The maternal imagination. The fears of pregnant women in seventeenth-cenatury Holland

Journal of Social History

Volumn 21, Issue 4, 1988, Pages 701-716

  Roodenburg, Herman W ^a  

^a Akademie VanWetenschappen ^*  (United Kingdom)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 84962994325     PISSN: 00224529     EISSN: 15271897     Source Type: Journal    
DOI: 10.1353/jsh/21.4.701     Document Type: Article

References (50)

1. J. Wagenaar, Amsterdam in zyne opkomst, aanwas, geschiedemssen, voorregten, koophandel, gebouwen, kerken siaat, schoolen, schuuerye, gilden en regeennge (Amsterdam, 1760-1767), III, 307-8.
2. B. Stokvis, Het verzien in de zwangerschap. Medisch en psychologisch beschouwd (Lochem, 1940), 15.
3. Cf. J. Gélis, L’arbe et le fruit. La naissance dans VOccident moderne (XVle à XIXe siècle) (Paris, 1984), 118-24.
4. R. Mandrou, ImroductionàlaFrancemoiieme.Essaidepsychologie historique, 1500-1640 (Paris, 196l)
5. J. Delumeau, La peur en Occident (XIVe - XVIIIe siècles). Une cité assiégée (Paris, 1978).
6. R. Muchembled, Culture populaire et culture des élites dans la France moderne (XVe - ‘XVIII siècles) (Paris, 1978).
7. K. Thomas, Religion and the Decline of Magic. Studies in popular beliefs in sixteenth-and seventeenth Century England (New York, 1971). Of course, Huizinga, Febvre, and Elias have also written about past fears.
8. Delumeau has written mainly on the fears of the elite, the “cité assiégée” mentioned in the title of his book. But as he points out, Clark’s criticisms (see note 6), hold equally for those parts of Delumeau’s book and his other writings, where he deals with the fears of the lower strata. For another analysis of elite fears, see: W.J. Bouwsma, “Anxiety and the Formation of Early Modem Culture,” in: After the Reformation. Essays in I Honour of J.H. Hexter, ed. B.C. Malament (Manchester, 1980), 215-246.
9. H. Geertz, “An Anthropology of Religion and Magic, I,” in: Journal of Interdisciplinary History 6 (1975), 1, 71-89.
10. S. Clark, “French Historians and Early Modern Popular Culture,” in: Past and Present 100 (1981), 62-99.
11. K. Thomas, “An Anthropology of Religion and Magic, II,” in: Journal of Interdisciplinary History 6 (1975), 1, 99. Indeed, some of Geertz’ criticisms seem to regard more the French historians than Thomas.
12. Het leven van Juffr. Antoinette de Bourignon, ten deele by haar self, en ten deele by ymant anders van haer kennis (Amsterdem, 1683); (Isabella de Moerloose), Vrede Tractaet, gegeven van den hemel door vroutven zaet (Amsterdam, 1695). On this remarkable autobiography, see: Herman W. Roodenburg, “The Autobiography of Isabella de Moerloose: Sex, Childrearing, and Popular Belief in Seventeenth-Century Holland,” in journal of Social 18 (1985), 517-40.
13. C.G. Schrader’s Memoryboeck van de Vroutvens. Het notitieboek van een Friese vroedvrouw, 1693-1745, ed. M.J. van Lieburg (Amsterdam, 1984).
14. R. Porter, “Introduction,” in: Patients and Practitioners. Lay Perceptions of Medicine in Pre Andustnal Society, ed. R. Porter (Cambridge etc., 1985), 2-3.
15. H. de Groot, Inleidinge tot de Hoüaruische RechtS’geleerdheid, ed. F. Dovring et al. (Leiden, 1965), 11.
16. P.J. Verdam, “Hugo de Groot over monstra,” in: Huldigingsbundel D. Pont (Kaapstad, 1970), 440-50.
17. G.A. Lindeboom, Euthanasie in historisch perspectief (Amsterdam, 1978), 21-4
18. I.H. van Eeghen, “Hondsdolheid in het 18de-ccuwse Amsterdam,” in: Maandblad Amstelodamum 49 (1962), 217.
19. N. Tulp, De drie hoecken der medicijnsche aenmerkingen (Amsterdam, 1650), 42-3. This book first appeared in Latin in 1641.
20. J.H. van Heurn, Historie der stad en meyerye van ‘s Hertogenbosch, alsmede van de voomaamste daaden der hertogen van Brabant (Utrecht, 1776-1778), II, 214
21. A.J.M. Lamers, “Over cen wanschepsel, in het jaar 1595 te ‘s-Hertogenbosch geboren en over de gewoonte, om wanschapen geborenen te smoren,” in: Nederlands Tijdschnft voor Geneeskunde 67 (1923), II B, 1663-7.
22. J. van Meek’ren, Heel-en geneeskunstige Aanmerkingen (Amsterdam, 1668), 437-8.
23. G. Baudartius, Memoryen ofte cort verhael der gedenckweerdichste, so kercklicke als werltlicke geschiedenissen van Nederland, Vranckrijck, Hooghduytschland, Italy en, Hungaryen… van den mere 1603 tot in het iaere 1624 (Arnhem, 1624), 11, 15
24. Groot Placaatboek vervattende alle de placaten, ordonnantien en edicten, deredeie mögende Heeren Staten’s Lands 714 journal of social history van Utrecht, mitsgaders van de Ed. Groot Achtb. Heeren Borgemeesteren en Vroedschap der Stad Utrecht, tot hetjaar 1728 mgesloien (Utrecht, 1729), III, 528.
25. D. van Bleiswijck, Beschrijvinge der stadt Delft (Delft, 1667), 579-584.
26. K. Park and L.J. Daston, “Unnatural Conceptions: The Study of Monsters in Sixteenth- and Seventeenth-Century France and England,” in: Past and Present 92 (1981), 20-54-On the intellectual history of monstra in general, see: E. Martin, Histoire des monstres depuis l’antiquitéjusquà nos jours (Paris, 1880).
27. C. Taruffi, Storia della teratologia (Bologna, 1881), esp. part I.
28. C.J.S. Thompson, The Master and Lore of Monsters (London, 1930).
29. R. Wittkower, “Marvels of the East: A Study in the History of Monsters,” in: Journal of the Warburg Imritufe 5 (1942), 159-97.
30. J. Céard, La nature et les prodiges (Genève, 1977).
31. W. Mylius, Bygelovigeoverblyfzden, onder geneeskundige oeffeningenby deHollanderenbespeurden nagedacht (ms.UB Amsterdam), if. 33-6. Cited with: Herman W. Roodenburg, “‘Venus Minsieke Gasthuis.’ Over seksuele attitudes in de achttiende-eeuwse Repuhliek,” in: Documentatieblad Achttiende Eeuw 17 (1985), 1, 132.
32. J. Rueff, ‘t Boeck van de vroet’Wijfs, in ‘t welcke men mach leeren alle heymelijcheden van de vrouwen (Amsterdam, 1591).
33. J. van Beverwijck, Schar der gesontheyt (Dordrecht, 1636).
34. W.Th.M. Frijhoff, “Non satis dignitatis….Over de maatschappelijke status van geneeskundigen tijdens de Republiek,” in: Tijdschrift voor Geschiedenis 96 (1983), 379-406
35. H. van Roonhuyse, Heel-konstige aenmerkingen betreffende de gebreekken der vrouwen (Amsterdam, 1663), 221-4.
36. D. van Munster, Den kersten Spiegel (Amsterdam, c. 1535).
37. L. Lemnius, De mrraculis occultis naturae (Antwerpen, 1574), 1, cap. 4, 17.
38. J. Denijs, Verhandelingen over het ampt der vroed-meesters en vroed-vrouwen (Leiden, 1733), 203.
39. Karte verhandeltnge van de hoedanighe\d der wanschepzels, vertoonende in een suivere redeneenng dat de uitterlyke voorwerpen van gemoedsdriften, geen oorzaak können zyn, van derselver voortbrenging (Amsterdam, 1703), 32-3.
40. J. Cats, “Houwelick, dat is, het gansche beleyt des echten-staets,” in: Idem, Alle de wercken, so ouden als nieuwe (Amsterdam, 1655), 157.
41. S. Blankaart, Collectanea medico’physica, oft Hollands Jaar-Register der geneesen natuurkundige aanmerkin gen van ganscli Europa (Amsterdam, 1683), 244-This “Jaar-Register” appeared in 1680, 1683, and 1688.
42. On the reception of Quillet’s “Callipédie” in the Dutch Republic, see: J.J.V.M. de Vet, “Het ‘Huwelyks Mintafereel’, een leerdicht van Claude Quillet (1602-1661),” in: Documentatieblad Achttiende Eeuui 17 (1985), 1, 51-66.
43. A. Jungman, De kumt om schoone kinderen le teelen. Alles beholden gekheid. Een handboek vooronge echtelieden (Amsterdam, 1791), 71.
44. N. Hartsoeker, Suite des conjectures physiques (Amsterdam, 1708), 132.
45. P. Darmon, Le mythe de la procréation à l’âge baroque (Paris, 1977), 114, 117
46. This case is mentioned by Blankaart (1683), 241-2.
47. Rapporten, strekkende als bylaagen tot de verzameling van stukken, betrekkelyk de aanstelling eener commissie van geneeskundig toevoorzicht te Amsterdm (Amsterdam, 1798), vijfde stuk, 79.
48. N.Z. Davis, “Boundaries and the Sense of Self in 16th Century France” (forthcoming in: Reconstructing IruiVidualism, Stanford University Press).
49. G. Vigarello, Le propre et le sale. L’hygiène du corps depuis le Moyen Age (Paris, 1985), 17-19.
50. Ambiguous feelings toward women concentrated mainly on the womb. Many physicians and surgeons expressed their admiration for this life-giving organ. But they also saw the womb as the source of women’s sexual insatiability, an animal hungering for male sperm. Dutch physicians, and German and French writers translated into Dutch and widely reprinted, repeatedly urged this view: “The womb is insatiable; neither hell, nor fire, nor the earth is so voracious as chis organ.” Failure to receive male sperm would cause female sperm to build up and then rot, driving women to frenzy. This was an old idea, widely shared by women in the 17th century. Isabella de Moerloose was convinced hat if female seed did not bear fruit it would rot and “being rotten would nurture vermin which would devour the womb.” See H. van Deventer, Manuale operatien, zijnde een nieuw ligr voor vroed-meesters en vroed˜vrouwen{‘s Gravenhage, 1701), 32; C. Wirtsung, Medecyn-boeck, daerinne alie wtwendighe, ende inwendige parthyendes memchen iichaems, met (die hare sieckten ende gebreken, vandenhoofde af, totdevoeten toe, begrepen zijn (Dordrecht, 1589), ff. 405r., 417r