Long term anthropogenic changes and ecosystem service consequences in the northern part of the complex Rhine-Meuse estuarine system

Ocean and Coastal Management

Volumn 92, Issue , 2014, Pages 50-64

  Paalvast, Peter ^a   van der Velde, Gerard ^b,c  

^a Ecoconsult   (Netherlands)

^b RADBOUD UNIVERSITY NIJMEGEN   (Netherlands)

^c NATURALIS BIODIVERSITY CENTER   (Netherlands)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

DRAINAGE; ESTUARIES; FLOODS; LAND RECLAMATION; PORTS AND HARBORS; RIVERS; SEDIMENTS; STORMS; SURGE PROTECTION; WALLS (STRUCTURAL PARTITIONS); WETLANDS;

ANTHROPOGENIC CHANGES; ECOLOGICAL RECONSTRUCTION; ECOSYSTEM SERVICES; ENVIRONMENTAL CONSEQUENCES; ESTUARINE DYNAMICS; INTERTIDAL SOFT-SEDIMENTS; RIVER TRAINING WORKS; TOTAL ECONOMIC VALUES;

ECOSYSTEMS;

ANTHROPOGENIC EFFECT; COST-BENEFIT ANALYSIS; DELTA; ECOSYSTEM SERVICE; ECOTONE; ESTUARINE DYNAMICS; HABITAT RESTORATION; HARBOR; LAND RECLAMATION; NINETEENTH CENTURY; PEATLAND; SEDIMENT TRANSPORT; STORM SURGE; SUBSIDENCE; TWENTIETH CENTURY;

HARINGVLIET; NETHERLANDS; RHINE-MEUSE ESTUARY; RIJNMOND; SOUTH HOLLAND;

EID: 84897631670     PISSN: 09645691     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.1016/j.ocecoaman.2014.02.005     Document Type: Article

References (93)

1. Adriani M.J. De Oude Maas Als Groene Rivier. Rapport Werkgroep Oude Maas. Deel 1 1977.
2. Airoldi L., Abbiati M., Beck M.W., Hawkins S.J., Jonsson P.R., Martin D., Moschella P.S., Sundelöf A., Thompson R.C., Åberg P. An ecological perspective on the deployment and design of low crested and other hard coastal defence structures. Coast. Eng. 2005, 52:1073-1087.
3. Airoldi L., Beck M.W. Loss, status and trends for coastal Marine habitats of Europe. Oceanography and Marine Biology: an Annual Review 2007, vol. 45:345-405. CRC Press,Taylor & Francis Group, Boca Raton.
4. de afdeeling 1885, Van Weelden en Mingelen, 's Gravenhage.
5. Anonymous Eindverslag van de Staats-Commissie benoemd bij Koninklijk besluit van 4 December 1877, No. 1, tot het instellen van een onderzoek omtrent de verbetering van den Waterweg langs Rotterdam naar zee. Met tekeningen 1880, Algemeene Landsdrukkerij, 's-Gravenhage.
6. Anonymous MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet. Deelrapport Landbouwwatervoorziening 1998, RWS, ISBN: 903694871, notanummer: apv 98/096.
7. Anonymous The Elbe River Estuary. Tide Facts 2010, Tidal River Development.
8. Anonymous Mogelijke toekomsten haringvliet. Verslag Werkplaats. 17 Augustus 2012 Boompjes 200 Rotterdam. Delta Programma. Werkplaats Zuidwestelijke Delta 2012.
9. Antheunisse A.M., Verhoeven J.T. Restoration of natural hydrological and salinity gradients in tidal rivers; consequences for helophyte vegetation. Floodplain Rehabilitation and the Importance of Nitrogen Dynamics for Plant Communities 2006, 51-63. Utrecht University, Science Faculty, PhD thesis, 144 pp. A.M. Antheunisse (Ed.).
10. Attrill M.J. ARehabilitated Estuarine Ecosystem: the Environment and Ecology of the Thames Estuary 1998, Kluwer Academic Pub, Dordrecht/Boston/London.
11. Les estuaires français: évolution naturelle et artificielle: Quel avenir pour leurs zones d'intérêt biologique?. Actes de Colloques - IFREMER 1998, vol. 22:366. IFREMER, Plouzané. C. Auger, J.-L. Verrel (Eds.).
12. ARGE-ELBE Mittlere Wasserstände der Elbe ab 1843 am Pegel St. Pauli und Fahrrinnen-Soltiefen 2001, Grafik. Arbeitsgemeinschaft für die Reinhaltung der Elbe (ARGE-ELBE), WGE Be 3/01.
13. Bakker D., Boer A.C. Mattenbiezen. De. Levende Nat. 1954, 57:30-35.
14. Barnes R.S.K. Estuarine Biology. The Institute of Biology's Studies in Biology 1974, vol. 49. Edward Arnold, London.
15. Barbier E.B., Hacker S.D., Kennedy C., Koch E.W., Stier A.C., Silliman B.R. The value of estuarine and coastal ecosystem services. Ecol. Monogr. 2011, 81:169-193.
16. Bessineton C. La creation de vasières artificielles dans l'estuaire de la Seine. Les estuaires français. Évolution naturelle et artificielle 1997, 111-121. Éditions Ifremer. C. Auger, J.-L. Verrel (Eds.).
17. van Beusekom G., Kooimans F.P.J., Rutten M.G., Tinbergen N. Het Vogeleiland 1930, A.G. Schoonderbeek, Laren, the Netherlands.
18. Bol R., Kraak A. MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet. Deelrapport Water-en Zoutbeweging 1998, RWS, ISBN: 90369481, notanummer: apv 98/093.
19. Böhnke-Henrichs A., de Groot R. APilot Study on the Consequences of an Open Haringvliet Scenario for Changes in Ecosystem Services and Their Monetary Value 2010, 79. Wageningen University.
20. Boode M.F. 150 jaar Rivierkaarten Van Nederland 1979, Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat Delft.
21. Braakhekke W., van Winden A., Litjens G., Berkhuysen A. Hoogtij Voor Laag Nederland 2008, Bureau Stroming. WNF. Geschreven in opdracht van het Wereld Natuur Fonds.
22. Buijsman E. Een Eersteklas Landschap. De Teloorgang Van Natuurmonument De Beer 2007, Uitgeverij Matrijs.
23. van den Brink P.P.W.J., Hoofs J., van der Pijl Y. Kartobibliografie van de Rivierkaart (1830-1961) 2002, Meetkundige Dienst, afd. IEBD, Delft.
24. ten Brinke W. The Dutch Rhine, a Restrained River 2005, Veens Magazines B.V., the Netherlands.
25. Dauvin J.-C. North-Atlantic Estuaries: Problems and Perspectives 2006, Seine-Aval Special Issue, Groupement d'intéret public Seine-Aval, Rouen.
26. Deltacommissie Samen werken met water. Een land dat leeft, bouwt aan zijn toekomst. Bevindingen van de Deltacommissie 2008 2008.
27. Doody J.P. 'Coastal squeeze'-an historical perspective. J.Coast. Conserv. 2004, 10:129-138.
28. Ducrotoy J.P. Ecological restoration of tidal estuaries in North Western Europe: an adaptive strategy to multi-scale changes. Plankton & Benthos Res. 2010, 5:174-184.
29. Ducrotoy J.P., Dauvin J.-C. Estuarine conservation and restoration: the Somme and the Seine case studies (English Channel, France). Mar. Pollut. Bull. 2008, 57:208-218.
30. Dyer K.R. FutureCoast Estuary Assessment. On: FutureCoast CD-ROM 2002, Halcrow, Swindon, UK.
31. Eertman R. Veranderingen in de estuariene ecotopen in de delta 1997, Rapport NIOO-CEMO 1997-01. Werkdocument RIKZ/AB-96.803x.
32. Enserink G., Dommering A., Knoben R., van Nieuwerburgh L., Coumans C. HARBASINS WP1. Document Analysis: Comparison of WFD Article 5 Implementation in Estuaries and Coastal Zones in Belgium, Denmark, Germany, the Netherlands and United Kingdom 2007, RWS, Noord-Holland, Working document. 9S1158.
33. Eriksson B.K., van der Heide T., van de Koppel J., Piersma T., van der Veer H.W., Olff H. Major changes in the ecology of the Wadden Sea: human impacts, ecosystem engineering and sediment dynamics. Ecosystems 2010, 13:752-764.
34. Fickert M., Strotmann T. Hydrodynamische Entwicklung der Tideelbe 2007, 59-68. Coastline Reports Nr. 9.
35. Haring J. De geschiedenis van de ontwikkeling van de waterbeweging en het profiel van de rivieren in het Noordelijke Deltabekken over de perioden 1870-1970-1976. Deel I - De periode 1870-1970 1977, Rijkswaterstaat. Directie Waterhuishouding en Waterbeweging, District Zuidwest, Memorandum No. 44.011.02.
36. Healy M.G., Hickey K.R. Historic land reclamation in the intertidal wetlands of the Shannon estuary, western Ireland. J.Coast. Res. 2002, 36 SI:365-373.
37. Herrling G., Niemeyer H.D. Hydro- and Morphological Pressures and Impacts 2008, HARBASINS Report, Lower Saxony Water Management, Coastal Defense and Nature Conservation Agency - Coastal Research Station.
38. Hop J., Vriese T., Quak J., Breukelaar A.W. Visstand Haringvliet en Kier 2011, ATKBrapportnummer 20110243/001, Commissioned by Rijkswaterstaat Zuid-Holland, Rotterdam.
39. Hughes R.G., Paramor O.A.L. On the loss of saltmarshes in south-east England and methods for their restoration. J.Appl. Ecol. 2004, 41:440-448.
40. Jacobsz F. Maese. Map of Northern Banks of the Rhine-meuse Estuary between Maassluis and the North Sea 1633.
41. Jones N.V. A Dynamic Estuary. Man, Nature and the Humber 1988, Hull University Press, ISBN 9780859584692.
42. de Jonge V.N. Relations between annual dredging activities, suspended matter concentrations, and the development of the tidal regime in the Ems estuary. Can. J. Fish. Aq. Sci. 1983, 40(Suppl.1):289-300.
43. de Jonge V.N. Importance of temporal and spatial scales in applying biological and physical process knowledge in coastal management, an example for the Ems estuary. Cont. Shelf Res. 2000, 20:1655-1686.
44. de Jonge V.N. Water management in the Netherlands: development from a defensive to an integral water system approach. Water Problems and Policies in The Netherlands 2009, 17-46. RFF-PRESS, Boca Raton, 257 pp. H. Folmer, S. Reinhard (Eds.).
45. de Jonge V.N., de Jong D.J. Role of tide, light and fisheries in the decline of Zostera marina L. in the Dutch Wadden Sea. Netherlands Institute for Sea Research, Publication Series 1992, vol. 20:161-176.
46. de Jonge V.N., de Jong D.J. Ecological restoration in coastal areas in theNetherlands: concepts, dilemmas and some examples. Hydrobiologia 2002, 478:7-28.
47. de Jonge V.N., Schuttelaars H.M., van Beusekom J.E.E., Talke S.A., de Swart H.E. The influence of channel deepening on estuarine turbidity levels and dynamics, as exemplified by the Ems estuary. Estuar. Coast. Shelf Sci. 2014, 46-59.
48. Kerkhofs M.J.J., Tiebosch T., van der Velden J.A., Kuijpers J.W.M. Alternative Management of the Haringvliet Sluices: First Step towards Major Rehabilitation of the Rhine-meuse Estuary. Archiv für Hydrobiologie. Supplementband. Large Rivers 2005, vol. 15:549-560.
49. Kuipers H. The changing landscape of the island of Rozenburg (Rotterdam Port Area). Geogr. Rev. 1962, 52:362-378.
50. van Leeuwen F., Jacobs P., Storm K. Haringvlietsluizen op een Kier. Effecten op natuur en gebruiksfuncties. Stuurgroep Realisatie de Kier 2004, Commissioned by Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Notanummer AP/2004.07.
51. Lesueur P., Lesourd S. Sands, channels and mudflats: sediment transport and morphologic changes. The Seine-aval Scientific Programme 1999, 39.
52. Lotze H.K., Reise K., Worm B., van Beusekom J.E.E., Busch M., Ehlers A., Heinrich D., Hoffmann R.C., Holm P., Jensen C., Knottnerus O.S., Langhanki N., Prummel W., Wolff W.J. Human transformations of the Wadden Sea ecosystem through time: a synthesis. Helgol. Mar. Res. 2005, 59:84-95.
53. McLusky D.S., Elliott M. The Estuarine Ecosystem. Ecology, Threats and Management. Oxford Biology 2004, Oxford University Press, Oxford. third ed.
54. Meeuwissen B.A.J., Brink H. MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet. Deelrapport Drinkwatervoorziening 1998, RWS, ISBN: 903694811, notanummer: apv 98/095.
55. Melman P.J.M., Reitsma J.M., Loomans P.M. De vegetatie van de buitendijkse gebieden langs de Lek, Oude Maas, Afgedamde Maas en Boven-Merwede: op basis van false-colour luchtfoto's 1992 1997, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat, Meetkundige Dienst, Afdeling Thematische Geo-informatie.
56. Ministerie van Verkeer en Waterstaat Water voor nu en later: Derde Nota Waterhuishouding. Tweede Kamer, 1988-1989, 21250, nr. 2 1989.
57. Ministerie van Verkeer en Waterstaat Water Kader. Vierde Nota Waterhuishouding Regeringsbeslissing 1998, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat, Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Den Haag.
58. de Mulder E.F., Geluk M.C., Ritsema I., Westerhoff W.E., Wong T.E. De Ondergrond Van Nederland 2003, Wolters-Noordhoff.
59. Paalvast P. Amoebes Benedenrivieren. Doelvariabelen Producenten & Plantesoorten 1995, Ecoconsult, Vlaardingen. In opdracht van Rijkswaterstaat, Directie Zuid-Holland. 2e herziene druk.
60. Paalvast P. Ecologische waardering van de oevers in het Rotterdamse havengebied. Calandkanaal, Beerkanaal, Hartelkanaal en Nieuwe Waterweg 1998, Ecoconsult. In opdracht van het Rijksinstituut voor Kust en Zee, Middelburg, /Rijkswaterstaat directie Zuid-Holland.
61. Paalvast P., Iedema W., Ohm M., Posthoorn R. Milieu-effectrapport over een ander beheer van de Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet. Deelrapport ecologie en landschap 1998, RIZA rapport 98051, RWS, Memorandum No. APV 98/103.
62. Paalvast P., Peters H., van Sprundel L. MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout naar zoet. Hoofdrapport. Milieu-effectrapport over een ander beheer van de Haringvlietsluizen 1998, ISBN: 903694802, Memorandum No. APV 98.186.
63. Ploeger B. Bouwen aan de Rijn. Menselijke ingrepen op de Rijn en zijn takken 1992, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Memorandum No. 53.
64. Project Organisatie Maasvlakte 2 The Sustainable Port 2008, Port of Rotterdam Authority. Project Organization Maasvlakte 2.
65. Reky Z. Die Elbe. Ein Lebenslauf. Eine Ausstellung des Deutschen Historischen Museums Berlin in Zusammenarbeit mit dem Deutschen Hygiene-Museum Dresden, dem Altonaer Museum, dem Museum für Hamburgische Geschichte und dem Nationalmuseum Prag 1992, 450 Seiten mit 300 Abbildungen, Nicolaische Verlagsanstalt, Berlin.
66. Rienstra S. De algemene rivierkaart. Tijdschr. Van Het K. Ned. Aardrijkskd. Genoot. 1958, 75:384-387.
67. e eeuw, Kaderrichtlijn Water en Natura 2000. Beheer-en Ontwikkelplan voor de Rijkswateren 2010-2015 2009, Rijkswaterstaat. Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
68. Rippon S. The Transformation of Coastal Wetlands: Exploitation and Management of Marshland Landscapes in North West Europe during the Roman and Medieval Periods 2000, British Academy, London.
69. Schuttelaars H.M., de Jonge V.N., Chernetsky A. Improving the predictive power when modelling physical effects of human interventions in estuarine systems. Ocean. Coast. Manag. 2013, 79:70-82.
70. Sellius G. Historia Naturalis Teridinis Seu Xylophagi Marini, Tubule-conchoideis Speciatim Belgici Cum Tabulis Ad Vivum Delineatis 1733, Trajecti ad Rhenum Apud Hermannum Besseling.
71. Smit H., Coops H. Ecological, economic and social aspects of natural and man-made bulrush (Scirpus lacustris L.) wetlands in The Netherlands. Landsc. Urban Plan. 1991, 20:33-40.
72. Smit H., van der Velde G., Smits R.G., Coops H. Ecosystem responses in the Rhine-Meuse Delta during two decades after enclosure and steps toward estuary restoration. Estuaries 1997, 20:504-520.
73. Staf Deltacommissaris Delta Programme 2014. Working on the Delta. Promising Solutions for Tasking and Ambitions 2013, Ministry of Infrastructure and Environment.
74. Storm C., van der Velden J.A., Kuijpers J.W.M. From Nature Conservation towards Restoration of Estuarine Dynamics in the Heavily Modified Rhine-meuse Estuary, The Netherlands. Archiv für Hydrobiologie. Supplementband. Large Rivers 2005, vol. 15:305-318.
75. Strucker R.C.W., Preesman L.C., Verkerk J. Watervogels van het zoetwater-getijdegebied de Oude Maas. Limosa 1994, 67:45-52.
76. National Water Plan. 2009-2015 2009, Dutch Central Government. J. Stumpe (Ed.).
77. Stuvel H.J. Het Deltaplan. De Geboorte 1956, Scheltema & Holkema N.V., Amsterdam.
78. Stuvel H.J. Grendel Van Holland 1961, CO-OP Nederland, Rotterdam.
79. Stikvoort E.C., Graveland J., Eertman R.H.M. Leve(n)de Noordrand. Pragmatische toekomstvisie voor het ecologische herstel van het estuarium van het Rotterdamse havengebied 2002, Rapport RIKZ/2002.032, Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee, Middelburg.
80. Viles H., Spencer T. Coastal Problems. Geomorphology, Ecology and Society at the Coast 1995, Edward Arnold, London.
81. Vrolik W., Harting P., Storm Buysing D.J., van Oordt J.W.L., von Baumhauer E.H. Verslag over den Paalworm, uitgegeven door de Natuurkundige Afdeeling der Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen 1860, 153. Amsterdam.
82. Weeda E.J., Westra R., Westra Ch, Westra T. Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties 1994, vol. 5. IVN, Amsterdam.
83. von Wiebeking C.F. Karte zur Darstellung des Binnen und Aeussern Wasserstaates von Delfland 1795.
84. van Wijngaarden M., Ludikhuize D. Veranderingen in morfologie, water-en bodemkwaliteit in het Noordelijk Deltabekken bij een alternatief beheer van de Haringvlietsluizen 1998, Deelrapport MER Beheer Haringvlietsluizen. Rijkswaterstaat 98/094, ISBN: 903694851.
85. van Winden A., Tangelder M., Braakhekke W., Geenen B., Berkhuysen A., Blom E. Met Open Armen. Voor het belang van veiligheid, natuur en economie 2010, Wereld Natuur Fonds.
86. Winn P.J.S., Edwards A.M.C., Young R.M., Waters R., Lunn J. AStrategic Approach to Flood Defence and Habitat Restoration for the Humber Estuary. Archiv für Hydrobiologie. Supplementband. Large Rivers 2003, vol. 15:631-641.
87. Wisboom van Giessendam D.W.P. De teelt van griend-en teenhout in Nederland en het naburige Vlaanderen. Beantwoording der prijsvraag 1878, Bekroond met de Gouden Medaille door de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, H.A.M. Roelants, Schiedam.
88. Wolf R.J.A.M., Stortelder A.H.F., de Waal R.W. Ooibossen, Bosecosystemen Van Nederland Deel 2001, vol. 2. KNNV, Utrecht.
89. Wolfert H. Rijkswateren Ecotopenstelsels; Uitgangspunten en plan van aanpak 1996, RIZA Memorandum No. 96.050, Rijkwaterstaat Lelystad en DLO-Staringscentrum, Wageningen.
90. Wolff W.J. The end of a tradition: 1000 years of embankment and reclamation of wetlands in the Netherlands. Ambio 1992, 21:287-291.
91. Wolff W.J. Netherlands-Wetlands. Hydrobiologia 1993, 265:1-14.
92. Wouda B. Doordachte dieptelijnen op Rotterdamse rivierkaarten. De Nieuwe Maas in 1697 door Pierre Ancelin gekarteerd. Tijdschr. Voor Waterstaatsgeschied. 2007, 16:69-92.
93. Zagwijn W.H. Nederland in Het Holoceen 1991, SDU Uitgeverij, The Hague.