Rola radioterapii w leczeniu objawów zaawansowanej choroby nowotworowej

Medycyna Paliatywna w Praktyce

Volumn 2, Issue 2, 2008, Pages 33-47

  Leppert, Wojciech ^a,c   Nowakowska, Elzbieta ^b  

^a Katedra I Klinika Medycyny Paliatywnej

^b Oddzia Radioterapii III Wielkopolskiego Centrum Onkologii W Poznaniu

^c POZNAN UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCES   (Poland)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 52149087667     PISSN: 18980678     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: None     Document Type: Review

References (103)

1. Kirkbride P. The role of radiotherapy in Palliative Care. J. Palliat. Care 1995; 11: 19-26.
2. Ashby M. The role of radiotherapy in Palliative Care. J. Pain Symptom. Manage. 1991; 6: 380-388.
3. Milecki P., Adamiak E., Stryczyńska G. i wsp. Paliatywna radioterapia przerzutów do kregosłupa w przebiegu raka gruczołu krokowego i pȩcherza moczowego. Współcz. Onkol. 2002; 6: 686-690.
4. Ciezki J., Macklis R.M. The palliative role of radiotherapy in the management of the cancer patient. Semin. Oncol. 1995; 22 (supl. 3): 82-90.
5. Meder J. Radioterapia nowotworów złośliwych. W: Krzakowski M. (red.). Onkologia kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006; 138-163.
6. Nowakowski W. Radioterapia. W: Toth Z. (red.). Radioterapia i diagnostyka radioizotopowa. PZWL, Warszawa 1984; 202-309.
7. Lewington V.J. Bone-seeking radionuclides for therapy. J. Nucl. Med. 2005; 46: 38S-47S.
8. O'Donnell R.T., DeNardo S.J., Yuan A. i wsp. Radioimmunotherapy with (111)In/(90)Y-2IT-BAD-m170 for metastatic prostate cancer. Clin. Cancer Res. 2001; 7: 1561-1568.
9. Bruland Ø.S., Nilsson S., Fisher D.R., Larsen R.H. High-linear energy transfer irradiation targeted to skeletal metastases by the α-emitter 223ra: adjuvant or alternative to conventional modalities? Clin. Cancer Res. 2006; 12 (supl. 20): 6250S-6257S.
10. Nilsson S., Franzén L., Parker C. i wsp. Bone-targeted radium-223 in symptomatic, hormone-refractory prostate cancer: a randomised, multicentre, placebo-controlled phase II study. Lancet Oncol. 2007; 8: 587-594.
11. Kagan A.R. Palliation of brain and spinal cord metastases. W: Perez C.A., Brady L.W., Halperin E.C., Schmidt-Ullrich R.K. (red.). Principles and practice of radiation oncology. Wyd. 4. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2004; 2373-2384.
12. Hilgier M., Jarosz J. (uwagi i uzupełnienia: Łuczak J., Lemieszek A., Leppert W.). Leczenie bólów nowotworowych - standardy i wytyczne. Terapia 2004; 12: 49-60.
13. Leppert W., Łuczak J. Patomechanizm oraz leczenie nudności i wymiotów u chorych na nowotwory. Ordynator Leków 2006; 6: 30-44.
14. Jassem J. Paliatywna radioterapia, chemioterapia i leczenie hormonalne. W: de Walden-Gałuszko K. (red.). Podstawy opieki paliatywnej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004; 213-221.
15. Krzakowski M. Hormonoterapia raka piersi. Nowa Medycyna 2002; 9: 12-18.
16. Senkus-Konefka E., Wełnicka-Jaśkiewicz M., Jassem J. Rola hormonoterapii u chorych na raka gruczołu krokowego. Współ cz. Onkol. 2003; 7: 198-205.
17. Jakimiuk A.J., Grzybowski W. Leczenie hormonalne raka błony śluzowej trzonu macicy. W: Markowska J. (red.). Ginekologia Onkologiczna. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006; 759-765.
18. Markman M. Does palliative chemotherapy palliate? J. Support Oncol. 2003; 1: 65-67.
19. Wilhelm S., Carter C., Lynch M. i wsp. Discovery and development of sorafenib: a multikinase inhibitor for treating cancer. Nature Reviews Drug Discovery 2006; 5: 835-844.
20. Motzer R.J., Hutson T.E., Tomczak P. i wsp. Sunitinib versus interferon alfa in metastatic renal-cell carcinoma. N. Engl. J. Med. 2007; 356: 115-124.
21. McIllmurray M. Palliative medicine and the treatment of cancer. W: Doyle D., Hanks G., Cherny N., Calman K. (red.). Oxford Textbook of Palliative Medicine. Oxford University Press, Oxford 2004; 229-239.
22. Tong D., Gillick L., Hedrickson F.R. The palliation of symptomatic osseous metastases. Cancer 1982; 50: 893-899.
23. Loeffler J.S., Patchell R.A., Sawaya R. Treatment of metastatic cancer. W: De Vita V.T., Hellman S., Rosenberg S.A. (red.). Cancer principles and practice of oncology. Wyd. 5. J.B. Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia 1997; 2523-2606.
24. Hoskin PJ. Radiotherapy in symptom management. W: Doyle D., Hanks G., Cherny N., Calman K. (red.). Oxford Textbook of Palliative Medicine. Oxford University Press, Oxford 2004; 239-255.
25. Senkus-Konefka E., Jassem J. Paliatywna radioterapia chorych na raka płuca. Polska Medycyna Paliatywna 2004; 3: 203-212.
26. Makarewicz R., Czechowicz W., Terlikiewicz J. Wstȩpna ocena skuteczności paliatywnej brachyterapii u chorych na niedrobnokomó rkowego raka płuca. Nowotwory 1995; 45: 260-265.
27. Makarewicz R., Fijuth J. Brachyterapia w leczeniu chorych na raka płuca. Współcz. Onkol. 2002; 6: 37-40.
28. Gawkowska-Suwińska M., Fijałkowski M., Gawlik R. i wsp. Ocena skuteczności i tolerancji brachyterapii śró doskrzelowej HDR u chorych na raka płuca - doświadczenia wstȩpne Zakładu Brachyterapii Centrum Onkologii Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie Oddziału w Gliwicach. Współczesna Onkologia 2004; 8: 498-504.
29. Makarewicz R. Rak płuca. W: Makarewicz R. (red.). Brachyterapia HDR. Wydawnictwo Medyczne Via Medica, Gdańsk 2004; 73-80.
30. Shepherd F.A., Pereira J.R., Ciuleanu T. i wsp. Erlotinib in previously treated non-small-cell lung cancer. N. Engl. J. Med. 2005; 353: 123-132.
31. Johnson D.H., Fehrenbacher L., Novotny W.F. i wsp. Randomized phase II trial comparing bevacizumab plus carboplatin and paclitaxel with carboplatin and paclitaxel alone in previously untreated locally advanced or metastatic non-small-cell lung cancer. J. Clin. Oncol. 2004; 22: 2184-2191.
32. Krzakowski M. Leczenie systemowe w zaawansowanym raku płuca. Polska Medycyna Paliatywna 2004; 3: 213-223.
33. Schraufnagel J.E. Superior vena cava obstruction - is it a medical emergency? Am. J. Med. 1981; 70; 1171-1174.
34. Kagan A.R. Palliation of visceral recurrences and metastases. W: Perez C.A., Brady L.W., Halperin E.C., Schmidt-Ullrich R.K. (red.). Principles and practice of radiation oncology. Wyd. 4. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2004; 2405-2411.
35. Kowalska T. Wyniki paliatywnej teleradioterapii chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca. Nowotwory 1993; 43: 359-366.
36. Kozak J., Turwoń A. Zespół żyły głównej górnej. Onkol. Pol. 1998; 1: 153-157.
37. Skokowski J. Wybrane paliatywne zabiegi chirurgiczne i endoskopowe. W: de Walden-Gałuszko K. (red.). Podstawy opieki paliatywnej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004; 222-240.
38. Leppert W., Kozikowska J., Łuczak J., Głowacka A., Malinger S. Objawy ze strony układu pokarmowego u chorych z zaawansowana̧ choroba̧ nowotworowa̧. Nowa Medycyna 2000; 97: 18-39.
39. Jassem J. Leczenie objawowe. W: Jassem J. (red.). Rak sutka. Podrȩcznik dla studentów i lekarzy. Springer PWN, Warszawa 1998; 341-355.
40. DuBois J.B., Hay M., Bordure G. Superficial microwave - induced hyperthermia in the treatment of chest wall recurrences in breast cancer. Cancer 1990; 66: 848-853.
41. Jones E.L., Oleson J.R., Prosnitz L.R. i wsp. Randomized trial of hyperthermia and radiation for superficial tumors. J. Clin. Oncol. 2005; 23: 3079-3085.
42. Kunkler I., Jassem J. Miejscowo zaawansowany rak sutka. W: Jassem J. (red.). Rak sutka. Podrȩcznik dla studentów i lekarzy. Springer PWN, Warszawa 1998; 305-320.
43. Franceschini G., Terribile D., Magno S. i wsp. Update in the treatment of locally advanced breast cancer: a multi-disciplinary approach. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 2007; 11: 283-289.
44. Mathaway C.L., Rand R., Moe R. i wsp. Salvage surgery for locally advanced and locally recurrent breast cancer. Arch. Surg. 1994; 129: 582-587.
45. Jassem J. (red.). Rak piersi. W: Krzakowski M., Herman K., Jassem J., Jȩdrzejczak W., Kowalczyk J.R., Podolak-Dawidziak M., Reinfuss M. (red.). Zalecenia postȩpowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych, czȩść I. Via Medica, Gdańsk 2007; 179-222.
46. Guix B., Finestres F., Tello J.I. i wsp. Treatment of skin carcinomas of the face by high-dose-rate brachytherapy and custom-made surface molds. Int. J. Radiat. Oncol. Biol. Phys. 2000; 47: 95-102.
47. Skowronek J. Radioterapia czerniaka. W: Skowronek J., Mackiewicz A., Żygulska-Mach H. (red.). Czerniak złośliwy. Podrȩcznik dla lekarzy i studentów. Termedia, Wydawnictwo Medyczne, Poznań 1998; 82-91.
48. Jassem J. Nowotwory głowy i szyi. W: Krzakowski M. (red.). Onkologia kliniczna. Tom 2. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006; 782-800.
49. Bonner J.A., Harari P.M., Giralt J. i wsp. Radiotherapy plus cetuximab for squamous-cell carcinoma of the head and neck. N. Engl. J. Med. 2006; 354: 567-578.
50. Jassem J., Kawecki A. (red.). Nowotwory nabłonkowe narza̧dów głowy i szyi. W: Krzakowski M., Herman K., Jassem J., Jȩdrzejczak W., Kowalczyk J.R., Podolak-Dawidziak M., Reinfuss M. (red.). Zalecenia postȩpowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych, czȩść I. Via Medica, Gdańsk 2007; 1-32.
51. Płużańska A., Potemski P. Nowotwory głowy i szyi. W: Orzechowska-Juzwenko K. (red.). Zarys chemioterapii nowotworów narza̧dowych i układowych. Volumed, Wrocław 2000; 206-208.
52. Scher H.I., Shipley W.U., Herr H.W. Cancer of the bladder. W: De Vita V.T., Hellman S., Rosenberg S.A. (red.). Cancer principles and practice of oncology. Wyd. 5. J.B. Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia 1997; 1300-1322.
53. Jereczek-Fossa B.A. Rola radioterapii w leczeniu raka gruczołu krokowego. Współcz. Onkol. 2004; 7: 176-182.
54. Wronczewska A., Makarewicz R., Wronczewski A. Brachyterapia raka gruczołu krokowego. Współcz. Onkol. 2000; 1: 33-36.
55. Oestrerling J., Fuks Z., Lee C.T., Scher H.I. Cancer of the prostate. W: De Vita V.T., Hellman S., Rosenberg S.A. (red.). Cancer principles and practice of oncology. Wyd. 5. J.B. Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia 1997; 1322-1386.
56. Nawrocki S., Milecki P., Skacel T., Skoneczna I., Kwias Z. Leczenie raka pȩcherza moczowego: stan obecny i perspektywy. Współcz. Onkol. 2002; 6: 465-472.
57. Nowacki M.P. Rak jelita grubego. W: Krzakowski M. (red.). Onkologia kliniczna. Tom 2. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006; 888-911.
58. Chmielarz A., Chmielnik E., Plewicki G. i wsp. Skojarzone leczenie raka odbytnicy - doświadczenia Centrum Onkologii - Instytutu w Gliwicach. Współcz. Onkol. 2003; 7: 346-353.
59. Bujko K. Radioterapia w leczeniu zaawansowanego raka jelita grubego. Współcz. Onkol. 2006; 10: 141.
60. Leppert W., Łuczak J. Postȩpowanie paliatywne w nowotworach gruczołu piersiowego i narza̧du rodnego. Ginekol. Prakt. 1999; 8: 30-40.
61. Mishra S.K., Laskar S., Muckaden M.A., Mohindra P., Shrivastava S.K., Dinshaw K.A. Monthly palliative pelvic radiotherapy in advanced carcinoma of uterine cervix. J. Cancer. Res. Ther. 2005; 1: 208-212.
62. Kietlińska Z. Postȩpowanie medyczne w raku endometrium. Gin. Prakt. 2003; 1: 14-16.
63. Petru E., Benedicic Ch., Seewann A., Pickel H. Palliative cytostatic treatment of cervical carcinoma. Eur. J. Gynaecol. Oncol. 2003; 24: 473-474.
64. Coia L.R., Hanks G.E., Martz K. i wsp. Practice patterns of palliative care for the United States 1984-1985. Int. J. Radiat. Oncol. Biol. Phys. 1988; 14: 1261-1269.
65. Penn C.R.H. Single dose and fractionated palliative irradiation for osseous metastases. Clin. Rad. 1976; 27: 405-408.
66. Leppert W. Klíniczna ocena bólu w chorobie nowotworowej. Twój Magazyn Medyczny 2005; 5: 34-40.
67. Badzio A. Rola radioterapii w leczeniu przerzutów do kości. Współcz. Onkol. 2001; 5: 182-184.
68. Leppert W. Rola bifosfonianów w leczeniu bólu u chorych z rozsiewem do układu kostnego. Onkol. Pol. 2007; 10: 164-168.
69. Charliński G., Jȩdrzejczak W.W. Nowe dwufosfoniany w leczeniu nowotworowych zmian w kościach. Współcz. Onkol. 2004; 8: 86-95.
70. Gilbert H.A., Kagan A.R., Nussbaum H. i wsp. Evaluation of radiation therapy for bone metastases; pain relief and quality of life. Am. J. Roent. 1977; 129: 1095-1096.
71. Steenland E., Leer J., Houwelingen van H. i wsp. The effect of a single fraction compared to multiple fractions on painful bone metastases: a global analysis of the Dutch Bone Metastasis Group. Radiother. Oncol. 1999; 52: 101-109.
72. Price P., Hoskin P., Easton D. i wsp. Prospective randomised trial of single and multifraction radiotherapy schedules in the treatment of painful bony metastases. Radiother. Oncol. 1986; 6: 247-255.
73. Uppelschoten J., Wanaters S., de Jong J. Single-dose radiotherapy (6 Gy): palliation in painful bone metastase. Radiother. Oncol. 1995; 36: 198-202.
74. Hoskin P., Price P., Easton D. i wsp. A prospective randomized trial of 4 Gy or 8 Gy single doses in the treatment of metastatic bone pain. Radiother. Oncol. 1992; 8: 74-78.
75. Blitzer P.H. Reanalysis of the RTOG study of the palliation of symptomatic osseous metastasis. Cancer 1985; 55: 1468-1472.
76. Ratanatharathorn V., Powers W.E., Temple H.T. Palliation of bone metastases. W: Perez C.A., Brady L.W., Halperin E.C., Schmidt-Ullrich R.K. (red.). Principles and practice of radiation oncology. Wyd. 4. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2004; 2385-2404.
77. Salazar O.M., Rubin P., Hendrickson F.R. i wsp. Single dose half-body irradiation for palliation of multiple bone metastases from solid tumors, final RTOG report. Cancer 1986; 58: 29-36.
78. Reinfuss M., Korzeniowski S., Polak B. Napromienianie potowy ciała w Oddziale Krakowskim Centrum Onkologii. Nowotwory 1987; 37: 307-316.
79. Miszczyk L., Gaborek A., Wydmański J. Ocena skuteczności napromieniania połowy ciała jakometody leczenia przeciwbólowego u chorych z mnogimi przerzutami nowotworowymi do kości. Współcz. Onkol. 2005; 9: 218-222.
80. Liepe K., Runge R, Kotzerke J. Systemic radionuclide therapy in pain palliation. Am. J. Hosp. Palliat. Med. 2005; 22: 457-464.
81. Coronado M., Redondo A., Coya J. i wsp. Clinical role of Sm-153 EDTMP in the treatment of painful bone metastatic disease. Clin. Nucl. Med. 2006; 31: 605-610.
82. Bauman G., Charette M., Reid R., Sathya J. i Therapeutic Radiopharmaceutical Guidelines Group of Cancer Care Ontario's Program in Evidence-based Care. Radiopharmaceuticals for the palliation of painful bone metastasis - a systematic review. Radiother. Oncol. 2005; 75: 258-270.
83. Marciniak M., Chmielowski K., Deptuta C. 89Sr w terapii paliatywnej bolesnych przerzutów kostnych. Prob. Med. Nul. 1996; 10: 211-215.
84. Lass P. Radioterapia izotopowa przerzutów nowotworowych do kośćca. Współcz. Onkol. 2001; 5: 185-187.
85. Sartor O., Reid R.H., Bushnell D.L., Quick D.P., Ell P.J. Safety and efficacy of repeat administration of samarium Sm-153 Lexidronam to patients with metastatic bone pain. Cancer 2007; 109: 637-643.
86. Nilsson S., Strang P., Ginman C. i wsp. Palliation of bone pain in prostate cancer using chemotherapy and strontium-89. A randomized phase II study. J. Pain Symptom. Manager. 2005; 29: 352-357.
87. Leppert W. Specyfika leczenia przeciwbólowego w zaawansowanej chorobie nowotworowej. Przewodnik Lekarza 2007; 2: 182-191.
88. Joseph M., Tayar R. Spinal cord compression requires early detection. Eur. J. Palliat. Care 2005; 12: 141-143.
89. Husband D.J., Grant K.A., Romaniuk C.S. MRI in the diagnosis and treatment of suspected malignant spinal cord compression. Br. J. Radiol. 2001; 74: 15-23.
90. Findlay G.F.G. Adverse effects of the management of spinal cord compression. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 1984; 47: 761-768.
91. Prasad D., Chiff D. Malignant spinal-cord compression. Lancet Oncol. 2005; 6: 15-24.
92. Danjoux C., Chow E., Drossos A. i wsp. An innovative rapid response radiotherapy program to reduce waiting time for palliative radiotherapy. Support Care Cancer 2006; 14: 38-43.
93. Rades D., Veninga T., Stalpers L.J.A. i wsp. Outcome after radiotherapy alone for metastatic spinal cord compression in patients with oligometastases. J. Clin. Oncol. 2007; 25: 50-56.
94. Makarewicz R., Żyromska A. Zespół ucisku rdzenia krȩgowego jako stan nagłego zagrożenia w onkologii. Polska Medycyna Paliatywna 2002; 1: 67-70.
95. Kirkham S.R. The palliation of cerebral tumour with high dose of dexamethasone: a review. Palliat. Med. 1988; 2: 27-33.
96. Fijuth J., Krzakowski M. Nowotwory złośliwe ośrodkowego układu nerwowego. W: Krzakowski M. (red.). Onkologia kliniczna. Tom 2. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa 2006; 757-781.
97. Gelber R.D., Larson M., Borgelt B.B., Kramer S. Equivalence of radiation schedules for the palliative treatment of brain metastases in patients with favourable prognosis. Cancer 1981; 48: 1749-1753.
98. Fijuth J., Leszczyk C., Michalski W. Ocena wartości radioterapii paliatywnej przerzutów do mózgu w zależnosci od wybranych czynników rokowniczych. Nowotwory 1993; 43: 215-221.
99. Andrews D.W., Scott C.B., Sperduto P.W. i wsp. Whole brain radiation therapy with or without stereotactic radiosurgery boost for patients with one to three brain metastases: phase III results of the RTOG 9508 randomised trial. Lancet 2004; 363: 1665-1672.
100. Żyromska A., Makarewicz R. Przerzuty do mózgu. Polska Medycyna Paliatywna 2004; 3: 27-32.
101. Agrawal M., Khleif S.N. Neurologic Emergencies. W: Johnston P.G., Spence R.A.J. (red.). Oncologic emergencies. Oxford University Press, Oxford 2002; 27-49.
102. Mohanti B.H., Bansal M. Late sequelae of radiotherapy in adults. Support Care Cancer 2005; 13: 775-780.
103. Leppert W., Milecki P., Łuczak J., Stryczyńska G. Rola radioterapii w opiece paliatywnej. Nowa Medycyna 2000; 97: 59-63.