Alien macrocrustaceans in freshwater ecosystems in the eastern part of Flanders (Belgium)

Belgian Journal of Zoology

Volumn 140, Issue 1, 2010, Pages 30-39

  Messiaen, Marjolein ^a   Lock, Koen ^a   Gabriels, Wim ^a,d   Vercauteren, Thierry ^b   Wouters, Karel ^c   Boets, Pieter ^a   Goethals, Peter L M ^a  

^a GHENT UNIVERSITY   (Belgium)

^b Prov Institute Voor Hygiene   (Belgium)

^c ROYAL BELGIAN INSTITUTE OF NATURAL SCIENCES   (Belgium)

^d Vlaamse Milieumaatschappij   (Belgium)

Author keywords

Chelicorophium curvispinum; Dikerogammarus villosus; Exotic species; Gammarus tigrinus; Macroinvertebrates

Indexed keywords

CRUSTACEAN; ECOLOGICAL IMPACT; ENVIRONMENTAL MONITORING; FRESHWATER ECOSYSTEM; MACROINVERTEBRATE; NEW RECORD; NEW SPECIES; RANGE EXPANSION; TAXONOMY;

BELGIUM; FLANDERS;

CHELICOROPHIUM CURVISPINUM; CRUSTACEA; DIKEROGAMMARUS VILLOSUS; GAMMARIDAE; GAMMARUS; GAMMARUS TIGRINUS;

EID: 79851488147     PISSN: 07776276     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: None     Document Type: Article

References (57)

1. Bernauer D & Jansen W (2006). Recent invasions of alien macroinvertebrates and loss of native species in the upper Rhine River, Germany. Aquatic Invasions, 1:55-71.
2. Bij De Vaate A, Jazdzewski K, Ketelaars HAM, Goldasch S & van der Velde G (2002). Geographical patterns in range extension of Ponto-Caspian macro-invertebrate species in Europe. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 59:1159-1174.
3. Boets P, Lock K, Messiain M & Goethals, PLM (2010). Combining datadriven methods and lab studies to analyse the ecology of Dikerogammarus villosus. Ecological Informatics, 5:133-139.
4. Boets P, Lock K, Cammaerts R, Plu D & Goethals, PLM (2009). Occurrence of the invasive crayfish Procambarus clarkii (Girard, 1852) in Belgium (Crustacea: Cambaridae). Belgian Journal of Zoology, 139:173-176.
5. Bollache L, Devin S, Wattier R, Chovet M, Beisel JN, Moreteau Jc & Rigaud T (2004). Rapid range extension of the Ponto-Caspian amphipod Dikerogammarus villosus in France: potential consequences. Archiv für Hydrobiologie, 160:57-66.
6. Crooks JA (2002). Characterizing ecosystem-level consequences of biological invasions: the role of ecosystem engineers. Oikos, 97:153-166.
7. Dedecker AP, Goethals PLM, D'Heygere T & De Pauw N (2006). Development of an in-stream migration model for Gammarus pulex L. (Crustacea, Amphipoda) as a tool in river restoration management. Aquatic Ecology, 40:249-261.
8. Dedecker AP, Goethals PLM, D'Heygere T, Gevrey M, Lek S & de Pauw N (2005). Application of artificial neural network models to analyse the relationship between Gammarus pulex L. (Crustacea, Amphipoda) and river characteristics. Environmental Monitoring and Assessment, 111:223-241.
9. Devin S, Beisel JN, Usseglio-Polatera P & Moreteau JC (2005a). Changes in functional biodiversity in an invaded freshwater ecosystem: the Moselle River. Hydrobiologia, 542:113-140.
10. Devin S, Bollache L, Noël PY & Beisel JN (2005b). Patterns of biological invasions in Frech freshwater systems by nonindigenous macro-invertebrates. Hydrobiologia, 551:137-146.
11. Devin S, Piscart C, Beisel JN & Moreteau JC (2003). Ecological traits of the amphipod invader Dikerogammarus villosus on a mesohabitat scale. Archiv für Hydrobiologie, 158:43-56.
12. Dick JTA & Platvoet D (2000). Invading predatory crustacean Dikerogammarus villosus eliminates both native and exotic species. Proceedings of the Royal Society of London Series B-Biological Sciences, 267:977-983.
13. Dick JTA, Platvoet D & Kelly DW (2002). Predatory impact of the freshwater invader Dikerogammarus villosus (Crustacea: Amphipoda). Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 59:1078-1084.
14. Elton CS (1958). The Ecology of Invasions by Plants and Animals. Methuen, London.
15. Eggers TO & Martens A (2001). Bestimmungsschlüssel der Süswasser-Amphipoda (Crustacea) Deutschlands. Lauterbornia, 42:1-68.
16. European Community (2000). Directive 2000/60/EC of the European parliament and of the council of 23 October 2000 establishing a framework for community action in the field of water policy. Official Journal of the European Communities, L327:1-72.
17. Gabriels W, Goethals PLM & de Pauw N (2005). Implications of taxonomic modifications and alien species on biological water quality assessment as exemplified by the Belgian Biotic Index. Hydrobiologia, 542:137-150.
18. Gabriels W, Lock K, de Pauw N & Goethals PLM (in press). Multimetric Macroinvertebrate Index Flanders (MMIF) for biological assessment of rivers and lakes in Flanders (Belgium). Limnologica, doi: 10.1016/j.limno.2009.10.001.
19. Gerard P (1986). Les différentes espèces d'écrevisses en Belgique et leur repartition géographique. Station de Recherches forestières et hydrobiologiques, Travaux, Série D, 54:1-25.
20. Gledhill T, Sutcliff DW & Williams WD (1993). British freshwater Crustacea Malacostraca: a key with ecological notes. Freshwater Biological Association, Scientific Publication no2, Ambleside.
21. Grüner HE (1965). Krebstiere oder Crustacea, V. Isopoda, 2. Lief. DAHL M & PEUS F (eds) Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und ihrer Lebensweize, 51:151-380.
22. Herborg LM, Weetman D, van Oosterhout C & Hanfling B (2007). Genetic population structure and contemporary dispersal patterns of a recent European invader, the Chinese mitten crab, Eriocheir sinensis. Molecular Ecology, 16:231-242.
23. Huwae P & Rappé G (2003) Waterpissebedden. Een determineertabel voor de zoet-, braken zoutwaterpissebedden van Nederland en België. KNNV Uitgeverij, Utrecht.
24. Josens G, Bij de Vaate A, Usseglio-Polatera P, Cammaerts R, Chérot F, Grisez F, Verboonen P & vanden Bossche JP (2005). Native and exotic Amphipoda and other Peracarida in the River Meuse: new assemblages emerge from a fast changing fauna. Hydrobiologia, 542:203-220.
25. Kelleher B, Bij de Vaate A, Swarte M, Klink Ag & van der Velde G (2000). Identification, invasion and population development of the Ponto-Caspian isopod Jaera istri Veuille (Janiridae) in the Lower Rhine, The Netherlands. Beaufortia, 50:89-94.
26. Kelly DW & Dick JTA (2005). Effects of environment and an introduced invertebrate species on the structure of benthic macro-invertebrate species at the catchment level. Archiv für Hydrobiologie, 164:69-88.
27. Kelly DW, Bailey RJ, MacNeil, C, Dick JTA & McDonald RA (2006). Invasion by the amphipod Gammarus pulex alter community composition of native freshwater macroinvertebrates. Diversity and Distributions, 12:525-534.
28. Kerckhof F, Haelters J & Gollasch S (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters. Aquatic Invasions, 2:243-257.
29. Kinzelbach R (1997). Aquatische Neozoen in Europa. Neozoen - Newsletter der Arbeits-gruppe Neozoen, Allgemeine und Spezielle Zoologie, Universität Rostock, 1:7-8.
30. Kley A & Maier G (2003). Life history characteristics of the invasive freshwater gammarids Dikerogammarus villosus and Echinogammarus ischnus in the river Main and the Main-Donau canal. Archiv für Hydrobiologie, 156:457-469.
31. Kley A & Maier G (2006). Reproductive characteristics of invasive gammarids in the Rhine-Main-Danube catchment, South Germany. Limnologica, 36:79-90.
32. Koese B (2008). Rivierkreeften proeftabel. Naturalis, Leiden: 17pp.
33. Lock K, van Wichelen J, Packet J, Simoens I, van Looy K, Louette G, Warmoes T & Denys L (2007). Bepalen van het maximaal en het goed ecologisch potentieel, alsook de huidige toestand, voor een aantal Vlaamse (gewestelijke) waterlichamen die vergelijkbaar zijn met de categorie meren - Deel I. Report Institute of Nature Conservation 2007/51, Brussels.
34. Louette G, de Bie T, Vandekerkhove J, Declerck S & de Meester L (2007). Analysis of the inland cladocerans of Flanders (Belgium) - Inferring changes over the past 70 years. Belgian Journal of Zoology, 137:117-123.
35. Louette G, van Wichelen J, Packet J, Warmoes T & Denys L (2008). Bepalen van het maximaal en het goed ecologisch potentieel, alsook de huidige toestand voor de zeventien Vlaamse (gewestelijke) waterlichamen die vergelijkbaar zijn met de categorie meren - Deel II, partim Schulensmeer. Report Institute of Nature Conservation 2008/49, Brussels.
36. Moon HP & Harding PT (1981). A preliminary review of the occurrence of Asellus (Crustacea: Isopoda) in the British isles. Biological Records Centre, Huntingdon.
37. Nguyen LTH & de Pauw N (2002). The invasive Corbicula species (Bivalvia, Corbiculidae) and the sediment quality in Flanders, Belgium. Belgian Journal of Zoology, 132:41-48.
38. Ojaveer H, Gollasch S, Jaanus A, Kotta J, Laine AO, Minde A, Normant M & Panov VE (2007). Chinese mitten crab Eriocheir sinensis in the Baltic Sea - a supply-side invader? Biological invasions, 9:409-414.
39. Pysek P, Richardson DM & Jarosik V (2006). Who cites who in the invasion zoo: insights from an analysis of the most highly cited papers in invasion ecology. Preslia, 78:437-468.
40. Rahel FJ (2002). Homogenization of freshwater fauna. Annual Review of Ecology and Systematics, 33:291-315.
41. Ricciardi A (2001). Facilitative interactions among aquatic invaders: is an invasion meltdown occurring in the Great Lakes? Canadian Journal of Fischeries and Aquatic Sciences, 58:2596-2608.
42. Sala OE, Chapin FS, Armesto JJ, Berlow E, Bloomfield J, Dirzo R, Huber-Sanwald E, Huenneke LF, Jackson RB, Kinzig A, Leemans R, Lodge DM, Mooney HA, Oesterheld M, Poff NL, Stykes MT, Walker BH, Walker M & Wall DH (2000). Global biodiversity scenarios for the year 2100. Science, 287:1770-1774.
43. Schöll F (2000). Das Makrozoobenthos des Rheins 2000. Internationale Kommission zum Schutz des Rheins (IKSR).
44. Simberloff D & von Holle B (1999). Positive interactions of nonindigenous species: invasional meltdown? Biological Invasions, 1:21-32.
45. Swinnen F, Leynen M, Sablon R, Dudivier L & Vanmaele R (1998). The Asiatic clam Corbicula (Bivalvia: Corbiculidae) in Belgium. Bulletin de l'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Biologie, 68:47-53.
46. Vanden Bossche JP (2002). First records and fast spread of five new (1995-2000) alien species in the River Meuse in Belgium: Hypania invalida, Corbicula fluminea, Hemimysis anomala, Dikerogammarus villosus and Crangonyx pseudogracilis. In: Peeters M. & Van Goethem JL, Proceedings of the symposium 'Belgian fauna and alien species', Bulletin de l'Institut royal des Sciences naturelles de Belgique, Biologie, 72 (Suppl.):73-78.
47. Vanden Bossche JP, Chérot F, Delooz E, Grisez F & Josens G (2001). First record of the Pontocaspian invader Hypania invalida (Grube, 1860) (Polychaeta: Ampharetidae) in the River Meuse (Belgium). Belgian Journal of Zoology, 131:183-185.
48. van der Velde G, Rajagopal S, Kelleher B, Bij de Vaate A (2000). Ecological impact of crustacean invaders: general considerations and examples from the Rhine River. Crustacean Issues, 12:3-33.
49. Van Riel MC, Healy EP, van der Velde G, Bij de Vaate A (2007). Interference competition among native and invader amphipods. Acta Oecologica, 31:282-289.
50. van Riel MC, van der Velde G, Rajagopal S, Marguillier S, Dehairs F & Bij de Vaate A (2006). Trophic relationshiops in the Rhine food web during invasion and after establishment of the Ponto-Caspian invader Dikerogammarus villosus. Hydrobiologia, 565:39-58.
51. Vercauteren T & Wouters K (2008a). Eerste vondst van de Ponto-Kaspische aasgarnaal Limnomysis benedeni Czerniavsky, 1882 (Crustacea - Mysidacea) in België, in het Provinciaal Groendomein Prinsenpark te Retie. ANTenne - Tijdschrift van de Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA), 2:15-18.
52. Vercauteren T & Wouters K (2008b). Proasellus coxalis sensu auctorum (Crustacea, Isopoda) in de bovenloop van de Raambeek in Heist-op-den-Berg: eerste vaststelling van deze zoetwaterpissebed in België. ANTenne - Tijdschrift van de Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA), 2:12-16.
53. Vercauteren T & Wouters K (1999). Gammarus tigrinus Sexton, 1939 en Crangonyx pseudogracilis Bousfield, 1958: twee nieuwe vlokreeften (Crustacea, Amphipoda) in de Provincie Antwerpen: aanwinst of bedreiging? Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA) Jaarboek, 1998:73-85.
54. Vercauteren T, Sablon S & Wouters K (2006). Exotische ongewervelden in vijvers en grachten van het Provinciaal Groendomein 'Prinsenpark' in Retie: een eerste bilan. In: Nieuwborg H & Rijvers T (eds), Natuurstudie in de provincie Antwerpen. Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA) Jaarboek 2004-2005:27-39.
55. Vercauteren T, de Smedt S, Warmoes T, Goddeeris B & Wouters K (2005). Drie nieuwe Ponto-Kaspische inwijkelingen dringen door tot in kanalen in de provincie Antwerpen: de zoetwaterpolychaet Hypania invalida (Grube, 1860) en, voor het eerst in België, de platworm Dendrocoelum romanodanubiale (Codreanu, 1949) en de Donaupissebed Jaera istri Veuille, 1979. In: Nieuwborg H (ed), Natuurstudie in de provincie Antwerpen. Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (ANKONA) Jaarboek 2003:83-97.
56. Verslycke T, Janssen C, Lock K & Mees J (2000). First occurrence of the Pontocaspian invader Hemimysis anomala (Sars, 1907) in Belgium (Crustacea: Mysidacea). Belgian Journal of Zoology, 130:157-158.
57. Wouters K (2002). On the distribution of alien non-marine and estuarine macro-crustaceans in Belgium. Bulletin van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Biologie, 72:119-129.