Vegetation development in the Lake Miłkowskie area, north-eastern Poland, from the Plenivistulian to the late Holocene

Acta Palaeobotanica

Volumn 49, Issue 2, 2009, Pages 287-335

  Wacnik, Agnieszka ^a  

^a W SZAFER INSTITUTE OF BOTANY   (Poland)

Author keywords

Fossil green algae; Laminated lake sediments; Mazurian Lake District; NE Poland; Palynology; Post glacial tree migration; Radiocarbon chronology; Vegetation history

Indexed keywords

BIOSTRATIGRAPHY; CHRONOLOGY; COMMUNITY COMPOSITION; DEPOSITION; DEVELOPMENTAL BIOLOGY; DOMINANCE; FOSSIL RECORD; GREEN ALGA; HOLOCENE; LACUSTRINE DEPOSIT; LAMINATION; LANDSCAPE; PALEOENVIRONMENT; POLLEN; RADIOCARBON DATING; TAXONOMY; VEGETATION HISTORY; VEGETATION STRUCTURE; WOODLAND;

POLAND;

BETULA; CHLOROPHYTA; HIPPOPHAE RHAMNOIDES; JUNIPERUS; LARIX; PICEA;

EID: 78649560335     PISSN: 00016594     EISSN: None     Source Type: Book Series    
DOI: None     Document Type: Article

References (167)

1. BALAGA K 1990. The development of Lake Łukcze and changes in the plant cover of the south-western part of the Łȩczna-Włodawa Lake District in the last 13 000 years. Acta Palaeobot., 30(1, 2): 77-146.
2. BEDNAREK R. & PRUSINKIEWICZ Z. 1999. Geografia gleb. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. BEHRE K.-E. 1978. Die Klimaschwankungen im europäischen Präboreal. Petermanns Geogr. Mitt., 2: 97-102.
4. BERGLUND B.E. 1966. Late-Quarternary vegetation in eastern Blekinge, south-eastern Sweden: a pollenanalytical study. II. Post-glacial time. Opera Botánica, 12(2): 1-190.
5. BERGLUND B.E., BERGSEN H., BJÖRCK S., KOLSTRUP E., LEMDAHL G. & NORDBERG K 1994. Late Weichselian environmental change in Sweden and Denmark. J. Quatern. Sci., 9: 127-132.
6. BERGLUND B.E., PERSSON T. & BJÖRKMAN L. 2008. Late Quaternary landscape and vegetation diversity in a North European perspective. Quatern. Intern., 184: 187-194.
7. BERGLUND B.E. & RALSKA-JASIEWICZOWA M. 1986. Pollen analysis and pollen diagrams: 455-484. In: Berglund B.E. (ed.), Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology. Wiley, Chichester.
8. BLAŁOBOK S. (ed.). 1980. Olsze (Alnus Mill.). Nasze drzewa leśne. PWN, Warszawa-Poznań.
9. BIRKS H.H., BATTARBEE R.W., BIRKS H.J.B., WITH CONTRIBUTIONS BY BRADSHOW E.G., BROOKS S.J., DUIGAN C.A., JONES V.J., LEMDAHL G., PEGLAR S.M., SOLEM J.O., SOLHØY I.W., SOLHØY T. STALSBERG M.K 2000. The development of the aquatic ecosystem at Kråkenes Lake, western Norway, during the late-glacial and early-Holocene - a synthesis. J. Paleolimn., 23: 91-114. (Pubitemid 30096055)
10. BJÖRCK S., RUNDGREN M., INGÓLFSSON Ó. & FUNDER S. 1997. The Preboreal oscillation around the Nordic Seas: terrestrial and lacustrine responses. J. Quatern. Sci., 12: 455-465.
11. BLASZKIEWICZ M. 2005. Późnoglacjalna i wczesnoholoceńska ewolucja obniżeń jeziornych na Pojezierzu Kociewskim, wschodnia ezȩść Pomorza (summary: Late Glacial and Early Holocene evolution of the lake basins in the Kociewskie Lakeland, eastern part of the Pomeranian Lakeland). Pr. Geogr., 201: 7-192.
12. BOS J.A.A. 2001. Lateglacial and Early Holocene vegetation history of the northern Wetterau and the Amöneburger Basin (Hessen), central-west Germany. Rev. Palaeobot. Palynol., 115: 177-212.
13. BOS J.A.A. & URZ R. 2003. Late Glacial and early Holocene environment in the middle Lahn river valley (Hessen, central-west Germany) and the local impact of early Mesolithic people - pollen and macrofossil evidence. Veget. Hist. Archaeobot., 12: 19-36.
14. BRAUER A., ENDRES CH. & NEGENDANK J.F.W. 1999. Lateglacial calendar year chronology based on annually laminated sediments from Lake Meerfelder Maar, Germany. Quatern. Internat., 61: 17-25.
15. BREWER S., CHEDDADI R., DE BEAULIEU J.-L. & DATA CONTRIBUTORS 2002. The migration of deciduous Quercus throughout Europe since the last glacial period. Forest Ecol. Menag., 156(1-3): 27-48.
16. CHOIŃSKI A. 1991. Katalog jezior Polski. Czȩś ć druga. Pojezierze Mazurskie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań.
17. CLARK S.H.E. & EDWARDS K.J. 2004. Elm bark beetle in Holocene peat deposits and the northwest European elm decline. J. Quatern. Sci., 19: 525-528.
18. CRISMAN T.L. 1978. Algal remains in Minnesota lake types: a comparison of modern and late-glacial distributions. Verh. Int. Ver. Limnol. 20: 445-459.
19. 14C późnoglacjalnych osadów jeziornych technikq akceleratorowq. PhD Thesis. Politechnika Śla̧ska, Instytut Fizyki, Gliwice, pp. 1-142.
20. CZERNIK J. 2009. Radiocarbon dating of late-glacial bottom sediments of Lakes Gościa̧ż and Milkowskie by the accelerator mass spectrometry. Acta Palaeobot, 49(2): 337-352.
21. DAHL E. 1998. The Phytogeography of Northern Europe. Cambridge University Press, Cambridge.
22. DEMSKE D., HEUMANN G., GRANOSZEWSKI W., NITA M., MAMAKOWA K, TARASOV P.E. & OBERHÄNSLI H. 2005. Late glacial and Holocene vegetation and regional climate variability evidenced in high-resolution pollen records from Lake Baikal. Glob. Planet. Change, 46: 255-279.
23. ELLENBERG H., WEBER H.E., DULL R., WIRTH V., WERNER W., PAULISSEN D. 1991. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica, 18: 1-248.
24. ERDTMAN G. 1960. The acetolysis method. Svensk. Botan. Tidskr., 54(4): 561-564.
25. FILBRANDT-CZAJA A. 2000. Vegetation changes in the surroundings of Lake Dgal Wielki in the light of pollen analysis: 61-67. In: Kola A. (ed.), Studies in Lake Dwellings of West Baltic Barrow Culture. Uniwersytet Mikolaja Kopernika, Toruń.
26. GARDNER A. 1999. The ecology of Neolithic environmental impacts - re-evaluation of existing theory using case studies from Hungary & Slovenia. Doc. Praehist, 26: 163-183.
27. van GEEL B., COOPE G.R. & van DER HAMMEN Th. 1989. Palaeoecology and stratigraphy of Lateglacial type section at Usselo (The Netherlands). Rev. Palaeobot. Palynol., 39: 25-129.
28. GOSLAR T., ARNOLD M., TISNERAT-LABORDE N., HATTÉ Ch., PATERNE M. & RALSKA-JASIEWICZOWA M. 2000. Radiocarbon calibration by means of varves versus 14C ages of terrestrial macrofossils from Lake Gościa̧ż and Lake Perespilno, Poland. Radiocarbon, 42(3): 335-348.
29. GOSLAR T., BALAGA K, ARNOLD M., TISNERAT N., STARNAWSKA E., KUŹNIARSKI M., CHROST L., WALANUS A. & WIÇCKOWSKI K 1999. Climate-related variations in the composition of the late glacial and early holocene sediments of Lake Perespilno (eastern Poland). Quatern. Sci. Rev., 18: 899-911.
30. GRANOSZEWSKI W. 2003. Late Pleistocene vegetation history and climatic changes at Horoszki Duże, eastern Poland: a palaeobotanical study. Acta Palaeobot. Suppl., 4: 3-95.
31. GROSS H. 1935. Die Steppenheidetheorie und die vorgeschichtliche Besiedlung Ostpreussens. Altpreuss, 3: 152-168.
32. GROSS H. 1937a. Nachweis der Allerödschwankung im süd- und ostbaltischen Gebiet. Beih. Bot. Centralbl., 57: 167-218.
33. GROSS H. 1937b. Pollenanalytische Altersbestimmung einer ostpreussischen Lyngby-Hacke und das absolute Alter der Lyngby-Kultur. Mannas 29(1): 109-113.
34. GROSS H. 1938. Auf den ältesten Spuren des Menchen in Altpressen. Prussia 32(1): 84-139.
35. GUMIŃSKI W. 1995. Environment, economy and habitation during the Mesolithic at Dudka, Great Mazurian Lakeland, NE-Poland. Przegl. Archeol., 43: 5-46.
36. GUMIŃSKI W. 1999. Środowisko przyrodnicze a tryb gospodarki i osadnictwa w mezolicie i paraneolicie na stanowisku Dudka w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich (summary: Natural environment - and the model of economy and settlement in the Mesolithic and Paraneolithic at the Dudka site in the Mazurian). Archeologia Polski, 44: 31-74.
37. GUMIŃSKI W. 2008. Wahania poziomu wody bylego Jeziora Staświńskiego (środkowe Mazury) na podstawie stratygrafii i danych osadniczych (summary: Water level changes of the former Lake Staświáskie, Mazurian Lake District (NE Poland), on the basis of sediment stratigraphy and settlement data): 25-46. In: Wacnik A. & Madeyska E. (eds), Polska północno-wschodnia w holocenie. Czlowiek i jego środowisko. Botanical Guidebooks 30, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
38. GUMIŃSKI W. & MICHNIEWICZ M. 2003. Forest and Mobility. A Case from the Fishing Camp Site Dudka, Masuria, north-eastern Poland: 110-127. In: Larsson L. (ed.), Mesolithic on the Move. Oxbow Books, Oxford.
39. HASS J.N., RICHOZ I., TINNER W. & WICK L. 1998. Synchronous Holocene climatic oscillations recorded on the Swiss Plateau and at timberline in the Alps. Holocene 8: 301-309.
40. HEIKKILÄ M. & SEPPÄ H. 2003. A 11,000 yr palaeotemperature reconstruction from the southern boreal zone in Finland. Quatern. Sci. Rev., 22: 541-554.
41. HJELMROOS-ERICSSON M. 1981. Holocene development of Lake Wielkie Gacno area, northwestern Poland. University of Lund, Department of Quaternary Geology. Thesis 10.
42. HUNTLEY B. & BIRKS H.J.B. 1983. An Atlas of past and present pollen maps for Europe: 0-13000 years ago. Cambridge University Press, Cambridge.
43. ISARIN R.F.B. & BOHNCKE S.J.P. 1999. Mean July temperatures during the Younger Dryas in Northern and Central Europe as inferred from climate indicator plant species. Quatern. Res., 51: 158-173.
44. IVERSEN J. 1944. Viscum, Hederá and Ilex as climate indicators. Geol. Foren. Förhandl., 66(3): 463-483.
45. JANKOVSKÁ V. 1980. Paläogeobotanische Rekonstruktion der Vegetationsentwicklung im Becken Třeboňská pánev während des Spätglazials und Holozäns.Vegetace ČSSR, All, Academia, Praha.
46. JANKOVSKÁ V. & KOMÁREK J. 2000. Indicative value of Pediastrum and other coccal green algae in palaeoecology. Folia Geobot, 35: 59-82.
47. th European Palaeobotanical and Palynological Conference, Cracow, June 26-30, 1998. Abstracts: 84.
48. JANKOVSKÁ V. & POKORNÝ P. 2008. Forest vegetation of the last full-glacial period in the Western Carpathians (Slovakia and Czech Republic). Preslia, 80: 307-324.
49. JAWORSKI A. 1994. Hodowla lasu. Akademia Rolnicza im. H. Kołłataja, Kraków.
50. JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKI A. 1999. Wplyw człowieka na szatȩ leśna̧ Polski północno-wschodniej w ciagu dziejów. Rozprawy i Materiáły Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kȩtrzyńskiego, Olsztyn.
51. KARCZEWSKI M., BANASZUK P., BIENIEK A., KUPRYJANOWICZ M. & WACNIK A. 2007. The ancient landscape of the Roman Period settlement microregion on the north shore of the former lake "Wons" in the Masurian Lakeland (NE Poland): 78-79. In: M. Makohonienko, D. Makowiecki & J. Czerniawska (eds), Środowisko i Kultura, tom 3, Eurasian perspectives on enviromnental archaeology. The 2007 AEA Annual Conference, September 12-15, 2007, Poznań, Poland. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
52. KARCZEWSKA M., KARCZEWSKI M., KEMPA R. & PIROŻNIKOW E. 2005. Milki. Monografia krajoznawcza gminy mazurskiej. Wydawnictwo Kwadrat, Bialystok.
53. KNOBLAUCH G. 1931. Pollenanalytische Untersuchung meeresnaher Moore in Ostpreussen. Unser Ostland, 1: 219-264.
54. KOLSTRUP E. 1980. Climate and stratigraphy in northwestern Europe between 30,000 B.P. and 13,000 B.P., with special reference to the Netherlands. Mededelingen Rijks Geol. Dienst, 32-15: 181-253.
55. KOMÁREK J. & FOTT B. 1983. Chlorophyceae (Grünalgen), Ordnung Chlorococcales. In: G. HuberPestalozzi (ed.), Das Phytoplankton des Süsswassers. Die Binnengewässer, 16 (7/1): 1-1044.
56. KOMÁREK J. & JANKOVSKÁ V. 2001. Review of the green algal genus Pediastrum; implication for pollen-analytical research. Bibliotheca Phycologica. 108. J. Cramer, Berlin-Stuttgart.
57. KOMÁREK J. & MARVAN P. 1992. Morphological differences in natural populations of the genus Botryococcus (Chlorophyceae). Arch. Protistenkd. 141: 65-100.
58. KONDRACKI J. 1972. Nizina Staropruska: 157-177. In: R. Galon (ed.), Geomorfologia Polski. Niż Polski Vol. 2, PWN, Warszawa.
59. KONDRACKIJ. 1988. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
60. KONDRACKI J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony Fizyczno-Geograficzne. PWN, Warszawa.
61. KONDRACKI J. 2000. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
62. KORNLAK T. 1968. Kilka interesujacych gatunków synantropijnych na terenie Pojezierza Mazurskiego. Fragm. Flor. Geobot., 14(4): 407-415.
63. KRUPIŃSKT K.M., TOBOLSKI K., RALSKA-JASIEWICZOWA M.& NÁLEPKA D. 2004. Hippophaë rhamnoides L. - Sea-buckthorn: 119-124. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latalowa M. Wasylikowa K, Tobolski K, Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
64. KUPRYJANOWICZ M. 2000. Późnoglacjalne i holoceńskie zmiany roślinności okolic uroczyska. In: Czerwiński A. (ed.), Przemiany siedlisk i roślinności torfowisk uroczyska Stare Biele w Puszczy Knyszyńskiej. Rozprawy Naukowe Politechniki Bialostockiej, 70: 7897.
65. KUPRYJANOWICZ M. 2002. Przemiany roślinności w sqsiedztwie stanowiska 41 w Paprotkach Kolonii na Pojezierzu Mazurskim (Zusammenfassung: Der Wandel der Pflanzenwelt in der Nachbarschaft der Fundstelle 41 in Paprotki Kolonia an der Masurischen Seenplatte): 55-76. In: Karczewska M., Karczewski K, Pirożnikow E.(eds), Osada z okresu wpływów rzymskich i okresu wȩdrówek ludów w Paprotkach Kolonii stanowisko 41 w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Vol. 2. Analizy paleoekologiczne. Podlasko-Mazurska Pracownia Archeologiczna, Bialystok.
66. KUPRYJANOWICZ M. 2004. The vegetation changes recorded in sediments of Kladkowe Bagno peat bog in Puszcza Knyszyńska Forest, north-eastern Poland. Acta Palaeobot., 44(2): 175-193.
67. KUPRYJANOWICZ M. 2007. Postglacial development of vegetation in the vicinity of the Wigry Lake. Geochronometria, 27: 53-66.
68. KUPRYJANOWICZ M. 2008. Vegetation and climate of the Eemian and Early Vistulian lakeland in northern Podlasie. Acta Palaeobot., 48(1): 3-130.
69. LATALOWA M. 1982. Postglacial vegetational changes in the eastern Baltic Coastal Zone of Poland. Acta Palaeobot., 22: 179-249.
70. LATALOWA M. 1988. A palaeobotanical study of the peat-bog at Orle in the Reda-Łeba ice-marginal valley. Folia Quaternaria, 58: 45-58.
71. LATALOWA M. 1992. Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobot., 32: 123-249.
72. LATALOWA M. 2003. Późny Vistulian: 266-273. In: Dybova-Jachowicz S. & Sadowska A. (eds), Palinologia.W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
73. LATALOWA M. & BORÓWKA R.K. 2006. The Allerød/ Younger Dryas transition in Wolin Island, northwest Poland, as reflected by pollen, macrofossils, and chemical content of an organic layer separating two aeolian series. Veget. Hist. Archaeobot., 15(4): 321-331.
74. LATALOWA M., TOBOLSKI K & NALEPKA D. 2004. Cyperaceae - Sedge family: 283-292. In: RalskaJasiewiczowa M., Latalowa M., Wasylikowa K., Tobolski K, Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
75. LATALOWA M. & van DER KNAAP W.O. 2006. Late Quaternary expansion of Norway spruce Picea abies (L.) Karst in Europe according to pollen data. Quatern. Sci. Rev., 25: 2780-2805.
76. LISICKI S. 1996. Stratygrafia plejstocenu centralnej ezȩści Pojezierza Mazurskiego (summary: Stratigraphy of Pleistocene deposits in the central Mazury Lakeland): 55-58. In: Marks L. (ed.), Stratygrafia plejstocenu Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
77. LISICKI S. 1997. Pleistocene of the Mragowo Lakeland. Geol. Quart., 41(3): 327-346.
78. LISICKI S. & WINTER H. 1999. Mrongovian and Brokian, new stratigraphic units of the Middle Pleistocene in northeastern Poland. Geol. Quart., 43(1): 9-18.
79. LITT T., BRAUER A., GOSLAR T., MERKT J., BALAGA K., MÜLLER H., RALSKA-JASIEWICZOWA M., STEBICH M. & NEGENDANK J.F.W. 2001. Correlation and synchronisation of Lateglacial continental sequences in northern central Europe based on annually laminated lacustrine sediments. Quatern. Sci. Rev., 20: 1233-1249.
80. LITT T., SCHMINCKE H.-U. & KROMER B. 2003. Environmental response to climatic and volcanic events in central Europe during the Weichselian Lateglacial. Quatern. Sci. Rev., 22: 7-32.
81. LOTTER A.F. 1999. Late-glacial and Holocene vegetation history and dynamics as shown by pollen and plant macrofossil analyses in annually laminated sediments from Soppensee, central Switzerland. Veget. Hist. Archaeobot., 8: 165-184.
82. LOTTER A.F., BIRKS H.J.B., HOFMANN W. & MARCHETTO A. 1997. Modern diatom, cladocera, chironomid and chrysophyte cyst assemblages as quantitative indicators for the reconstruction of past environmental conditions in the Alps. I. Climate. J. Paleolim., 18: 395-420.
83. LOWE J.J., RASMUSSEN S.O., BJÖRCK S., HOEK W.Z., STEFFENSEN J.P., WALKER M.J.C., YU Z.C. & INTIMATE GROUP. 2008. Synchronisation of palaeoenvironmental events in the North Atlantic region during the Last Termination: a revised protocol recommended by INTIMATE group. Quatern. Sci. Rev., 27: 6-17.
84. MADEJAJ., WACNIKA., ZYGAA., STANKIEWICZ E., WYPASEK E., GUMIŃSKI W. & HARMATA K 2009. Bacterial ancient DNA as an indicator of human presence in the past: its correlation with palynological and archaeological data. J. Quatern. Sci., 24 (4): 317-321.
85. MAKOHONIENKO M. 2000: Przyrodnicza historia Gniezna. Prače Zakladu Biogeografii i Paleoekologii UAM, Vol. 1, Wydawnictwo Homini, Bydgoszcz.
86. MAMAKOWA K. 1989. Late Middle Polish Glaciation, Eemian and Early Vistulian vegetation at Imbramowice near Wroclaw and the pollen stratigraphy of this part of the Pleistocene in Poland. Acta Palaeobot., 29(1): 11-176.
87. MAMAKOWA K. & STARKEL L. 1977. Stratigraphy of Late Glacial and Early Holocene alluvia at Podgrodzie on the Wisloka River (SE Poland). Stud. Geomorph. Carpatho-Balcanica, 11: 101-110.
88. MATUSZKIEWICZ J.M. 2001. Zespoly leśne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
89. MERKT J. & MÜLLER H. 1999. Varve chronology and palynology of the Late Glacial in Northwest Germany from lacustrine sediments of the Hämelsee in Lower Saxony. Quatern. Intern., 61: 41-59.
90. nd edition. Blackwell, Oxford.
91. NALEPKA D. 1995. Palynological investigations of an archaeological site at Dudka (profile Dl-26). Przegl. Archeol., 43: 61-64.
92. NORYŚKIEWICZ B. 1993. Późnoglacjalna i wczesnoholoceńska historia roślinności okolic Jeziora Biskupińskiego. Acta Univ. N. Copernici, Geografia, 25: 31-42.
93. OBIDOWICZ A., RALSKA-JASIEWICZOWA M., KUPRYJANOWICZ M., SZCZEPANEK K, LATALOWA M. & NALEPKA D. 2004. Picea abies (L.) H. Karst. -Spruce: 147-158. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latalowa M., Wasylikowa K., Tobolski K, Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
94. ODGAARD B.V. 1994. The Holocene vegetation history of northern West Jutland, Denmark. Opera Botánica, 123: 147-163.
95. OKUNIEWSKA-NOWACZYK I., MAKOHONIENKO M., LATALOWA M., MILECKA K, KRUPIŃSKI KM. & NALEPKA D. 2004. Juniperus communis L. - Juniper: 125-133. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latalowa M., Wasylikowa K, Tobolski K, Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
96. OLESIŃSKI L. & KORNIAK T. 1980. Nowe gatunki roślin synantropijnych na Pojezierzu Mazurskim (summary: New Species of Synanthropic Plants in the Masurian Lakeland). Fragm. Flor. Geobot., 24(2-4): 271-278.
97. PAUS A. 1992. Late Weichselian vegetation, climate and floral migration in Rogaland, Southwestern Norway; pollen analytical evidence from four LateGlacial basins. PhD Thesis, Botanical Institute University of Bergen.
98. PAWLIKOWSKI M., RALSKA-JASIEWICZOWA M., SCHÖNBORN W., STUPNICKA E. & SZEROCZYŃSKA K 1982. Woryty near Gietrzwald, Olsztyn Lake District, NE Poland - vegetational history and lake development during the last 12 000 years. Acta Palaeobot., 22: 85-116.
99. PEGLAR S.M. 1993. The mid-Holocene Ulmus pollen decline in annually-laminated lake sediments. Holocene, 3: 1-13.
100. POCHOCKA-SZWARC K, STACHOWICZ-RYBKA R., OBIDOWICZ A., KOLOCZEK P. & KARPIŃSKAKOLOCZEK M. 2008. Wstepne wyniki badań sedymentologicznych i paleobotanicznych osadów kopalnego zbiornika jeziornego z okolic Wegorzewa (summary: Preliminary results of the sedimentological and palaeobotanical research of deposits from the fossil lake basin in the Wegorzewo area): 133-146. In: Wacnik A. & Madeyska E. (eds), Polska pólnocno-wschodnia w holocenie. Czlowiek i jego środowisko. Botanical Guidebooks 30, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
101. POKORNÝ P. & JANKOVSKÁ V. 2000. Long-term vegetation dynamics and the infilling process of a former lake (Svarcenberk, Czech Republic). Folia Geobot., 35: 433-457.
102. POLAKOWSKIB.1961.Stosunkiflorystyczno-fitosocjologiczne Puszczy Boreckiej ze szczególnym uwzglçdnieniem lasów leśnictwa Lipowo i Walisko (Zusammenfassung: Die floristisch-pflanzensoziologischen Verhältnisse der Puszcza Borecka). Stud. Soc. Scient. Tor., 5: 1-146.
103. POLAKOWSKI B. 1962. Bory świerkowe na torfowiskach (zespół Piceo-Sphagnetum Girgensohnii ass. nova) w północno-wschodniej Polsce (Zusammenfassung: Fichtenwälder auf Torfböden (PiceoSphagnetum Girgensohnii ass. nova) in Nordostpolen). Fragm. Flor. Geobot., 8(2): 139-156.
104. POLAKOWSKI B. 1963. Stosunki geobotaniczne Pomorza Wschodniego. (Zusammenfassung: Die geobotanischen Verhältnisse im östlichen Pomorze). Zesz. Nauk. Wyższej Szkoly Rolniczej Olsztyn, 15(1): 3-167.
105. POLAKOWSKI B. 1985. Mazurski Park Krajobrazowy. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
106. POLAKOWSKI B., KORNIAK T., DZIEDZIC J., JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKT A. & PIETRASZEWSKI W. 1985. Zarys stosunków geobotanicznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego. VII. Zespoly rošlin ruderalnych (summary: An outline geobotanical relationship of the Mazurian Landscape Park. VII. Ruderal plant associations). Acta Acad. Agricult. Techn. Olszt, 41: 15-26.
107. POLAKOWSKI B., DZIEDZIC J., DA̧BEK E., JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKI A., KORNLAK T. & PIETRASZEWSKI W. 1980a. Zarys stosunków geobotanicznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego. IV. Zespoly roślinności szuwarowej i wodnej (summary: An outline geobotanical relationship of the Mazurian Landscape Park.. V. Reedswamp and water plant associations). Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej Olsztyn, 30: 13-24.
108. POLAKOWSKI B., DZIEDZIC J., DA̧BEK E., JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKI A., KORNIAK T. & PIETRASZEWSKI W. 1980b. Zarys stosunków geobotanicznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego. V. Zespoly torfowiskowe (summary: An outline geobotanical relationship of the Mazurian Landscape Park. V. Peat-bog associations). Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej Olsztyn, 30: 25-37.
109. POLAKOWSKI B., CHUDYBA H., DA̧BEK E., DZIEDZIC J., JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKI A., KORNIAK T. & PIETRASZEWSKI W. 1976. Zarys stosunków geobotanicznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego. I. Zespoly roślinne parku, (summary: An outline geobotanical relationship of Mazurian Landscape Park. I. Plant associations). Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej Olsztyn, 18: 31-40.
110. POLAKOWSKI B., JUTRZENKA-TRZEBIATOWSKI A., CHUDYBA H., DA̧BEK E., DZIEDZIC J., KORNIAK T. & PIETRASZEWSKI W. 1979. Zarys stosunków geobotanicznych Mazurskiego Parku Krajobrazowego. III. Stosunki florystyczne (summary: Geobotanical relationships in the Mazurian Landscape Park. III. Floristic problems). Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczo-Technicznej Olsztyn, 26: 3-13.
111. RALSKA-JASIEWICZOWA M. 1966. Osady denne Jeziora Mikolajskiego na Pojezierzu Mazurskim w świetle badan paleobotanicznych (summary: Bottom sediments of the Mikolajki Lake (Masurian Lake District) in the light of palaeobotanical investigations. Acta Palaeobot., 7: 1-118.
112. RALSKA-JASIEWICZOWA M. 1980. Late-Glacial and Holocene vegetation of the Bieszczady Mts. (Polish Eastern Carpathians). PWN, Kraków.
113. RALSKA-JASIEWICZOWA M. 1989. Environmental changes recorded in lakes and mires of Poland during the last 13 000 years. Acta Palaeobot., 29: 1-120.
114. RALSKA-JASIEWICZOWA M. & VAN GEEL B. 1992. Early human disturbance of the natural environment recorded in annually laminated sediments of Lake Gościa̧ż, central Poland. Veget. Hist. Archaeobot, 1: 33-42.
115. RALSKA-JASIEWICZOWA M. & LATALOWA M. 1996. Poland: 403-472. In: Berglund B.E., Birks H.J.B., Ralska-Jasiewiczowa M. & Wright H.E. (eds), Palaeoecological events during the last 15 000 years. Regional synthesis of Palaeoecological Studies of Lakes and Mires in Europe. Wiley, Chichester.
116. RALSKA-JASIEWICZOWA M., DEMSKE D. & van GEEL B. 1998a. Late-Glacial Vegetation History in the Lake Gościa̧ż Sediments: 128-143. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Goslar T., Madeyska T. & Starkel L.(eds), Lake Gościa̧ż, central Poland. A monographic study. Part 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
117. RALSKA-JASIEWICZOWA M., NALEPKA D. & GOSLAR T. 2003a. Some problems of forest transformation at the transition to the oligocratic/Homo sapiens phase of the Holocene interglacial in northern lowlands of central Europe. Veget. Hist. Archaeobot., 12: 233-247.
118. RALSKA-JASIEWICZOWA M., GOSLAR T., MADEYSKA T. & STARKEL L. (eds), 1998b. Lake Gościa̧ż, central Poland. A monographic study. Part 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
119. RALSKA-JASIEWICZOWA M., WACNIK A., MAMAKOWA K & NALEPKA D. 2004a. Betula L. Birch: 57-68. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K, Tobolski K, Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
120. RALSKA-JASIEWICZOWA M., GOSLAR T., RÓŻAŃSKI K., WACNIK A., CZERNIK J. & CHRÓST L. 2003b. Very fast environmental changes at the Pleistocene/Holocene boundary, recorded in laminated sediments of Lake Gościa̧ż. Paleo 3: Palaeogeogr., Palaeoclim., Palaeoecol., 193: 225-247.
121. RALSKA-JASIEWICZOWA M., LATALOWA M., WASYLIKOWA K, TOBOLSKI K, MADEYSKA E., WRIGHT H.E. & TURNER CH. 2004b. Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
122. RATSCHILLER-BURKHALTER R. 2002. Dynamik von chlorococcalen Algen (Pediastrum, Coelastrum, Tetraedron, Botryococcus) in vier Schweizer Seen (Ponte Tresa-Becken, Lago di Ganna, Gerzensee, Lac D'Aï) im 20. Jahrhundert. Diplomarbeit, Institute für Pflanzenwissenschaften der Universität Bern, Schweiz.
123. RASMUSSEN S.O., SEIERSTAD I.K., ANDERSEN KK, BIGLER M., DAHL-JENSEN D. & JOHNSEN S.J. 2008. Synchronization of the NGRIP, GRIP, and GISP2 ice cores across MIS2 and palaeoclimatic implications. Quatern. Sci. Rev., 27: 18-28.
124. REILLE M.1992. Pollen et Spores d'Europe et d'Afrique du Nord. Laboratoire de botanique historique et palynologie, Marseille.
125. REILLE M.1995. Pollen et Spores d'Europe et d'Afrique du Nord. Supplement 1. Laboratoire de botanique historique et palynologie, Marseille.
126. REILLE M. 1998. Pollen et Spores d'Europe et d'Afrique du Nord. Supplement 2. Laboratoire de botanique historique et palynologie, Marseille.
127. RENSSEN H. 2001. The climate in the Netherlands during the Younger Dryas and Preboreal: means and extremes obtained with an atmospheric general circulation model. Geologie en Mijnbouw/ Netherl. J. Geosci., 80: 19-30.
128. RENSSEN H. & ISARIN R.F.B. 2001. The two major warming phases of the last déglaciation at ∼ 14.7 and ∼ 11.5 ka cal BP in Europe: climate reconstructions and AGCM experiments. Global and Planetary Change, 30: 117-153.
129. SLOWAŃSKI W. 1971. Czwartorzȩd i jego podłoże w nowych wierceniach miȩdzy Szczytnem a Orzyszem (summary: Quaternary and its basement in new boreholes between Szczytno and Orzysz). Przegl. Geol., 2: 70-73.
130. SLOWAŃSKI W. 1981. Czwartorzȩd na Mazurach (summary: The Quaternary in the Mazury district). Biul. Inst. Geol., 321: 131-141.
131. STANČIKAITĖ M., KABALIENĖ M., OSTRAUSKAUS T. & GUOBYTĖ R. 2002. Environment and man around Lakes Düba and Pelesa, SE Lithuania, during the Late Glacial and Holocene. Geol. Quart., 46: 391-409.
132. STARKEL L. 1988. Palaeogeography of the periglacial zone in Poland during the maximum advance of the Vistulian ice-sheet. Geogr. Pol., 55: 151-163.
133. STARKEL L. 1999. Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
134. STASIAK J. 1963. Historia jeziora Kruklin w świetle osadów strefy litoralnej (summary: History of Kruklin Lake as revealed by the deposits of its littoral zone). Pr. Geogr. Inst. Geogr. PAN, 42: 1-94.
135. STASIAK J. 1967. Notes on the origin of Late-Glacial lacustrine deposits in North-Eastern Poland. Biul. Perygl., 16: 247-256.
136. STEBICH M. 1999. Palynologische Untersuchungen zur Vegetationsgeschichte des Weichsel-Spätglazial und Frühholozän an jährlich geschichteten Sedimenten des Meerfelder Maares (Eifel). Dissertationes Botanicae, 320: 1-127.
137. STOCKMARR J. 1971. Tablets with spores used in absolute pollen analysis. Pollen et Spores, 13: 615-621.
138. STUCHLIK L. (ed.) 1994. Neogene pollen flora of Central Europe. Part 1. Acta Palaeobot., Suppl. 1: 5-56.
139. 14Cdatabase and revised CALIB radiocarbon calibration program. Radiocarbon, 35: 215-230.
140. STUIVER M., REIMER P.J. & REIMER R. 2005. CALIB Radiocarbon Calibration, http://radiocarbon.pa. qub.ac.uk/calib.
141. SZUMIŃSKI A. & LISKOWSKI K 1993. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, w skali 1:50 000, arkusz Milki. Central Geological Archives, PIG, Warszawa.
142. SZWARCZEWSKL P. & KUPRYJANOWICZ M. 2008. Etapy rozwoju zagłȩbień bezodpływowych w okolicach Sejn (summary: The evolutionary stages of local depressions in the Sejny area): 195-205. In: Wacnik A. & Madeyska E. (eds), Polska północnowschodnia w holocenie. Czlowiek i jego środowisko. Botanical Guidebooks 30, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Krakow.
143. TALLANTIRE P.A. 2002. The early-Holocene spread of hazel (Corylus avellana L.) in Europe north and west of the Alps: an ecological hypothesis. Holocene, 12: 81-96.
144. TATUR A. 1986. Możliwości wykorzystania analiz chemicznych osadów dennych jezior w badaniach monitoringowych (summary: The utilization of the chemical analyses of the bottom deposits for the lake monitoring): 115-126. Monitoring ekosystemów jeziornych, Ossolineum, Warszawa.
145. TATUR A. 1987. Lake sediments as the response of human activity. In: Moldan B & Pačes T.(eds), Workshop on Geochemistry and Monitoring in Representative Basins. Geological Survey, Prague: 181-184.
146. TATUR R. 1993 (unpubl.). Wpływ czlowieka na zmiany szaty roślinnej otoczenia Jeziora Milkowskiego na podstawie analizy palinologicznej. Master Thesis, Uniwersytet Warszawski.
147. TILJANDER M., SAARNISTO M., OJALA A.E.K & SAARINEN T. 2008. A 3000-year palaeoenvironmental record from annually laminated sediment of Lake Korttajarvi, central Finland. Boreas, 32(4): 566-577.
148. TINNER W. & LOTTER AF. 2001. Central European vegetation response to abrupt climate change at 8.2 ka. Geology, 29: 551-554.
149. TOBOLSKI K 1991. Biostratygrafia i paleoekologia interglacjału eemskiego i zlodowacenia Wisły rejonu konińskiego (summary: Biostratigraphy and palaeoecology of the Eemian interglacial and the Vistulian glaciation of the Konin region): 45-87. Stankowski W.(ed.), Przemiany
150. TOLLEFSRUD M.M., KISSLING R., GUGERLI F., JOHNSEN Ø., SKRØPPA T., CHEDDADI R., van der KNAPP W.O., LATALOWA M., TERHÜREBERSON R., LITT T., GEBUREK T., BROCHMANN CH. & SPERISEN CH. 2008. Genetic consequences of glacial survival and postglacial colonization in Norway spruce: combined analysis of mitochondrial DNA and fossil pollen. Molec Ecol., 17: 4134-4150.
151. TYLMANN W., WOŹNIAK P.P., CZARNECKA K. & JAŹWIECKA M. 2006. New sites with laminated lake sediments in north-eastern Poland: preliminary results of field survey. Limnol. Rev., 6: 283-288.
152. TYSON R.V. 1995. Sedimentary Organic Matter. Organic faciès and palynofacies. Chapman & Hall (eds.). London.
153. VANENBERGHE J. 1995. The climate of the Younger Dryas in The Netherlands. Geologia en Mijnbouw,74: 245-249.
154. VESKI S. 1998. Vegetation history, human impact and palaeogeography of West Estonia. Pollen analytical studies of lake and bog sediments. Striae, 38: 3-119.
155. VESKI S., SEPPÄ H. & OJALA A.E.K. 2004. Cold event at 8200 yr B.P. recorded in annually laminated lake sediments in eastern Europe. Geology, 32(8): 681-684.
156. WACNIK A. 2009. From foraging to farming in the Great Mazurian Lake District: palynological studies on Lake Milkowskie sediments, north-east Poland. Veget. Hist. Archaeobot., 18(3): 187-203.
157. WACNIK A. & RALSKA-JASIEWICZOWA M. 2008. Przemiany szaty roślinnej w rejonie kopalnego Jeziora Staświńskiego i jej zwia̧zek z lokalnym osadnictwem pradziejowym (summary: Development of vegetation in relation to local prehistoric settlement in the vicinity of the fossil Lake Staświńskie (NE Poland)): 207-228. In: Wacnik A. & Madeyska E. (eds), Polska północno-wschodnia w holocenie. Czlowiek i jego środowisko. Botanical Guidebooks 30, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
158. WACNIK A., RALSKA-JASIEWICZOWA M. & NALEPKA D. 2004. Larix decidua Mill. - European larch: 135-145. In: Ralska-Jasiewiczowa M., Latalowa M., Wasylikowa K, Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. & Turner Ch. (eds), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
159. WALANUS A. & NALEPKA D. 1999. POLPAL programs for counting pollen grains, diagrams plotting and numerical analysis. Acta Palaeobot., Suppl. 2: 659-661.
160. WASYLIKOWA K 1964. Roślinność i klimat późnego glacjału w środkowej Polsce na podstawie badań w Witowie koło Łȩczycy (summary: Vegetation and climate of the Late-Glacial in central Poland based on investigations made at Witów near Łȩczyca). Biul. Preygl., 13: 261-417.
161. WASYLIKOWA K 1999-2001. Przemiany roślinności jako odbicie procesów wydmotwórczych i osadniczych w mlodszym dryasie i holocenie na stanowisku archeologicznym w Witowie kolo Lçczycy (summary: Younger Dryas and Holocene vegetation changes as the reflection of eolian processes and human activity at the archaeological site Witów near Łȩczyca, central Poland). Pr. Mat. Muzeum Archeol. Etnogr. Łodź. Ser. Archeol., 41: 43-80.
162. WOŁOWSKT K, OBIDOWICZ A. & WAWRZYCKA I. 2002. Pediastrum species (Chlorophyceae) in Quaternary sediments of "Żabie Oko" peat bog in the Tatra Mts. Acta Palaeobot., 42: 51-61.
163. WOŚ A. 1999. Klimat Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
164. ZACHOWICZ J., PRZYBYLOWSKA-LANGE W. & NAGLER J. 1982. The Late-Glacial and Holocene Vegetational History of the Żuławy Region, N. Poland. A Biostratigraphic Study of Lake Druzno Sediments. Acta Palaeobot., 22(1): 141-161.
165. ZAJA̧C A. & ZALAC M. (eds), 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
166. ZERNITSKAYA V.P., ZHUKHOVITSKAYA A.L, VLASOB B.P. & KURZO B.V. 2001. Ozero Dolgoye (sedimentogenez, stratigrafia donnykh otlozheni i etapy razvitya). Natsionalnaya Akademia Nauk Belarusi. Minsk.
167. ŻUREK S. & PAZDUR A. 1999. Zapis zmian paleohydrologicznych w rozwoju torfowisk Polski (summary: Palaeohydrological changes in the development of Polish peat-bogs): 215-228. In: Pazdur A., Bluszcz A., Stankowski W. & Starkel L. (eds), Geochronologia górnego czwartorzȩdu Polski w świetle datowania radiowȩglowego i luminescencyjnego. Instytut Fizyki Politechniki Śla̧skiej, Gliwice.