Biomimetic hydrogel-based actuating systems

Advanced Functional Materials

Volumn 23, Issue 36, 2013, Pages 4555-4570

  Ionov, Leonid ^a  

^a LEIBNIZ INSTITUTE OF POLYMER RESEARCH DRESDEN   (Germany)

Author keywords

actuators; hydrogels; polymers; stimuli responsive; switchable

Indexed keywords

ACTIVE MOTION; BASIC PRINCIPLES; LIVING ORGANISMS; MOVING MATERIALS; POLYMER NETWORKS; SMART SURFACES; STIMULI-RESPONSIVE; SWITCHABLE;

ACTUATORS; BIOLOGICAL MATERIALS; BIOLOGY; BIOMIMETICS; COMPLEX NETWORKS; FUNCTIONAL POLYMERS; POLYMERS; SWELLING;

HYDROGELS;

EID: 84884903939     PISSN: 1616301X     EISSN: 16163028     Source Type: Journal    
DOI: 10.1002/adfm.201203692     Document Type: Article

References (179)

1. a) F. Tama, C. L. Brooks, Annu. Rev. Biophys. Biomol. Struct. 35, 2006, 115-133
2. b) A.-L. Barabasi, Z. N. Oltvai, Nat. Rev. Genet. 2004, 5, 101-113
3. c) J. Bath, A. J. Turberfield, Nat. Nanotechnol. 2007, 2, 275-284
4. d) P. Schwille, S. Diez, Crit. Rev. Biochem. Mol. Biol. 2009, 44, 223-242
5. e) W. J. Crookes, L. L. Ding, Q. L. Huang, J. R. Kimbell, J. Horwitz, M. J. McFall-Ngai, Science 2004, 303, 235-238
6. f) R. Vaia, J. Baur, Science 2008, 319, 420-421.
7. a) M. J. Harrington, K. Razghandi, F. Ditsch, L. Guiducci, M. Rueggeberg, J. W. C. Dunlop, P. Fratzl, C. Neinhuis, I. Burgert, Nat. Commun. 2011, 2, 337
8. b) P. Fratzl, F. G. Barth, Nature 2009, 462, 442-448.
9. a) I. Burgert, P. Fratzl, Philos. Trans. R. Soc. A 2009, 367, 1541-1557
10. b) R. Elbaum, L. Zaltzman, I. Burgert, P. Fratzl, Science 2007, 316, 884-886
11. c) E. Reyssat, L. Mahadevan, J. R. Soc., Interface 2009, 6, 951-957.
12. a) L. Ionov, J. Mater. Chem. 2010, 20, 3382-3390
13. b) I. Tokarev, S. Minko, Soft Matter 2009, 5, 511-524
14. c) Y. Qiu, K. Park, Adv. Drug Delivery Rev. 2001, 53, 321-339
15. d) W. T. S. Huck, Mater Today 2008, 11, 24-32
16. e) Z. Liu, P. Calvert, Adv. Mater. 2000, 12, 288-291
17. f) B. Kaehr, J. B. Shear, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2008, 105, 8850-8854.
18. a) C. D. Jones, L. A. Lyon, J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 460-465
19. b) Z. Y. Meng, M. H. Smith, L. A. Lyon, Colloid Polym. Sci. 2009, 287, 277-285
20. c) S. Bhattacharya, F. Eckert, V. Boyko, A. Pich, Small 2007, 3, 650-657.
21. a) S. K. Ahn, R. M. Kasi, S. C. Kim, N. Sharma, Y. X. Zhou, Soft Matter 2008, 4, 1151-1157
22. b) D. Buenger, F. Topuz, J. Groll, Prog. Polym. Sci. 2012, 37, 1678-1719.
23. K. Haraguchi, K. Murata, T. Takehisa, Macromolecules 2011, 45, 385-391.
24. J. M. Skotheim, L. Mahadevan, Science 2005, 308, 1308-1310.
25. C. Dawson, J. F. V. Vincent, A.-M. Rocca, Nature 1997, 390, 668-668.
26. S. Timoshenko, J. Opt. Soc. Am. Rev. Sci. Instrum. 1925, 11, 233-255.
27. Y. Forterre, J. M. Skotheim, J. Dumais, L. Mahadevan, Nature 2005, 433, 421-425.
28. D. Evangelista, S. Hotton, J. Dumais, J. Exp. Biol. 2011, 214, 521-529.
29. J. W. C. Dunlop, R. Weinkamer, P. Fratzl, Mater Today 2011, 14, 70-78.
30. D. P. Holmes, A. J. Crosby, Adv. Mater. 2007, 19, 3589-3593.
31. A. G. Volkov, V. A. Murphy, J. I. Clemmons, M. J. Curley, V. S. Markin, J. Plant Physiol. 2012, 169, 55-64.
32. a) T. G. Leong, A. M. Zarafshar, D. H. Gracias, Small 2010, 6, 792-806
33. b) L. Ionov, Soft Matter 2011, 7, 6786-6791.
34. a) Y. Gong, M. Gao, D. Wang, H. Möhwald, Chem. Mat. 2005, 17, 2648-2653
35. b) C. Chang, B. Duan, J. Cai, L. Zhang, Eur. Polym. J. 2010, 46, 92-100
36. c) D. J. Gan, L. A. Lyon, J. Am. Chem. Soc. 2001, 123, 7511-7517.
37. J. K. Oh, R. Drumright, D. J. Siegwart, K. Matyjaszewski, Prog. Polym. Sci. 2008, 33, 448-477.
38. J. Rubio-Retama, N. E. Zafeiropoulos, C. Serafinelli, R. Rojas-Reyna, B. Voit, E. L. Cabarcos, M. Stamm, Langmuir 2007, 23, 10280-10285.
39. a) J. S. Kim, N. Singh, L. A. Lyon, Angew. Chem. Int. Ed. 2006, 45, 1446-1449
40. b) J. Kim, M. J. Serpe, L. A. Lyon, J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 9512-9513.
41. a) I. Gorelikov, L. M. Field, E. Kumacheva, J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 15938-15939
42. b) M. Agrawal, J. Rubio-Retama, N. E. Zafeiropoulos, N. Gaponik, S. Gupta, V. Cimrova, V. Lesnyak, E. Lopez-Cabarcos, S. Tzavalas, R. Rojas-Reyna, A. Eychmuller, M. Stamm, Langmuir 2008, 24, 9820-9824.
43. a) K.-U. Jeong, J.-H. Jang, C. Y. Koh, M. J. Graham, K.-Y. Jin, S.-J. Park, C. Nah, M.-H. Lee, S. Z. D. Cheng, E. L. Thomas, J. Mater. Chem. 2009, 19, 1956-1959
44. b) K. Ueno, K. Matsubara, M. Watanabe, Y. Takeoka, Adv. Mater. 2007, 19, 2807-2812
45. c) H. Fudouzi, Y. Xia, Adv. Mater. 2003, 15, 892-896
46. d) K. Matsubara, M. Watanabe, Y. Takeoka, Angew. Chem. Int. Ed. 2007, 46, 1688-1692.
47. J. R. Lawrence, G. H. Shim, P. Jiang, M. G. Han, Y. Ying, S. H. Foulger, Adv. Mater. 2005, 17, 2344-2349.
48. J. P. Ge, Y. X. Hu, Y. D. Yin, Angew. Chem. Int. Ed. 2007, 46, 7428-7431.
49. K. Ueno, J. Sakamoto, Y. Takeoka, M. Watanabe, J. Mater. Chem. 2009, 19, 4778-4783.
50. a) K.-F. Arndt, D. Kuckling, A. Richter, Polym. Adv. Technol. 2000, 11, 496-505
51. b) L. Dong, H. Jiang, Soft Matter 2007, 3, 1223-1230
52. c) D. J. Beebe, J. S. Moore, Q. Yu, R. H. Liu, M. L. Kraft, B.-H. Jo, C. Devadoss, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2000, 97, 13488-13493
53. d) D. T. Eddington, D. J. Beebe, Adv. Drug Delivery Rev. 2004, 56, 199-210.
54. a) D. T. Eddington, R. H. Liu, J. S. Moore, D. J. Beebe, Lab Chip 2001, 1, 96-99
55. b) D. J. Beebe, J. S. Moore, J. M. Bauer, Q. Yu, R. H. Liu, C. Devadoss, B. H. Jo, Nature 2000, 404, 588-590
56. c) Z. Xuefeng, J. Hongrui, Appl. Phys. Lett. 2008, 93, 151101.
57. a) A. Richter, D. Kuckling, S. Howitz, T. Gehring, K. F. Arndt, J. Microelectromech. Syst. 2003, 12, 748-753
58. b) A. Richter, S. Klatt, G. Paschew, C. Klenke, Lab Chip 2009, 9, 613-618.
59. A. Richter, G. Paschew, Adv. Mater. 2009, 21, 979-983.
60. A. Richter, G. Paschew, S. Klatt, J. Lienig, K. F. Arndt, H. J. P. Adler, Sensors 2008, 8, 561-581.
61. L. J. Millet, E. A. Corbin, R. Free, K. Park, H. Kong, W. P. King, R. Bashir, Small 2012, 8, 2450-2450.
62. a) I. Tokarev, I. Tokareva, S. Minko, Adv. Mater. 2008, 20, 2730-2734
63. b) V. Kozlovskaya, E. Kharlampieva, B. P. Khanal, P. Manna, E. R. Zubarev, V. V. Tsukruk, Chem. Mat. 2008, 20, 7474-7485
64. c) J. Li, X. Hong, Y. Liu, D. Li, Y. W. Wang, J. H. Li, Y. B. Bai, T. J. Li, Adv. Mater. 2005, 17, 163-166
65. d) M. Kuang, D. Wang, H. Möhwald, Adv. Funct. Mater. 2005, 15, 1611-1616.
66. L. Dong, A. K. Agarwal, D. J. Beebe, H. Jiang, Nature 2006, 442, 551.
67. A. Pelah, R. Seemann, T. M. Jovin, J. Am. Chem. Soc. 2006, 129, 468-469.
68. H. Tekin, J. G. Sanchez, C. Landeros, K. Dubbin, R. Langer, A. Khademhosseini, Adv. Mater. 2012, 24, 5543-5547.
69. a) B. Pokroy, A. K. Epstein, M. C. M. Persson-Gulda, J. Aizenberg, Adv. Mater. 2009, 21, 463-469
70. b) A. Sidorenko, T. Krupenkin, A. Taylor, P. Fratzl, J. Aizenberg, Science 2007, 315, 487-490
71. c) L. D. Zarzar, P. Kim, J. Aizenberg, Adv. Mater. 2011, 23, 1442-1446.
72. A. Sidorenko, T. Krupenkin, J. Aizenberg, J. Mater. Chem. 2008, 18, 3841-3846.
73. X. He, M. Aizenberg, O. Kuksenok, L. D. Zarzar, A. Shastri, A. C. Balazs, J. Aizenberg, Nature 2012, 487, 214-218.
74. G. H. Kwon, Y. Y. Choi, J. Y. Park, D. H. Woo, K. B. Lee, J. H. Kim, S.-H. Lee, Lab Chip 2010, 10, 1604-1610.
75. D. P. Holmes, M. Roche, T. Sinha, H. A. Stone, Soft Matter 2011, 7, 5188-5193.
76. C. Ohm, M. Brehmer, R. Zentel, Adv. Mater. 2010, 22, 3366-3387.
77. Y. Klein, E. Efrati, E. Sharon, Science 2007, 315, 1116-1120.
78. a) F. Zhou, P. M. Biesheuvel, E. Y. Chol, W. Shu, R. Poetes, U. Steiner, W. T. S. Huck, Nano Lett. 2008, 8, 725-730
79. b) M. C. LeMieux, M. E. McConney, Y.-H. Lin, S. Singamaneni, H. Jiang, T. J. Bunning, V. V. Tsukruk, Nano Lett. 2006, 6, 730-734.
80. T. Tanaka, I. Nishio, S. T. Sun, S. Uenonishio, Science 1982, 218, 467-469.
81. M. Doi, M. Matsumoto, Y. Hirose, Macromolecules 1992, 25, 5504-5511.
82. H. L. Lim, J. C. Chuang, T. Tran, A. Aung, G. Arya, S. Varghese, Adv. Funct. Mater. 2011, 21, 55-63.
83. M. Ma, L. Guo, D. G. Anderson, R. Langer, Science 2013, 339, 186-189.
84. D. Suzuki, T. Kobayashi, R. Yoshida, T. Hirai, Soft Matter 2012.
85. A. N. Zaikin, A. M. Zhabotinsky, Nature 1970, 225, 535-537.
86. S. Maeda, Y. Hara, R. Yoshida, S. Hashimoto, Int. J. Mol. Sci. 2010, 11, 52-66.
87. Y. Murase, S. Maeda, S. Hashimoto, R. Yoshida, Langmuir 2008, 25, 483.
88. a) S. Maeda, Y. Hara, R. Yoshida, S. Hashimoto, Macromol. Rapid. Commun. 2008, 29, 401-405
89. b) S. Maeda, Y. Hara, T. Sakai, R. Yoshida, S. Hashimoto, Adv. Mater. 2007, 19, 3480-3484.
90. a) P. D. Topham, J. R. Howse, C. J. Crook, S. P. Armes, R. A. L. Jones, A. J. Ryan, Macromolecules 2007, 40, 4393
91. b) S. Saha, D. Copic, S. Bhaskar, N. Clay, A. Donini, A. J. Hart, J. Lahann, Angew. Chem. Int. Ed. 2012, 51, 660-665
92. c) K. J. Lee, J. Yoon, S. Rahmani, S. Hwang, S. Bhaskar, S. Mitragotri, J. Lahann, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2012, 109, 16057-16062
93. d) K. K. Westbrook, H. J. Qi, J. Intell. Mater. Syst. Struct. 2008, 19, 597-607.
94. Z. B. Hu, X. M. Zhang, Y. Li, Science 1995, 269, 525-527.
95. K.-U. Jeong, J.-H. Jang, D.-Y. Kim, C. Nah, J. H. Lee, M.-H. Lee, H.-J. Sun, C.-L. Wang, S. Z. D. Cheng, E. L. Thomas, J. Mater. Chem. 2011, 21, 6824-6830.
96. S. Turcaud, L. Guiducci, P. Fratzl, Y. J. M. Brechet, J. W. C. Dunlop, Int. J. Mater. Res. 2011, 102, 607-612.
97. E. H. Mansfield, Proc. R. Soc. A 1962, 268, 316-237.
98. E. H. Mansfield, Proc. R. Soc. A 1965, 288, 396-417.
99. L. B. Freund, J. Mech. Phys. Solids 2000, 48, 1159-1174.
100. S. Alben, B. Balakrisnan, E. Smela, Nano Lett. 2011, 11, 2280-2285.
101. I. S. Chun, A. Challa, B. Derickson, K. J. Hsia, X. Li, Nano Lett. 2010, 10, 3927-3932.
102. P. Cendula, S. Kiravittaya, I. Monch, J. Schumann, O. G. Schmidt, Nano Lett. 2011, 11, 236-240.
103. V. Luchnikov, O. Sydorenko, M. Stamm, Adv. Mater. 2005, 17, 1177-1182.
104. a) S. Zakharchenko, N. Puretskiy, G. Stoychev, M. Stamm, L. Ionov, Soft Matter 2010, 6, 2633-2636
105. b) G. Stoychev, S. Zakharchenko, S. Turcaud, J. W. C. Dunlop, L. Ionov, ACS Nano 2012, 6, 3925-3934.
106. a) K. Kalaitzidou, A. J. Crosby, Appl. Phys. Lett. 2008, 93, 041910
107. b) B. Simpson, G. Nunnery, R. Tannenbaum, K. Kalaitzidou, J. Mater. Chem. 2010, 20, 3496-3501
108. c) H. Y. He, J. J. Guan, J. L. Lee, J. Controlled Release 2006, 110, 339-346
109. d) J. J. Guan, H. Y. He, L. J. Lee, D. J. Hansford, Small 2007, 3, 412-418
110. e) J. J. Guan, H. Y. He, D. J. Hansford, L. J. Lee, J. Phys. Chem. B 2005, 109, 23134-23137.
111. G. Stoychev, N. Puretskiy, L. Ionov, Soft Matter 2011, 7, 3277-3279.
112. K. E. Laflin, C. J. Morris, T. Muqeem, D. H. Gracias, Appl. Phys. Lett. 2012, 101, 131901.
113. N. Bassik, A. Brafman, A. M. Zarafshar, M. Jamal, D. Luvsanjav, F. M. Selaru, D. H. Gracias, J. Am. Chem. Soc. 2010, 132, 16314-16317.
114. a) H. Y. Liang, L. Mahadevan, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2011, 108, 5516-5521
115. b) H. Liang, L. Mahadevan, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2009, 106, 22049-22054.
116. G. Stoychev, S. Turcaud, J. W. C. Dunlop, L. Ionov, Adv. Funct. Mater. DOI: 10.1002/adfm.201203245.
117. J. Kim, J. A. Hanna, R. C. Hayward, C. D. Santangelo, Soft Matter 2012, 8, 2375-2381.
118. L. Ionov, Polym. Rev. 2013, 53, 92-107.
119. J. Kim, J. A. Hanna, M. Byun, C. D. Santangelo, R. C. Hayward, Science 2012, 335, 1201-1205.
120. a) H. Thérien-Aubin, Z. L. Wu, Z. Nie, E. Kumacheva, J. Am. Chem. Soc. 2013
121. b) Z. L. Wu, M. Moshe, J. Greener, H. Therien-Aubin, Z. Nie, E. Sharon, E. Kumacheva, Nat. Commun. 2013, 4, 1586.
122. H. Lee, C. Xia, N. X. Fang, Soft Matter 2010, 6, 4342-4345.
123. J. S. Randhawa, K. E. Laflin, N. Seelam, D. H. Gracias, Adv. Funct. Mater. 2011, 21, 2395-2410.
124. a) R. Bashir, J. Z. Hilt, O. Elibol, A. Gupta, N. A. Peppas, Appl. Phys. Lett. 2002, 81, 3091-3093
125. b) J. Z. Hilt, A. K. Gupta, R. Bashir, N. A. Peppas, Biomed. Microdevices 2003, 5, 177-184.
126. a) K. Liu, H. F. Ji, Anal Sci 2004, 20, 9-11
127. b) Y. Zhang, H.-F. Ji, G. M. Brown, T. Thundat, Anal. Chem. 2003, 75, 4773-4777.
128. V. Chan, J. H. Jeong, P. Bajaj, M. Collens, T. Saif, H. Kong, R. Bashir, Lab Chip 2012, 12, 88-98.
129. Q. Yu, J. M. Bauer, J. S. Moore, D. J. Beebe, Appl. Phys. Lett. 2001, 78, 2589-2591.
130. Y. Osada, H. Okuzaki, H. Hori, Nature 1992, 355, 242-244.
131. Y. Ma, Y. Zhang, B. Wu, W. Sun, Z. Li, J. Sun, Angew. Chem. Int. Ed. 2011, 50, 6254-6257.
132. G. H. Kwon, J. Y. Park, J. Y. Kim, M. L. Frisk, D. J. Beebe, S. H. Lee, Small 2008, 4, 2148-2153.
133. E. Smela, Adv. Mater. 2003, 15, 481-494.
134. a) E. Smela, O. Inganas, I. Lundstrom, Science 1995, 268, 1735-1738
135. b) E. W. H. Jager, E. Smela, O. Inganas, Science 2000, 290, 1540-1545.
136. A. W. Feinberg, A. Feigel, S. S. Shevkoplyas, S. Sheehy, G. M. Whitesides, K. K. Parker, Science 2007, 317, 1366-1370.
137. J. C. Nawroth, H. Lee, A. W. Feinberg, C. M. Ripplinger, M. L. McCain, A. Grosberg, J. O. Dabiri, K. K. Parker, Nat. Biotechnol. 2012, 30, 792-797.
138. V. Chan, K. Park, M. B. Collens, H. Kong, T. A. Saif, R. Bashir, Sci. Rep. 2012, 2, 857.
139. a) S. Yang, K. Khare, P. C. Lin, Adv. Funct. Mater. 2010, 20, 2550-2564
140. b) T. R. Hendricks, W. Wang, I. Lee, Soft Matter 2010, 6, 3701-3706
141. c) X. Chen, J. Yin, Soft Matter 2010, 6, 5667-5680
142. d) A. Schweikart, N. Pazos-Perez, R. A. Alvarez-Puebla, A. Fery, Soft Matter 2011, 7, 4093-4100
143. e) A. Schweikart, A. Fery, Microchim. Acta 2009, 165, 249-263
144. f) J. Genzer, J. Groenewold, Soft Matter 2006, 2, 310-323.
145. G. Huang, Y. Mei, Adv. Mater. 2012, 24, 2517-2546.
146. a) D. H. Gracias, Curr. Opin. Chem. Eng. 2013, 2, 112-119
147. b) C. L. Randall, E. Gultepe, D. H. Gracias, Trends Biotechnol. 2012, 30, 138-146.
148. T. S. Kelby, M. Wang, W. T. S. Huck, Adv. Funct. Mater. 2011, 21, 652-657.
149. A. Azam, K. E. Laflin, M. Jamal, R. Fernandes, D. H. Gracias, Biomed. Microdevices 2011, 13, 51-58.
150. a) K. Kumar, B. Nandan, V. Luchnikov, F. Simon, A. Vyalikh, U. Scheler, M. Stamm, Chem. Mat. 2009, 21, 4282-4287
151. b) K. Kumar, V. Luchnikov, B. Nandan, V. Senkovskyy, M. Stamm, Eur. Polym. J. 2008, 44, 4115-4121
152. c) N. Bassik, B. T. Abebe, K. E. Laflin, D. H. Gracias, Polymer 2010, 51, 6093-6098
153. d) S. Singamaneni, M. E. McConney, V. V. Tsukruk, Adv. Mater. 2010, 22, 1263-1268
154. e) S. Singamaneni, M. E. McConney, V. V. Tsukruk, ACS Nano 2010, 4, 2327-2337
155. f) T. S. Shim, S.-H. Kim, C.-J. Heo, H. C. Jeon, S.-M. Yang, Angew. Chem. Int. Ed. 2012, 51, 1420-1423.
156. T. Tanaka, M. Okayama, Y. Kitayama, Y. Kagawa, M. Okubo, Langmuir 2010, 26, 7843-7847.
157. a) T. G. Leong, B. R. Benson, E. K. Call, D. H. Gracias, Small 2008, 4, 1605-1609
158. b) T. G. Leong, C. L. Randall, B. R. Benson, A. M. Zarafshar, D. H. Gracias, Lab Chip 2008, 8, 1621-1624
159. c) T. G. Leong, C. L. Randall, B. R. Benson, N. Bassik, G. M. Stern, D. H. Gracias, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2009, 106, 703-708.
160. E. W. H. Jager, O. Inganas, I. Lundstrom, Science 2000, 288, 2335-2338.
161. a) X. Zhang, C. L. Pint, M. H. Lee, B. E. Schubert, A. Jamshidi, K. Takei, H. Ko, A. Gillies, R. Bardhan, J. J. Urban, M. Wu, R. Fearing, A. Javey, Nano Lett. 2011, 11, 3239-3244
162. b) Y. Liu, J. K. Boyles, J. Genzer, M. D. Dickey, Soft Matter 2012, 8, 1764-1769
163. c) J. Ryu, M. D'Amato, X. Cui, K. N. Long, H. J. Qi, M. L. Dunn, Appl. Phys. Lett. 2012, 100, 161908.
164. S. Zakharchenko, E. Sperling, L. Ionov, Biomacromolecules 2011, 12, 2211-2215.
165. a) K. Kuribayashi-Shigetomi, H. Onoe, S. Takeuchi, in IEEE 25th International Conference, Micro Electro Mechanical Systems (MEMS), 2012, pp. 72-75
166. b) K. Kuribayashi-Shigetomi, H. Onoe, S. Takeuchi, Plos One 2012, 7, e51085.
167. C. L. Randall, Y. V. Kalinin, M. Jamal, A. Shah, D. H. Gracias, Nanomed. Nanotechnol. 2011, 7, 686-689.
168. E. Gultepe, J. S. Randhawa, S. Kadam, S. Yamanaka, F. M. Selaru, E. J. Shin, A. N. Kalloo, D. H. Gracias, Adv. Mater. 2012, 25, 514-519.
169. a) C. L. Randall, Y. V. Kalinin, M. Jamal, T. Manohar, D. H. Gracias, Lab Chip 2011, 11, 127-131
170. b) M. Jamal, N. Bassik, J. H. Cho, C. L. Randall, D. H. Gracias, Biomaterials 2010, 31, 1683-1690.
171. a) Y. V. Kalinin, J. S. Randhawa, D. H. Gracias, Angew. Chem. Int. Ed. 2011, 50, 2549-2553
172. b) S. Pedron, S. van Lierop, P. Horstman, R. Penterman, D. J. Broer, E. Peeters, Adv. Funct. Mater. 2011, 21, 1624-1630.
173. M. Jamal, S. S. Kadam, R. Xiao, F. Jivan, T.-M. Onn, R. Fernandes, T. D. Nguyen, D. H. Gracias, Adv. Healthcare Mater. 2013, 10.1002/adhm.201200458.
174. B. Yuan, Y. Jin, Y. Sun, D. Wang, J. Sun, Z. Wang, W. Zhang, X. Jiang, Adv. Mater. 2012, 24, 890-896.
175. K. Kumar, B. Nandan, P. Formanek, M. Stamm, J. Mater. Chem. 2011, 21, 10813-10817.
176. M. Jamal, A. M. Zarafshar, D. H. Gracias, Nat. Commun. 2011, 2, 527.
177. V. A. Luchnikov, Y. Saito, L. Tzanis, Macromol. Rapid Commun. 2012, 33, 1404-1408.
178. A. Azam, K. Laflin, M. Jamal, R. Fernandes, D. Gracias, Biomed. Microdevices 2011, 13, 51-58.
179. B. Y. Ahn, D. Shoji, C. J. Hansen, E. Hong, D. C. Dunand, J. A. Lewis, Adv. Mater. 2010, 22, 2251-2254.