The Dutch state cultivation system and its global entrepreneurs. Java between old and new colonialism;Het cultuurstelsel en zijn buitenlandse ondernemers: Java tussen oud en nieuw kolonialisme

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

Volumn 2, Issue 2, 2005, Pages 3-28

  Bosma, Ulbe ^a  

^a NONE

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 34247509312     PISSN: 15721701     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.18352/tseg.738     Document Type: Article

References (90)

1. Dit beeld treffen we bijvoorbeeld aan in J.J.P. de Jong, De waaier van het fortuin. De Nederlanders in Azië en de Indonesische archipel 1595-1950 (Den Haag 1998) 270
2. C. Fasseur, Kultuurstelsel en koloniale baten. De Nederlandse exploitatie van Java 1840-1860 (Leiden 1975)
3. G.R. Knight, Colonial production in provincial Java. The sugar industry in Pekalongan-Tegal 1800-1042 (Amsterdam 1993)
4. Margaret Leidelmeijer, Van suikermolen tot grootbedrijf. Technische vernieuwing in de Java-suikerindustrie in de negentiende eeuw (Amsterdam 1997)18-22
5. Ulbe Bosma en G. Roger Knight, 'Global factory and local field: Convergence and divergence in the international cane-sugar industry, 1850-1940', in: International Review of Social History 49, 1 (2004) 1-26
6. Zie C. Fasseur, 'De "geest" van het gouvernement' (inaugurele rede), in: C. Fasseur (ed.), Geld en geweten. Een bundel opstellen over anderhalve eeuw Nederlands bestuur in de Indonesische archipel. 1. De negentiende eeuw (Den Haag 1980) 38
7. L. De Bree, Gedenkboek van de Javasche Bank, 1828-24 januari 1928. 1 (Weltevreden 1928) 115, 118-119
8. Zie ook G.L. Gonggrijp voor deze versie in J.C. de Haan en P.J. van Winter, Nederlanders over de zeeën. 350 jaar Nederlandsche koloniale geschiedenis (Utrecht 1940) 235-236
9. N. Tarling, 'The Palmer loans', in: Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 161 (1963) 169-171
10. Voor het belang en de reikwijdte van Palmers commerciële netwerk zie Tony Webster, 'An early global business in a colonial context: the strategies, management and failure of John Palmer and Company of Calcutta, 1780-1830', in: Enterprise & Society. The International Journal of Business History 6 no. 1 (2005) 98-133
11. 'Publicatie van den 20sten mei 1823, houdende bepalingen omtrent het verblijf en het landbezit op Java', Staatsblad van Nederlandsch-Indië, 20 mei 1823, nr. 20
12. H.R.C. Wright, East-Indian economic problems of the Age of Cornwallis and Raffles (Londen 1961) 6
13. Van Enk, Britse Kooplieden en de cultures op Java. Harvey Thomson (1790-1837) en zijn financiers (Proefschrift Vrije Universiteit 1999) 236-244
14. G.R. Knight, 'John Palmer and plantation development in Western Java during the earlier nineteenth century', in: Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde, 31 (1975) 330-331
15. NA, Collectie Baud, inv. nr. 433
16. Volgens NA, MvK 1, inv. nr. 4405 waren er 256 indigofabrieken en fabriekjes in 1834 en volgens Fasseur 749 indigofabrieken in 1840
17. Zie Fasseur, Kultuurstelsel en koloniale baten, 258
18. Thomas Stamford Raffles, The History of Java. 1 (London 1817
19. Hier gebruikt de reprint Kuala Lumpur 1978) 63
20. De marge tussen 40-50 procent over de periode 1819-1823 hanteren we, omdat in deze registratie de gemengdbloedige afstammelingen van Europeanen nogal eens werden overgeslagen. Zij werden namelijk in sociaal opzicht niet altijd tot de Europese samenleving gerekend. Zie hierover ook Ulbe Bosma en Remco Raben, De oude Indische wereld 1500-1920 (Amsterdam 2003) 184
21. Voor 1855 zie Koloniaal Verslag (verder KV) 1855
22. (Handelingen van de Tweede Kamer (verder HTK) 1857-1858)
23. Bijlage A, 1855, 4-5 en voor 1900 zie KV 1902
24. (HTK 1902-1903) Bijlage A, IV, 14-15
25. KV 1855 (HTK 1857-1858) Bijlage A, 1855, 4-5
26. en KV 1881 (HTK 1881-1882) Bijlage A, 6-7
27. en Volkstelling 1930
28. Deel VI Europeanen in Nederlandsch-Indië (Batavia 1993) 82
29. Bosma en Raben, De oude Indische wereld, 73
30. Zie ook D. Meyer Timmerman Thijssen, Twee gouverneurs en een equipagemeester (Bilthoven 1991)
31. G.F. Davidson, Trade and travel in the Far East, or Recollections of twenty-one years passed in Java, Singapore, Australia and China (Londen 1846) 2, 10
32. NA, Mvk 1, inv. nr. 3203
33. Henk Boels, Janny de Jong en C.A. Tamse, Eer en fortuin. Leven in Nederland en Indië 1824-1900. Autobiografie van gouverneur-generaal James Loudon (Amsterdam 2003) 23
34. Knight, 'John Palmer and plantation development in Western Java', 329
35. Gillian Maclaine trouwde op 22 augustus te Batavia Catharina Cornelia van Beusichem (1814-1884), zie P.A. Christiaans, 'Genealogie van Beusichem', in: De Indische Navorscher 10 (2003) 1-7
36. Philip D. Curtin, Death by migration. Europe's encounter with the tropical world in the nineteenth century (Cambridge 1989) 8
37. Voor de verminderde betekenis van de West Indies in het Engelse imperium in de periode 1775-1810, en de controverses daarover, zie Selwyn H.H. Carrington, The sugar industry and the abolition of the slave trade, 1775-1810 (Gainesville etc. 2002)
38. P.J. Cain en A.G. Hopkins, 'Gentlemanly capitalism and British expansion overseas 1. 'The old colonial system 1688-1850', in: Economic History Review 39, 4 (1986) 504, 513 en 525, waar de auteurs stellen: 'Even before 1850, financial flows from the City were a major determinant of the rhythm of development in the colonies'
39. Knight, 'John Palmer and Plantation Development Western Java'
40. Van Enk, Britse kooplieden, 174
41. De Bree, Gedenkboek van de Javasche Bank, 1, 208-209
42. Van Enk, Britse Kooplieden en de cultures op Java, 133
43. 'Opvallend is de grote mobiliteit van diverse families in koloniale imperia van de Europese naties...', merkt Snoek op in zijn kroniek van E. du Perrons voorouders. Cees Snoek, Manhafte heren en rijke erfdochters. Het voorgeslacht van E. du Perron op Java (Leiden 2003) 73
44. NA, Mvk 1, inv. nr. 3043, p. 159
45. G.R. Knight, 'From plantation to Padi field', in: Modem Asian Studies 14, 2 (1980) 177-204
46. J.J. Westendorp Boerma, Een geestdriftig Nederlander. Johannes van den Bosch (Amsterdam 1950) 10-15
47. Leidelmeijer komt op 110 fabrieken in 1843
48. Leidelmeijer, Van suikermolen tot grootbedrijf, 138
49. Van der Enk, Britse kooplieden, 125, 137, 139
50. Bosma en Raben, De oude Indische wereld, 129
51. G. Roger Knight, 'A Shropshire Lad among the Bourgeoisie: Thomas Jeoffries Edwards and the Technology of Sugar Production in mid-nineteenth century Java' in: Ulbe Bosma, Juan Giusti en G. Roger Knight (eds.), Sugarlandia revised, Sugar and colonialism in Asia and the Americas, 1800-1940 (New York etc. 2005 forthcoming)
52. The first one hundred years, 1827-1927 of Maclaine Watson and Co, McNeill and Co and Fraser Eaton and Co. 1927 (z.p., z.j)
53. W.M.F. Mansvelt, 'De producties van de zeven belangrijkste exportgewassen, naar de producenten', in Exportcultures van Nederlandsch- Indië 1830-1937 (z.p. [Batavia], 1939) Tabel 3
54. Arthur Fraser: zie NA, Mvk 1, inv. nr. 2612, Oost-Indisch besluit 2-11-1840, nr. 9
55. en Alexander Fraser: zie NA, Mvk 1, inv. nr. 2667, Oost-Indisch besluit, 20-3-1845, nr. 27
56. W.M.F. Mansvelt, De eerste Indische handelshuizen. Mededeelingen over de resultaten van een onderzoek naar de nationaliteit van het Nederlandsch-Indisch handelsapparaat in de eerste helft van de 19e eeuw (Batavia, 1937) 5
57. Daarnaast moet het huis Voûte worden genoemd dat eveneens tussen 1790 en 1816 actief bleef in de handel op Indië. E.S. Van Eyck van Heslinga, Van compagnie naar koopvaardij. de scheepvaartverbinding van de Bataafsche Republiek met de koloniën in Azië 1795-1806 (Amsterdam 1988) 102
58. E.C. Godée Molsbergen, Gedenkboek Reynst & Vinju 1836-1936 (Batavia 1935) 5-9
59. Zie N.W. Postumus, 'Nota over den toestand van de Amsterdamsche handelshuizen in het jaar 1854', in: Economisch Historisch Jaarboek, 7 (1921) 204
60. Oosterwijk, Koning van de koopvaart, 97, 143
61. J. R. Bruijn en E.S. Van Eyck van Heslinga, Maarten Schaap, een Katwijker ter koopvaardij (1782-1870) (Amsterdam etc. 1988) 32-33, 39
62. A. Hoynck van Papendrecht, Gedenkboek A. Van Hoboken en Co. 1774-1924 T.g.v. het 150-jarig bestaan (z.p. [Rotterdam] 1924) 33, 100-101, 63
63. Zie hierover ook Fasseur, Kultuurstelsel en koloniale baten, 202-203
64. J. Rogge, Het handelshuis Van Eeghen. Proeve eener geschiedenis van een Amsterdams handelshuis (Amsterdam 1949) 204-213. Crommelin en Soonen was het andere gerenommeerde Amsterdamse huis dat een relatie aanging met Fraser Eaton & Co
65. Gouvernementsbesluit (verder GB) 10 januari 1834, nr. 3
66. Staatsblad van Nederlandsch-Indië 18, no. 60
67. KB 29 oktober, Staatsblad 1860, nr. 68
68. en Staatsblad van Nederlandsch-Indië 1861, nr. 40 en 41
69. Terwijl gewezen mindere militairen nu gemakkelijker verblijf konden houden op Java ook als zij niet waren gepensioneerd, dienden gepensioneerde mindere militairen vanaf 1860 wel een acte van vergunning tot inwoning aanvragen. Zie KV 1861 (HTK 1863-1864) 55
70. KB 15 September 1871 'Nieuwe regeling betreffende de toelating en vestiging in Nederlandsch-Nederlands-Indië van Nederlanders en andere Europeanen en daarmede gelijkgestelde personen', GB 12 maart nr. 6 Staatsblad van Nederlandsch-Indië, 38: 1872
71. NA, MvK 11, inv. nrs. 7523-7641, Oost-Indische besluiten van de gouverneur-generaal in Rade
72. NA, Mvk 1, inv. nr. 2611, Oost-Indisch Besluit, 5-10-1840
73. M.D. Etmans, Huwelijksregister van Banda [1813] 1818-1820 [1938], akten en reconstructies. Bronnenpublikaties van de Indische Genealogische Vereniging 9 ('s-Gravenhage 1998) 26
74. NA, Collectie Baud, inv. nr. 471
75. Fasseur, Kultuurstelsel en koloniale baten, 27
76. Snoek, Manhafte heren en rijke erfdochters, 67
77. Namelijk Thomas Watson, Daniel Kidney, John Kidney, Andrew Robb, John Hadfield, George Fife, James Davidson en Alexander Sutherland
78. KB 13-2-1824
79. Godée Molsbergen, Gedenkboek Reynst & Vinju, 9
80. KV1849 (HTK 1850-1851) 32e vel, 131
81. Zie ook Roger Knight, 'A Shropshire Lad'
82. NA, Mvk 1, inv. nrs. 7523-7641, Oost-Indische Besluiten van de gouverneur-generaal in Rade
83. Namelijk Johannes Jacobus Raaff (1840)
84. Servaas Louis Wilhelm van der Elst (1846)
85. Dr. Christiaan Stephanus Andreas Thurkow (1845)
86. August Prosper Kupfer (1846)
87. Andreas Emanuel Kläring (1836)
88. Georg Wilhelm von Ende (1840)
89. Johannes Emmen (1848)
90. Johannes Jacobus van Exter (1840)