The town's money. Recent trends in the historiography on urban finances in the Low Countries;Het geld van de stad. Recente historiografische trends in het onderzoek naar stedelijke financiën in de Nederlanden

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

Volumn 3, Issue 3, 2006, Pages 3-35

  'T Hart, Marjolein ^a   Van Der Heijden, Manon ^b  

^a UNIVERSITY OF AMSTERDAM   (Netherlands)

^b LEIDEN UNIVERSITY   (Netherlands)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 77952481596     PISSN: 15721701     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.18352/tseg.680     Document Type: Review

References (174)

1. R. Van Uytven, Stadsfinanciën en stadsekonomie te Leuven van de XIIe tot het einde der XVIe eeuw (Brussel 1961) vii.
2. P.J. Blok, 'Stadsfinanciën onder de Republiek', in: Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie van Wetenschappen, afdeling Letterkunde, 5e reeks 2 (1917) 221-242;
3. Godelieve de Meyer, 'De menselijke taal van stadsrekeningen', in: Spiegel Historiael 2 (1967) 652-657.
4. Manon van der Heijden, 'Stadsrekeningen, stedelijke financiën en historisch onderzoek', in: NEHA-Bulletin 14 (1999) 129-166, aldaar 129.
5. W. Veerman, 'Van Dobbelscoel tot Donrecruyt. Een kijkje in het 14e-eeuwse Culemborg aan de hand van de stadsrekeningen uit die tijd', in: De drie steden 10 (1989) 111-114
6. H. Stam, 'Van heimligheden en privaten', in: Arnhem de Genoeglijkste 12 (1992) 117-119
7. H. Stam, 'Van varkens en varkenshokken', in: Arnhem de Genoeglijkste 7 (1987) 102-104.
8. Eduard van Biema, 'Nalezingen van de stadsrekeningen van Amsterdam van af het jaar 1531', in: Oud-Holland 23 (1905) 150-164
9. Guy Dupont, Maagdenverleidsters, hoeren en speculanten: prostitutie in Brugge tijdens de Bourgondische periode (1385-1515) (Brugge 1996).
10. F. Veldman, 'Van binnenluyden ende borgherschup. Herkomst van ingezetenen van de stad Groningen in het begin van de 16de eeuw aan de hand van de stadsrekeningen. Een bijdrage tot de studie van taalverhoudingen binnen de stad Groningen', in: Driemaandelijksche Bladen 38 (1986) 131-152.
11. Erik Aerts, 'De inhoud van de rekeningen van de Brabantse algemeen-ontvangerij (1430-1440). Moeilijkheden en mogelijkheden voor het historisch onderzoek', in: Bijdragen tot de Geschiedenis 59 (1976) 165-199;
12. 'Laatmiddeleeuwse Brabantse rekeningen in het historisch onderzoek', in: Gemeentekrediet van België 142 (1982) 275-293.
13. Manon van der Heijden, Geldschieters van de stad. Financiële relaties tussen stad, burgers en overheden 1550-1650 (Amsterdam 2006) 19;
14. Eberhard Isenmann, Die deutsche Stadt im Spätmittelalter, 1200-1500. Stadsgestalt, Recht, Stadtregiment, Kirche, Gesellschaft, Wirtschaft (Stuttgart 1988) 179.
15. Marc Boone, Geld en macht. De Gentse stadsfinanciën en de Bourgondische staatsvorming (1384-1453) (Gent 1990) 20-21.
16. L. van Buyten, 'Theorie en praktijk voor de financiële instellingen van het Ancien Régime: de verborgen facetten van het rentmeesterschap', in: Historica Lovaniensia 28 (1981) 549-566, aldaar 550;
17. Idem, 'Bureaucratie en bureaucratisering in de lokale besturen der Zuidelijke Nederlanden, 16e tot 18e eeuw', in: Tijdschrift voor Geschiedenis 90 (1970) 503-523, aldaar 516;
18. Idem, 'Het XVIIIde-eeuws Leuvens stedelijk financiewezen', in: Historica Lovaniensia 217 (1988) 74-97.
19. L. Michielsen, 'De familie de Proli. Bijdrage tot de economische geschiedenis van Antwerpen in de XVIIIe eeuw', in: Bijdragen tot de Geschiedenis 26 (1935) 273-307;
20. H. Houtman-De Smedt, Charles Proli, Antwerps zakenman en bankier, 1723-1786. Een biografische en bedrijfshistorische studie (Brussel 1983).
21. Raymond de Roover, Money, banking and credit in medieval Bruges. Italian merchant-bankers, Lombards and money-changers. A study of the origins of banking (Cambrigde 1948).
22. The Medieval Academy of America 51 (1948).
23. W.F.H. Oldewelt, 'De boekhouding van Amsterdam', in: Jaarboek Amstelodamum 63 (1971) 11-28.
24. Harry J.M. de Groot, Venle/Venlo: hoe een stadje begon (Zutphen 2003) 50-56.
25. Peter Stabel, 'Bestuur en openbare financiën in Kortrijk in de late Middeleeuwen en de vroege moderne tijd (14de-16de eeuw)', in: Driemaandelijks Tijdschrift van de Leiegouw Vereniging voor Geschied-, Taal en Volkskundig Onderzoek in het Kortrijkse 32 (1990) 159-174.
26. J.W. Marsilje, Het financiële beleid van Leiden in de laat-Beierse en Bourgondische periode, 1390-1477 (Hilversum 1985) 157;
27. J. Stengers, 'Presentation du travail d'ensemble sur l'histoire des finances publique en Belgique', in: M.A. Arnould en J. Craeybexkx (eds.), Acta Historica Bruxellensia: Recherches sur l'histoire de finance publique (Brussel 1967) 9-48.
28. R. de Roover, 'Les comptes communaux et la comptabilité communale à Bruges au XIVe siècle', in: Finances et comptabilité urbaines du XIIIe au XVIe siècle/ Financiën en boekhouding der steden van de XIIIe tot de XVIe eeuw (Brussel 1964) 86-102, aldaar 93-94.
29. Peter Stabel, 'De tering naar de nering? Urbanisatiegraad en openbare middelen. De kleinere steden in Vlaanderen (14de-16de eeuw), in: Driemaandelijks Tijdschrift van het Gemeentekrediet van België 172 (1990) 53-64;
30. Karl Bücher, 'Der öffentlische Haushalt der Stadt Frankfurt im Mittelalter', in: Zeitschrift für die Gesamte Staatswissenschaft 52 (1896) 1-19;
31. R. Knipping, Die Kölner Stadtsrechnungen des Mittelalter mit einer Darstellung der Finanzverwaltung (Bonn 1897-1898);
32. B. Kuske, Das Schuldenwesen der deutschen Städte im Mittelalter (Tübingen 1904).
33. Georges Espinas, Les finances de la commune de Douai des origines au XVe siècle (Parijs 1902).
34. H. van Werveke, De Gentsche stadsfinanciën in de Middeleeuwen (Brussel 1934).
35. E. Lousse, 'Het ontstaan van de middeleeuwse studentencolleges. Schrijvers en methoden', in: Historisch Tijdschrift 14 (1935) 201-243, aldaar 231;
36. T.S. Jansma, 'De voorgeschiedenis van de instructie voor het Hof van Holland (1462)', in: Tijdschrift voor Geschiedenis (1934) 444-453;
37. P.A. Meilink, 'Dagvaarten van de Staten-Generaal, 1427-1477', in: Bijdragen voor de Geschiedenis der Nederlanden 7 (1950) 198-212, aldaar 201;
38. A. Hallema,'Bredasche toestantden blijkens de stadsrekeningen van 1577', in: Sinte Geertruydtsbronne 10 (1933) 83-93.
39. W. Jappe Alberts, 'Verslag betreffende de eventueele uitgave der stadsrekeningen van Arnhem', in: Bijdragen en Mededelingen Gelre 51 (1951) 26-38;
40. Idem, 'Bijdrage tot de geschiedenis der accijnzen in Arnhem in de Middeleeuwen', in: Tijdschrift voor Geschiedenis 64 (1951) 333-348.
41. Remi van Schaïk, Belasting, bevolking en bezit in Gelre en Zutphen (1350-1550) (Hilversum 1987);
42. W.J. Kuppers, De stadsrekeningen van Geldern 1386-1423: inleiding, teksteditie, indices (Amsterdam 1992);
43. James D. Tracy, A financial revolution in the Habsburg Netherlands. Renten and renteniers in the County of Holland, 1515-1565 (Berkeley, Los Angeles en Londen 1985).
44. Marjolein 't Hart, The making of the bourgeois state. War, politics and finances during the Dutch Revolt (Manchester 1993);
45. Marjolein 't Hart, 'Public loans and lenders in the seventeenth century Netherlands', in: Economic and Social History in the Netherlands 1 (1989) 119-140.
46. J.M.F. Fritschy, De patriotten en de financiën van de Bataafse Republiek: Hollands krediet en de smalle marges voor een nieuw beleid (1795-1801) (Den Haag 1988).
47. R. Liesker en W. Fritschy, Gewestelijke financiën van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Holland 1572-1795 (Den Haag 2004).
48. Marc Boone, Karel Davids en Paul Janssens (eds.), Urban public debts. Urban government and the market for annuities in Western Europe (14th-18th centuries) (Turnhout 2003);
49. Manon van der Heijden, 'State formation and urban finances in sixteenth and seventeenth-century Holland', in: Journal of Urban History 32 (2006) 429-450;
50. Finances et comptabilitié urbaines du XIIIe au XVe siècle. Financiën en boekhouding der steden van XIIIe tot de XVe eeuw (Brussel 1964),
51. Walter Prevenier, 'Quelques aspects des comptes communaux en Flandre au Moyen âge', 111-145 ;
52. R. Boumans, Het Antwerps stadsbestuur voor en tijdens de Franse overheersing. Bijdrage tot de ontwikkelingsgeschiedenis van de stedelijke bestuursinstellingen in de Zuidelijke Nederlanden (Brugge 1965)
53. D. Clauzel, Finance et politique à Lille pendant la période bourguignonne (Duinkerken 1982).
54. L'impôt dans le cadre de la ville et l'état. De belasting in het raam van stad en staat (Brussel 1966);
55. Finances publiques d'ancien régime: finances publiques contemporaines en Belgique de 1740 à 1860, processus du mutation, continuités et ruptures/ Overheidsfinanciën ancien régime - hedendaagse overheidsfinanciën in België van 1740 tot 1860, mutatieproces, cotinuïteit en onderbrekingen (Brussel 1975).
56. J.P. Peeters, De financiën van de kleine en secundaire steden in Brabant van de 12de tot het midden der 16de eeuw: het voorbeeld van Diest, Nijvel, Tienen, Zoutleeuw, Vilvoorde, Aarschot, Zichem, Geldenaken, Halen, Hannuit, Landen en Gembloers. Deel 1-3 (Antwerpen 1980), 470
57. W. Mertens, 'Het ontstaan van een stedelijke financiële autonomie te Mechelen tussen 1250 en 1311. Mechelen tussen hertog en prins-bisschop', in: Th.E.A. Bosman, J.P.A. Coopmans en B.C.M. Jacobs (eds.), De heerlijke stad: achtste colloquium 'de Brabantse stad' (Assen en Maastricht 1988) 33-46.
58. J-Ph. Genet en M. le Mené (eds.), Genèse de l'état moderne. Prélèvement et redistribution, actes du colloque de Fontevraud 1984 (Parijs 1987)
59. N. Bulst en J.-Ph. Genet (eds.), La ville, la bourgeoisie et la génèse de l'état moderne (XIIe-XVIIIe siècles). Actes du colloque de Bielefeld 1985 (Parijs 1988).
60. Richard Bonney (ed.), Economic systems and state finance (Oxford 1995)
61. Theory and Society 18:5 (1989) 563-758.
62. Charles Tilly en Wim P. Blockmans (eds.), Cities and the rise of states in Europe, A.D. 1000 to 1800 (Boulder, Colorado 1994).
63. Charles Tilly, Coercion, capital and European States, A.D. 990-1990 (Oxford 1990).
64. Idem, Gent en de Bourgondische hertogen ca. 1384-ca.1453. Een sociaal-politieke studie van een staatsvormingsproces (Brussel 1990) 160.
65. Remi van Schaïk, 'Oorsprong en vroege ontwikkeling van stadsrekeningen in de Nederlanden', in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis 133 (1996) 144-162, aldaar 157-161.
66. J.A.M.Y. Bos-Rops, Graven op zoek naar geld. De inkomsten van de graven van Holland en Zeeland, 1389-1433 (Hilversum 1993) aldaar 249-252.
67. B.C.M. Jacobs, 'Eene saecke gehorende tot de domestique huijshoudingen ende politie. Stadsaccijnzen in 's-Hertogenbosch in hertogelijke en Staatse tijd', in: J. Th. de Smidt e.a. (eds.), Fiscaliteit in Nederland. 50 Jaar Belastingmuseum "Prof. Dr. Van der Poel" (Zutphen 1987) 67-78, aldaar 71.
68. F.P. Wagenaar, "Dat de regeringe niet en bestaet by het corpus van de Magistraet van Den Hage alleen". De sociëteit van 's-Gravenhage (1587-1802). Een onderzoek naar bureaucratisering (Leiden 1997), 230 en verder.
69. Jan van den Noort, Ongemerkt aan zijne financie ontwassen. Een model voor de analyse van het toenemend aantal gemeentelijke taken (Rotterdam 1986), webversie 2006: http://www.stedengeschiedenis.nl/Downloads/1986/Ongemerkt.pdf. (18 juli 2006).
70. Ian W. Archer, 'The burden of taxation on sixteenth-century London', in: Historical Journal 44 (2001) 599-627
71. Idem (ed.), The town finances of Elizabethan Ipswich: select treasurers' and chamberlains' accounts (Woodbridge 1996).
72. Bruce C. Daniels, 'Connecticut's villages become mature towns: the complexity of local institutions', in: William and Mary Quarterly 34 (1977) 83-103, aldaar 99-100;
73. Alice John Vandermeulen, 'Wellesley, a case history in New England town finance', in: The Journal of Finance 7 (1952) 614-615.
74. Anthony Sutcliffe, 'In search of the urban variable: Britain in the later nineteenth century', in: Derek Fraser en Anthony Sutcliffe (eds.), The pursuit of urban history (Londen 1983) 234-263, aldaar 261;
75. Robert Millward en Sally Sheard, 'The urban fiscal problem, 1870-1914: government expenditure and finance in England and Wales', in: The Economic History Review 48 (1995) 501-535, aldaar 501;
76. John B. Legler, Richard Sylla en John J. Wallis, 'US city finances and the growth of government, 1850-1902', in: Journal of Economic History 48 (1988) 347-356, aldaar 350.
77. F.S. van Nierop, Amsterdams financiën (Amsterdam 1905);
78. H.L. Klaassen e.a., Leiden leed geleden? De financiële verhouding tussen gemeenten en Rijk, toegespitst op een gewezen artikel 12-gemeente (Rotterdam 1992);
79. Herman Amptmeijer en Cor Smit, 'Onzalige partijschappen: bestuur en politiek', in: Boudien de Vries (ed.), Leiden. De geschiedenis van een Hollandse stad. Deel 3 1795-1896 (Leiden 2004) 110-135, aldaar 126-128.
80. Eric Slot, Vijf gulden eeuwen. Momenten uit 500 jaar gemeentefinanciën (Amsteram 1990) 94 en verder.
81. Jean-Luc Pinol, 'Villes riches, villes pauvres: les finances municipales de l'entre-deux-guerres', in: Vingtième Siècle 64 (1999) 67-82.
82. R.H. van der Voort, Overheidsbeleid en overheidsfinanciën in Nederland 1850-1913 (Amsterdam 1994) 183-187.
83. J.G.S.J. van Maarseveen, 'Gemeentelijke belastingen in de twintigste eeuw', in: W. Fritschy, J.K.T. Postma en J. Roelevink (eds.), Doel en middel. Aspecten van financieel overheidsbeleid in de Nederlanden van de zestiende eeuw tot heden (Amsterdam 1995) 167-196.
84. Ronald Lagerweij, 'De geschiedenis van de parkeerbelastingen', in: Tom Pfeil e.a. (eds.), Steden en dorpen in last. Historische aspecten van lokale belastingen en financiën (Amsterdam 1999) 183-222.
85. Thomas Köster, Die Entwicklung kommunaler Finanzsysteme am Beispiel Grossbritanniens, Frankreichs und Deutschlands 1790-1980 (Berlin 1984).
86. G.M. de Meyer en E.W.F. van den Elzen, 'Wel en wee van Gelres geld. Munten en muntkoersen in de 14de en 15de eeuw', in: Bijdragen en Mededelingen Gelre 71 (1980) 19-49, aldaar 22;
87. J. Baerten, 'Villes et monnaie dans le duché de Brabant (XIIe et XIVe siècles)', in: De Brabantse Stad. Mededelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring voor Leuven en omgeving (Leuven 1965) 7-22.
88. Denis Clauzel, 'Comptabilités urbaines et histoire monetaire (1384-1482)', in: Revue du Nord 63 (1981) 357-376, aldaar 366.
89. E.W.F. van den Elzen en G.M. de Meyer, 'De middeleeuwen en de microcomputer: een poging om informatie uit stadsrekeningen automatisch toegankelijk te maken', in: Gerard Rooijakkers (ed.), Trend of toekomst: het gebruik van de computer in de geschiedwetenschap (Nijmegen 1985) 31-44;
90. G.M. de Meyer en E.W.F. van der Elzen, 'Zur elektronischen Auswertung dokumentarische Quellen. Ein Vorschlag', in: Hänsische Geschichtsblä tter 99 (1981) 90-97.
91. http://www.iisg.nl/hpw/beer.php (19 juli 2006).
92. J.M. Goris, 'Stadsfinanciën te Herentals tijdens de 17de en 18de eeuw. Enkele algemene beschouwingen', in: Bijdragen tot de Geschiedenis 59 (1976) 3-24, aldaar 6-7.
93. Beatrix Jacobs en Regina Sprenger, 'Plaatselijke belastingen in het Staats-Brabantse Grave en het Hollandse Heusden; een vergelijking', in: Tom Pfeil e.a. (eds.), Steden en dorpen in last. Historische aspecten van lokale belastingen en financiën (Amsterdam 1999) 75-98
94. Griet Vermeesch, Oorlog, steden en staatsvorming. De grenssteden Gorinchem en Doesburg tijdens de geboorte-eeuw van de Republiek (1570-1680) (Amsterdam 2006).
95. F.A. Brekelmans, 'De Bredase stadsfinanciën in de achttiende eeuw', in: Jaarboek van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Stad en Land van Breda 'De Oranjeboom' 27 (1974) 124-150.
96. Anthony Molho, Florentine public finances in the early Renaissance, 1400-1433 (Cambridge, Mass. 1971), aldaar 125-152.
97. P. Nagtegaal, 'Stadsfinanciën en stedelijke economie. Invloed van de conjunctuur op de Leidse stadsfinanciën 1620-1720', in: Economisch en Sociaal-Historisch Jaarboek 52 (1989) 96-147.
98. Josef Rosen, 'Prices and public finance in Basle, 1360-1535', in: The Economic History Review 25 (1972) 1-17.
99. Johan Dambruyne, Mensen en centen. Het 16de-eeuwse Gent in demografisch en economisch perspectief (Gent 2001) 33, 65, 79, 313, 346-347.
100. J. Verbeemen, 'Immigratie te Antwerpen', in: De Brabantse Stad. Mededelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring voor Leuven en Omgeving (Leuven 1965) 81-100;
101. Arie van der Schoor, 'Burgers uit Bohemen: enkele aspecten van migratie naar Rotterdam in de achttiende eeuw op basis van de poorterboeken', in: Paul van der Laar (ed.), Vier eeuwen migratie. Bestemming Rotterdam (Rotterdam 1998) 106-123;
102. Hubert Nusteling, 'Het stapelrecht beknot, de zeehandel ingeperkt', in: Willem Frijhoff, Hubert Nusteling en Marijke Spies (eds.), Geschiedenis van Dordrecht van 1572 tot 1813 (Hilversum 1998) 130-148;
103. Bruno Blondé, Het Brabantse stedelijke netwerk (ca. 1750 - ca. 1790) (Brussel 1999), 322.
104. R. Laurent, 'Une source: les archives d'octroi', in: Annales ESC 11 (1956) 197-204;
105. Chris Vandenbroeke, 'Voedingstoestanden te Gent in de eerste helft van de negentiende eeuw', in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis 4 (1973) 109-169;
106. Idem, 'Kwantitatieve en kwalitatieve aspecten van het vleesverbruik in Vlaanderen', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 31 (1983) 221-257;
107. C. Lis en H. Soly, 'Food consumption in Anwerp between 1807 en 1859. A contribution to the standard of living debate', in: Economic History Review 30 (1977) 460-486.
108. Yves Segers, 'Een omstreden verbruiksbelasting: de stedelijke octrooien in België (1799-1860)', in: Revue Belge d'Histoire Contemporaine 4 (2000) 325-369;
109. Idem, 'Oysters and rye bread: polarising living standards in Flanders, 1800-1860', in: European Review of Economic History 3 (2001) 301-336.
110. Ad Knotter, 'De archieven met betrekking tot de stedelijke financiën als bron. Plaatselijke accijnzen in Amsterdam 1815-1855', in: Nederlands Archievenblad 91 (1987) 230-242, aldaar 239;
111. Ad Knotter en Hans Muskee, 'Conjunctuur en levenstandaard in Amsterdam 1815-1855', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 12 (1986).
112. N.J.P.M. Bos en R.C.J. van Maanen, Fiscale bronnen: structuur en onderzoeksmogelijkheden (Zutphen 1993) 39-41.
113. René van der Voort, 'Gemeentelijke financiën 1850-1913', in: Tom Pfeil e.a. (eds.), Steden en dorpen in last. Historische aspecten van lokale belastingen en financiën (Amsterdam 1999) 141-156, aldaar 150-152.
114. G.M. de Meyer en E.W.F. van den Elzen, 'Deventer stadsrekeningen als bron', in: Spiegel Historiael 15:1 (1980) 39-43;
115. A Vandewalle, 'De oudste stadsrekeningen van Brugge. Bij een nieuwe editie', in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis 133 (1996) 139-143, aldaar 142-143.
116. E. Scholliers, 'Le pouvoir d'achat dans les Pays-Bas au XVIe siècle', in: Album aangeboden aan Charles Verlinden ter gelegenheid van zijn dertig jaar professoraat = Album offert à etc. (Gent 1975) 305-330;
117. W.J. Kuppers en R.W.M. van Schaïk, 'Levenstandaard en stedelijke economie in Zutphen in de 15de en 16de eeuw', in: Bijdragen en Mededelingen Gelre 72 (1981) 1-45;
118. L. de Leeuw, 'De vroegste stadsrekeningen van Arnhem (1353-1417). Een bronnenkritische beschouwing op basis van de stedelijke inkomsten', in: Bijdragen en Mededelingen van de Vereniging Gelre 74 (1983) 50-72, aldaar 67.
119. Jean-Pierre Sosson, Les travaux publics de la ville de Bruges: XIVe-XVe siècles (Brussel 1977).
120. L'initiative publique des communes en Belgique. Fondements historiques (Ancien Régime)/Het openbaar initiatief van de gemeenten in België. Historische grondslagen (Brussel 1984).
121. Marjolein 't Hart, 'The glorious city: monumentalism and public space in seventeenthcentury Amsterdam', in: Patrick O'Brien, Derek Keene, Herman Van der Wee en Marjolein 't Hart (eds.), Urban achievement in early modern Europe. Golden Ages in Antwerp, Amsterdam and London (Cambridge 2001) 128-150,
122. Anthony Molho, 'The state and public finance: a hypothesis based on the history of late medieval Florence', in: The Journal of Modern History 67: Supplement (1995) 97-135, aldaar 105;
123. S.R. Epstein, 'Cities, regions and the late medieval crisis: Sicily and Tuscany compared', in: Past and Present 130 (1991) 3-50, aldaar 27-28.
124. David Herhily, 'The distribution of wealth in a renaissance community: Florence 1427', in: Philip Abrams en E.A. Wrigley, Towns in societies. Essays in economic history and historical sociology (Cambridge 1978) 131-158, aldaar 142-144;
125. José Miguel López García en Santos Madrazo Madrazo, 'A capital city in the feudal order: Madrid from the sixteenth to the eighteenth century', in: Peter Clark en Bernard Lepetit (eds.), Capital cities and their hinterlands in early modern Europe (Aldershot 1996) 119-142, aldaar 125.
126. W. Blockmans e. a., Studien betreffende de sociale strukturen te Brugge, Kortrijk en Gent in de 14de en 15de eeuw (Heule 1971)
127. Wim Blockmans, 'Finances publiques et inégalité sociale dans les Pays-bas aux XIVe-XVIe siècles', in: J.-Ph. Genet en M. Le Mené (eds.), Genèse de l'etat moderne. Prélevement et redistribution (Parijs 1987) 79-90.
128. Bruno Blondé, 'Bossche bouwvakkers en belastingen. Nadenken over economische groei, levensstandaard en ongelijkheid in de zestiende eeuw', in: Bruno Blondé, Bert de Munck en Filip Vermeylen (eds.), Doodgewoon. Mensen en hun dagelijke leven in de geschiedenis. Liber Amicorum Alfons K.L. Thijs (Antwerpen 2004) 45-62, aldaar 48-49.
129. G. Wunder, 'Die Bürgersteuer (Beet) in den südwestdeutsche Reichsstädten und ihre Verteilung auf die wirtschaftlichen Gruppen der Bevölkerung', in: L'impôt dans le cadre de la ville et de l'état (s.l. 1966) 183-203, aldaar 202.
130. Rudolf Dekker, Holland in beroering. Oproeren in de 17de en 18de eeuw (Baarn 1982);
131. R.M. Dekker, 'Wij willen al den Duyvel aff hebben! Protesten tegen belastingen in het verleden', in: De Smidt e.a. (eds.), Fiscaliteit in Nederland 33-44.
132. K. Gerteis, 'Fiscalité, répresentation et soulèvements urbains en Allemagne au XVIIe et XVIIIe siècles', in: Genet en Le Mené (eds.), Genèse de l'état moderne, 153-160.
133. Karin van Honacker, Lokaal verzet en oproer in de 17de en 18de eeuw. Collectieve acties tegen het centraal gezag in Brussel, Antwerpen en Leuven (Kortrijk en Heule 1994) 358.
134. Jan Dumolyn, De Brugse opstand van 1436-1438 (Kortrijk en Heule 1997);
135. 'The legal repression of revolts in late Medieval Flanders', in: The Legal History Review 68 (2000) 479-521.
136. Hans-Joachim Bohnsack, Hamburgs Weg zum Haushaltplan. Quellen zur Entwicklung der Finanzwirstchaft der Stadt von den Anfängen bis zum Jahre 1860 (Wien 1993) XXXV
137. Jan Smit, Een regentendagboek uit de 18de eeuw, naar de bronnen bewerkt (Assen 1958) 169.
138. L.M. Verloren van Themaat e.a. (ed.), Oude Dordtse lijfrenten. Stedelijke financiering in de vijftiende eeuw (Amsterdam 1983) 81, 89.
139. Martin Körner, 'Public credit', in: Richard Bonney (ed.), Economic Systems and State Finance (Oxford 1995) 507-538, aldaar 513.
140. Urban Public Debt, Urban Government and the Market for Annuities in Western Europe, 14th and 18th centuries (Gent, 23-24 November 2001)
141. Power, Knowledge and Society in the City (Sixth International Conference on Urban History, Edinburgh, 4-7 September 2002),
142. M. van der Burg, L. Derykce en M. van der Heijden, 'Annuity buyers and urban debt: a comparison between 15th century Bruges, 16th century Dordrecht and 17th century Rotterdam'.
143. Marc Boone, Karel Davids en Paul Janssens, 'Urban public debts from the 14th to the 18th century. A new approach', in: Idem, Urban public debts, aldaar 6-7;
144. Laurence Derycke, 'The public annuity market in Bruges at the end of the 15th century', in: Ibidem, 165-182;
145. Martijn van der Burg en Marjolein 't Hart, 'Renteniers and the recovery of Amsterdam's credit (1578-1605)', in: Ibidem, 197-216, aldaar 211.
146. Jeremy D. Bangs, 'Holland's civic lijfrente loans (xvth century): some recurrent problems', in: Publication du Centre Européen d'etudes Burgondo-médianes 23 (1983) 75-82.
147. Stephen R. Epstein, 'Taxation and political representation in Italian territorial states', in: Boone en Prevenier (eds.), Finances publiques et finances privées, 101-116, aldaar 103.
148. Boone, '"Plus dueil que joie". Renteverkopen door de stad Gent in de Bourgondische periode : tussen private belangen en publieke financiën', in: Driemaandelijks Tijdschrift van het Gemeentekrediet van België 176 (1991/2) 3-25.
149. Luciano Pezzolo, 'The Venetian government debt, 1350-1650', in: Boone, Davids en Janssens (eds.), Urban Public Debts, 61-74.
150. Martijn van der Burg, 'Burgers en bestuurders. Rotterdamse stadsfinanciën in de tweede helft van de zeventiende eeuw', in: Rotterdams Jaarboekje 11 (2003) 106-130.
151. Jaco Zuijderduijn, Medieval capital markets? The creation of public debt by Holland cities (13th-16th centuries) (Paper for the second Low Countries Conference, Antwerp 2006): http://www.lowcountries.nl/2006-2-zuijderduijn.pdf (19 juli 2006).
152. Peter Stabel, 'Van schepenen en ontvangers. Politieke elite en stadsfinanciën in Axel en Hulst', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 18 (1992) 1-21, aldaar 18;
153. Peter Stabel, 'De stedelijke financiën van Axel en Hulst in de vijftiende en zestiende eeuw: algemene kenmerken en beleidsopties', in: A.M.J. Kraker, H. van Royen en M.E.E. de Smet (eds.), 'Over den Vier Ambachten': 750 Keure, 500 jaar Graaf Jansdijk (Kloosterzande 1993) 685-696.
154. Hilde de Ridder-Symoens, 'De universitaire vorming van de Brabantse stadsmagistraat en stadsfunktionarissen. Leuven en Antwerpen, 1430-1580', in: De Brabantse Stad. Verslag Vijfde Colloquium (Den Bosch 1978) 21-125.
155. C. Dickstein-Bernard, La gestion financière d'une capitale à ses débuts: Bruxelles, 1334-1467 (Brussel 1977) 235;
156. Mireille Treiyer-Liénard, 'La gestion des finances de la ville de Namur (1362-1477): rouages humains et politique urbaine', in: Boone en Prevenier (eds.), Finances publiques et finances privées, 131-161;
157. Michel Pauly, 'Les familles scabinales et la gestion des finances a Luxembourg au XVe siècle', in: Ibidem, 163-189.
158. Henri Jassemin, 'La Chambre des Comptes et la question des deniers publique au XVe siècle', in: Bibliothèque de l'Ecole des Chartes (1932) 111-121, aldaar 120-121;
159. L. Schönberg, Die Technik der Finanzhaushalts der deutschen Städte im Mittelalter (Stuttgart 1910).
160. Pieter Wagenaar en Otto van der Meij, 'Een schout in de fout? Fred Riggs' prismatische model toegepast op de zaak Van Banchem', in: Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis 2:4 (2005) 22-46.
161. M.C. 't Hart, 'Staatsfinanciën als familiezaak tijdens de Republiek: de ontvangers-generaal Doubleth', in: J. Th. de Smidt e.a. (eds.), Fiscaliteit in Nederland, 57-67.
162. 'Thema - Corruptie in de Nederlanden in de Vroegmoderne Tijd', in: Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis 2:4 (2005) 3-94.
163. Marc Boone, 'Triomferend privé-initiatief versus haperend overheidsoptreden. Over pachters van indirecte belastingen in laatmiddeleeuwse steden', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 15:2 (1989) 113-138;
164. Pieter Wagenaar, 'Delegatie onder toezicht. Financiële relaties tussen gewestelijk en lokaal bestuur tijdens de Republiek: de casus Den Haag', in: Tom Pfeil e.a. (eds.), Steden en dorpen in last. Historische aspecten van lokale belastingen en financiën (Amsterdam 1999) 59-74, aldaar 70-71.
165. Piet Lenders, Gent, een stad tussen traditie en verlichting (1750-1787). Een institutionele benadering (Kortrijk 1990) 130.
166. S. Groenveld, J.J.H. Dekker en Th.R.M.Willemse, Wezen en boefjes. Zes eeuwen zorg in wees- en kinderhuizen (Hilversum 1997) 30-32, 151-172.
167. Ingrid van der Vlis, Leven in armoede. Delftse bedeelden in de zeventiende eeuw (Amsterdam 2001) 425-429;
168. Hilde van Wijngaarden, Zorg voor de kost. Armenzorg, arbeid en onderlinge hulp in Zwolle 1650-1700 (Amsterdam 2000) 315-319.
169. L. Hovy, 'Schikking in strafzaken in Holland tijdens de Republiek', in: C. van de Kieft (ed.), Scrinium et scriptura. Opstellen betreffende de Nederlandse geschiedenis aangeboden aan Prof.J.L. van der Gouw (Groningen 1980) 413-429.
170. Marianne Danneel, Weduwen en wezen in het laat-middeleeuwse Gent (Leuven en Apeldoorn 1995) 15-18.
171. H.G. Koenigsberger, G.L. Mosse en G.Q. Bowler, Europe in the sixteenth century (Londen 1989), 94;
172. Wim Blockmans, 'Voracious states and obstructing cities: an aspect of state formation in pre-industrial Europe', in: Charles Tilly en Wim P. Blockmans, Cities and the rise of states in Europe, A.D. 1000 to 1800 (Boulder, San Francisco en Oxford 1994) 218-251, aldaar 243.
173. Th.J.A.J.Goossens, Het arme Brabant (Tilburg 1929) 6.
174. Jan de Jongste, Onrust aan het Spaarne. Haarlem in de jaren 1747-1751 (Den Haag 1984) 68.