. McCann, The geology of Central Europe (London 2008).
87. Montgomery 2010: J. Montgomery, Passports from the past: Investigating human dispersals using strontium isotope analysis of tooth enamel. Ann-Human Biol. 37, 3, 2010, 325-346.
88. Mler 1951: A. H. Mler, Grundlagen der Biostratonomie. Akad. Wiss. Berlin Abhandl. Jahrb. 3, 1951, 1-387.
89. Okulicz 1973: J. Okulicz, Pradzieje ziem pruskich od pego paleolitu do VII w. n.e. (Wrocaw, 1973).
90. Olsen, Heinemeier 2009: J. Olsen, J. Heinemeier, AMS dating of human bone from the Ostorf cemetery in the light of new information on dietary habits and freshwater reservoir effects. Ber. RGK 88, 2009, 309-322.
91. Pietrzak, Sobieraj 2006: M. Pietrzak, J, Sobieraj, Gr kultury ceramiki sznurowej z Pruszcza Gdaskiego w woj. Pomorskim. In: A. Z. Bokiniec, J. Sobieraj (eds), Na przeomie epok-na rubiey wiat. Pruthenia Ant. II (Olsztyn 2006) 119-126.
92. Pospieszny 2009: Pospieszny, Zwyczaje pogrzebowe spoecznoci kultury ceramiki sznurowej w Wielkopolsce i na Kujawach (Pozna 2009).
93. -2010: Living with Ancestors: Neolithic Burial Mounds of the Polish Lowlands. In: Kiel Graduate School "Human Development in Landscapes" (eds), Landscapes and Human Development: The Contribution of European Archaeology, Proceedings of the International Workshop "Socio-Environmental Dynamics over the last 12,000 Years: The Creation of Landscapes (1st-4th April 2009)". Univschr. Prist. Arch. 191 (Bonn 2010) 143-157.
94. Price i. pr.: T. D. Price, Isotopic Proveniencing of Human Remains from the Iron Age War Sacrifice at Alken, Denmark (i. pr.).
95. Price, Burton, Bentley 2002: T. D. Price, J. H. Burton, R. Bentley, Characterization of Biologically Available Strontium Isotope Ratios for the Study of Prehistoric Migration. Archaeometry 44, 2002, 117-135.
96. -et al. 2011: K. M. Frei, A. S. Dobat, N. Lynnerup, P. Bennike, Who was in Harold Bluetooth's army Strontium isotope investigation of the cemetery at the Viking Age fortress at Trelleborg, Denmark. Antiquity 80, 2011, 130-144.
97. -et al. 2012: J. H. Burton, V. Tiesler, A. Cucina, P. Zabala, R. Tykot, Isotopic Studies of Human Skeletal Remains from a 16th-17th Century AD Churchyard in Campeche, Mexico: Diet, Ethnicity, Place of Origin, and Age. Current Anthr. 53, 2012, 396-433.
98. Racinowski, et al. 2001: R. Racinowski, T. Szczypek, J. Wach, Prezentacja i interpretacja wynik bada uziarnienia osad czwartorzdowych (Sosnowiec 2001).
99. Reimer et al. 2013: P. J. Reimer, E. Bard, A. Bayliss, J. W. Beck, P. G. Blackwell, C. Bronk Ramsey, P. M. Grootes, T. P. Guilderson, H. Haflidason, I. Hajdas, C. HattT. J. Heaton, D. L. Hoffmann, A. G. Hogg, K. A. Hughen, K. F. Kaiser, B. Kromer, S. W. Manning, M. Niu, R. W. Reimer, D. A. Richards, E. M. Scott, J. R. Southon, R. A. Staff, C. S. M. Turney, J. van der Plicht, IntCal13 and Marine13 radiocarbon age calibration curves 0-50,000 Years cal BP. Radiocarbon 55, 4, 2013, 1869-1887.
100. Reitsema 2012: L. J. Reitsema, Stable Carbon and Nitrogen Isotope Analysis of Human Diet Change in Prehistoric and Historic Poland (unpubl. PhD diss., Columbus 2012).
101. Rosenberg 1929: G. Rosenberg, Nye jtestuefund. Aarb. Nordisk Oldkde og Hist. 19, 1929, 187-269.
102. Rossmann et al. 2000: A. Rossmann, G. Haberhauer, S. Hzl, P. Horn, F. Pichlmayer, S. Voerkelius, The potential of multielement stable isotope analysis for regional origin assignment of butter. Europ. Food Res. Technol. 211, 2000, 32-40.
103. Schibler 2006: J. Schibler, The economy and environment of the 4th and 3rd millennia BC in the northern Alpine foreland based on studies of animal bones. Environmental Arch. 11, 1, 2006, 49-64.
104. -Jacomet 2010: S. Jacomet, Short climatic fluctuations and their impact on human economies and societies: the potential of the Neolithic lake shore settlements in the Alpine foreland. Environmental Arch. 15, 2, 2010, 173-182.
105. Schoeninger, DeNiro 1984: M. J. Schoeninger, M. J. DeNiro, Nitrogen and carbon isotopic composition of bone collagen from marine and terrestrial animals. Geochim. et Cosmochim. Acta 48, 4, 1984, 625-639.
106. Schroller 1935: H. Schroller, Ein steinzeitliches Hockergrab von der Werlaburg. Kunde 3, 1935, 57-59.
107. Siemen 1992: P. Siemen, Social Structure of the Elbe-Saale Corded Ware culture-a preliminary model. In: M. Buchvaldek, Ch. Strahm (eds), Die kontinentaleuropschen Gruppen der Kultur mit Schnurkeramik, Schnurkeramik-Symposium 1990, Skupiny kultury se šrovou keramikou na europsk kontinentu. Praehist. XIX (Praha 1992) 229-240.
108. Sobieraj 2001: J. Sobieraj, Neolityczne kurhany z Babit Maych koo Susza, Z Otchani Wiek 56, 4, 2001, 30-34.
109. -i. pr.: Kurhany kultury ceramiki sznurowej w Babitach Maych k. Susza na Pojezierzu Iawskim. wiatowit (i. pr.).
110. Strahm 2002: Ch. Strahm, Tradition und Wandel der sozialen Strukturen vom 3. zum 2. vorchristlichen Jahrtausend. In: J. Mler (ed.), Vom Endneolithikum zur Frbronzezeit: Muster sozialen Wandels (Tagung Bamberg 14.-16. Juni 2001).
111. Univschr. Prist. Arch. 90 (Bonn 2002) 175-194.
112. Szmyt 1996: M. Szmyt, Spoecznoci kultury amfor kulistych na Kujawach (Pozna 1996).
113. Tunia 1979: K. Tunia, Cmentarzysko kultury ceramiki sznurowej w Koniuszy, woj. Krak. Spraw. Arch. 31, 1979, 47-78.
114. -Wodarczak 2002: P. Wodarczak, Radiocarbon Results for the Corded Ware Culture from Southern Poland. Przegld Arch. 50, 2002, 45-55.
115. Turek 2006: J. Turek, Beaker barrows and the houses of dead. In: L. Šmejda (ed.), Archaeology of Burial Mounds (Plze 2006) 170-179.
116. Usachuk 2002: A. N. Usachuk, Kostyanyye izdeliya kurgannykh mogil'nikov Kalmykii (trasologicheskiy analiz). In: E. V. Tsutskin, N. I. Shishlina (eds), Mogil'nik Ostrovnoy. Itogi kompleksnogo issledovaniya pamyatnikov arkheologii severo-zapadnogo Prikaspiya (Moscow 2002) 267-279.
117. Vanata 1988: V. Vanata, Ecological Aspects of Skeletal Sexual Dimorphism in Microevolution of Homo Sapiens. Anthropol. XXVI, 1, 1988, 83-92.
118. Vandkilde 2006: H. Vandkilde, Warriors and Warrior Institutions in the European Copper Age. In: T. Otto, H. Thrane, H. Vandkilde (eds), Warfare and Society. Archaeological and Social Anthropological Perspectives (Aarhus 2006) 355-384.
119. Veizer 1989: J. Veizer, Strontium isotopes in seawater through time. Ann. Rev. Earth a. Planetary Scien. 17, 1989, 141-167.
120. Voerkelius et al. 2010: S. Voerkelius, G. D. Lorenz, S. Rummel, C. R. Quel, G. Heiss, M. Baxter, C. Brach-Papa, P. Deters-Itzelsberger, S. Hoelzl, J. Hoogewerff, E. Ponzevera, M. Van Bocxstaele, H. Ueckermann, Strontium isotopic signatures of natural mineral waters, the reference to a simple geological map and its potential for authentication of food. Food Chem. 118, 2010, 933-940.
121. White, et al. 2012: T. D. White, M. T. Black, P. A. Folkens, Human Osteology (San Diego, 2012).
122. Wilaski 1978: T. Wilaski, Kurhan z wczesnej fazy kultury ceramiki sznurowej z Modliborzyc na Kujawach (woj. bydgoskie). Prace i Mat. Muz. Ser. Arch. 25, 1978, 405-414.
123. Winiewski 1976: E. Winiewski, Rozw geomorfologiczny doliny Wisy pomidzy Kotlin Pock a Kotlin Torusk. Prace Geogr. 111 (Wrocaw 1976).
124. Wodarczak 2006: P. Wodarczak, Kultura ceramiki sznurowej na Wyynie Maopolskiej (Krak 2006).