De rol van cultuur en sociale cohesie in de economische geschiedenis

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

Volumn 5, Issue 2, 2008, Pages 93-115

  Frankema, Ewout ^a   Smits, Jan Pieter ^a  

^a NONE

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 61149534486     PISSN: 15721701     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.18352/tseg.509     Document Type: Review

References (62)

1. Dit kan onder meer worden afgelezen uit het feit dat de wereldconferentie van economisch-historici (Conferentie van de International Economie History Association) in 2009 in Utrecht zal worden georganiseerd. Tevens kan worden gewezen op de roi die het Groningen Growth and Development Centre speelt op het terrein van historische nationale rekeningen en productiviteitsanalyses. De website van dit centrum (www.ggdc.net) is één van de meest gezaghebbende op het gebied van de (historische) nationale rekeningen.
2. Buiten de economische geschiedenis zijn overigens wel voorbeelden van multidisciplinair onderzoek te vinden. Zo heeft het project naar de Geschiedenis van de techniek in Nederland in de twintigste eeuw (TIN 20) laten zien hoe vruchtbaar een combinatie van sociaal-culturele, politiek-institutionele en meer economische analyses kan zijn. Vooral in het samenvattende deel van deze reeks ('Balans van de Twintigste Eeuw') blijkt de meerwaarde van deze aanpak. J.W. Schot, H.W. Lintsen, A. Rip en A.A. Albert de Bruhèze (eds.), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel VII Techniek en modernisering: Balans van de twintigste eeuw (Zutphen 2003).
3. Zie bijvoorbeeld D. Acemoglu en J. Robsinson, Economie origins of dictatorship and democracy (New York 2006);
4. O. Galor en O. Moav, 'From physical to human capital accumulation: inequality and the process of development', Review of Economic Studies 71 (2004) 1001-1026;
5. O. Galor, O. Moav en D. Vollrath, Land inequality and the origin of divergence and overtaking in the growth process: theory and evidence, CEPR Discussion Paper No. 3817 (2003).
6. D.C North, W. Summerhill en B.R. Weingast, 'Order, disorder and economic change: Latin America versus North America', in: B. Bueno de Mesquita en H.L. Root (eds.), Governing for prosperity (New Haven en Londen 2000) 17-58
7. en de studies van Lal, Engerman en Sokoloff alsmede Acemoglu, Johnson en Robinson over de invloed van instituties op lange termijn economische groeipaden: D. Lal, Unintended consequences. The impact of factor endowments, culture and politics on long-run economic performance (Cambridge-MA en Londen 1998);
8. S.L. Engerman en K.L. Sokoloff, 'Factor endowments, institutions, and differential paths of growth among new world economies: a view from economic historians of the United States', in: S. Haber (eds.), How Latin America fell behind (Stanford 1997) 260-306;
9. S.L. Engerman en K.L. Sokoloff, 'History lessons: institutions, factor endowments, and paths of development in the New World, Journal of Economic Perspectives 14: 3 (1997) 217-232;
10. S.L. Engermanen K.L. Sokoloff, 'Factor endowments, inequality, and paths of development among new world economies', NBER Working Paper Series, paper no. 9259 (Cambridge-MA 2002)
11. en D. Acemoglu, S. Johnson S. en J.A. Robinson, 'The colonial origins of comparative development: an empirical investigation', American Economic Review 9: 5(2002) 1369-1401.
12. P.H.H. Vries, 'Hoe het Westen rijker werd. The rise of the West in economisch perspectief', Theoretische Geschiedenis 25 (1998) 291-321;
13. P.H.H. Vries, 'Récente en komende pogingen 'the rise of the West" te verklaren', NEHA-bulletin 15 (2001) 18-33;
14. P.H.H. Vries, Via Peking back to Manchester. Britain, the Industrial Revolution, and China. Studies in overseas history (Leiden 2003).
15. R.M. Solow, Α contribution to the theory of economic growth', Quarterly Journal of Economics 70 (1956) 65-94.
16. N. Islam, 'Growth empirics: a panel data approach', Quarterly Journal of Economics 110 (1995) 1127-1170.
17. Zie hiervoor de lange-termijn economische groeicijfers van Maddison: A. Maddison, The world economy: a millennial perspective (Parijs 2001).
18. Solow zelf identificeerde technologische ontwikkeling reeds in: Solow, 'A contribution', 65-94.
19. Pogingen om de kwaliteit van fysiek kapitaal beter in kaart te brengen zijn vooral gedaan in: D. Jorgenson en B. M. Fraumeni, 'The accumulation of human and nonhuman capital', in: R.E. Lipsey en H.S. Tice (eds.), The measurement of savings, investment and wealth (Chicago 1995), 52;
20. D. Jorgenson, 'Accounting for growth in the information age', in: P. Aghion en S. Durlauf (eds.), Handbook of economic growth vol. 1A (Amsterdam 2005) 743-815.
21. Standaardwerken op het gebied van niet-belichaamde technologische ontwikkelingen, ofwel; manieren om menselijk kapitaal en kennis binnen het productiefunctie raanmwerk te brengen, zijn: P. Romer, 'Increasing returns and long-run growth', Journal of Political Economy 94: 5 (1986) 1002-1037
22. en P. Romer, 'The origins of endogenous growth', Journal of Economic Perspectives 8:1 (1994) 3-22.
23. J. Mokyr, 'The market for ideas and the origins of economic growth in eighteenth century Europe', Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis 4:1 (2007) 3-38.
24. Zie bijvoorbeeld het récente boek van Floris Cohen, De herschepping van de wereld (Amsterdam 2007).
25. B. van Ark en J.P. Smits, 'Technology regimes and productivity growth in Europe and the United States: a comparative and historical perspective', in: B. Eichengreen, M. Landesmann en D. Stiefel (eds.), The European economy in an American mirror (Londen en New York 2008) 41-61. Zij geven een overzicht van factoren die mogelijk de vertaling van technologische ontwikkeling naar productiviteitsgroei beīnvloeden.
26. Voor het belang van instituties in de verklaring van divergerende economische groeipaden, zie vooral het werk van Dani Rodrik, 'Where did all the growth go? External shocks, social conflict, and growth collapses', Journal of Economic Growth (1999) 385-412;
27. D. Rodrik, 'Institutions for high-quality growth: what they are and how to acquire them', NBER Working Paper No. 7540 (NBER 2000)
28. en D. Rodrik, 'Institutions rule: the primacy of institutions over geography and integration in economic development', NBER Working Paper no. W9305 (NBER 2002).
29. Voor het verschil in type overheidsbeleid, alsmede het onderscheid tussen 'developmental states' en 'predatory states', zie: P. Evans, 'The state as problem and solution: predation, embedded autonomy, and structural change', in: S. Haggard en R. Kaufman (eds.), The Politics of Economic adjustment: international constraints, distributive conflicts, and the state (Princeton 1992) 139-181
30. en P. Evans, Embedded autonomy, states and industrial transformation (Princeton 1995).
31. J. Mokyr, The gifts of Athena: historical origins of the knowledge economy (Princeton 2002)
32. en Mokyr, 'The market for ideas'.
33. D. Acemoglu, S. Johnson S. en J.A. Robinson, 'The colonial origins of comparative development: an empirical investigation', American Economic Review 91: 5 (2002) 1369-1401. Dit artikel wordt door economen beschouwd als een sleutelbijdrage in de literatuur over lange termijn institutionele en economische ontwikkeling en de effecten van de koloniale geschiedenis op beide processen. Op Angelsaksisch georiënteerde universiteiten wordt het stuk als verplichte kost voorgeschreven aan studenten economie en economische geschiedenis.
34. Crosby heeft het over de 'neo-Europees' om aan te geven dat de vestiging van Europeanen dermate overheersend is geweest dat het heeft geleid tot een nieuw 'Europa' overzee, zie A.W Crosby jr., Ecological imperialism: the biological expansion of Europe 900-1900 (New York 1985).
35. Acemoglu e. a., 'The colonial origins', 1370.
36. De data die AJR gebruiken zijn grotendeels afkomstig uit P.D. Curtin, Death by migralion: Europe's encounter with the tropical world in the 19th Century (New York 1989)
37. en Disease and empire: the health of European troops in the conquest of Africa (New York 1998).
38. L. Davis en R.A. Huttenback, Mammon and the pursuit of empire: the political economy of British imperialism, 1860-1912 (Cambridge 1988).
39. De auteurs citeren werk van Crawford Young om aan te geven dat in Tunesië de belastingdruk vier keer zo hoog zou zijn als in Frankrijk rond 1900 en suggereren dat dit ook voor andere Afrikaanse landen zou gelden. Ze vergeten gemakshalve dat Tunesië een relatief lage settler mortality rate heeft (van de 64 landen in hun dataset zijn er slechts 12 landen met een lagere settler mortality rate). Maar veel belangrijker is het feit dat Young op de geciteerde pagina (en zelfs in dezelfde alinea) betoogt dat Tunesië een exceptioneel voorbeeld is van hoge belastingdruk in koloniaal Afrika. Volgens Young hebben de Fransen baat gehad bij de effectieve organisatie van het prekoloniale belastingstelsel, dat ze rechtstreeks konden overnemen. Maar dergelijke voorwaarden waren in grote delen van Afrika juist afwezig. Het gebrek aan overkoepelende instituties heeft koloniale overheden juist belemmerd bij het invoeren van effectieve belastingsystemen in Afrika. Zie C. Young, The African colonial state in comparative perspective (New Haven 1994).
40. Zie bijvoorbeeld het werk van H.L. Wesseling, Europa's koloniale eeuw (Amsterdam 2003), die op meerdere plaatsen ingaat op de wezenlijke verschillen tussen het kolonisatieproces van gebieden waar gevestigde staatsstructuren aanwezig waren in de prekoloniale tijd, en gebieden waar deze afwezig waren, met name in Afrika.
41. D. Albouy, The colonial origins of comparative development: an investigation of the settler mortality data, Working Paper (University of California, Berkeley 2006) 1.
42. J.P. Smits, 'Economic growth and structural change in sub saharan Africa during the twentieth century', paper gepresenteerd op het Seminar London School of Economics, juni 2007. downloadable: http.7/www.lse.ac.uk/collections/ economicHistory/Seminars/JPSmits.pdf
43. G.B.N. Ayittey, Africa unchained. The blueprint for Africa's future (New York-Basingstoke 2005).
44. Voor een goed overzicht over de politiekinstitutionele problemen waarmee Afrika in de postkoloniale periode te kampen heeft, zie: M. Ndulo (eds.), Democratic reform in Africa. Its impact on governance and poverty alleviation (Oxford en Athene 2006) 1-10.
45. Th. Spear, 'Neo-traditionalism and the limit of intervention in British Colonial Africa', Journal of African History 44 (2003) 3-27.
46. Ayittey, Africa unchained 93-130;
47. G.B.N. Ayittey. Indigenous African institutions (New York 2006) 337-364.
48. Ndulo, Democratic reform 17-26
49. en F. Cheru, African renaissance. Roadmaps to the challenge of globalization (Londen-New York-Kaapstad 2002) 35-40.
50. J. Bolt en J.P. Smits. 'The impact of state-community relations on the institutional quality in Africa during the twentieth century', paper gepresenteerd op de ESSH Conferentie in Lissabon, februari 2008. Te downloaden via de website van de conferentie: http://www2.iisg.nl/esshc/programme.asp? selyear=9&pap=5617.
51. G. Murdock, Ethnographic atlas (Pittsburgh 1967).
52. De literatuur spitst zieh namelijk eenzijdig toe op het aantal etnische groepen in een samenleving, en probeert vanuit speltheoretisch oogpunt te verklaren welke mix van groepen (zowel in termen van het aantal groepen als hun gemiddelde omvang) tot de meest stabiele politieke markten leidt. Hierbij wordt voorbijgegaan aan de invloed van socio-culturele heterogeniteit van etnische groepen. Voor een overzicht van de conventionele literatuur over de invloed van etniciteit op institutionele ontwikkeling en economische groei, zie: P. Collier, 'Ethnic diversity, economic analysis', Economic Policy (1999) 127-166;
53. W. Easterly en R. Levine, 'Africa's growth tragedy, politics and ethnic divisions', Quarterly Journal of Economics 112 (1997) 1203-1250.
54. Vooral Kopytoff benadrukt de strategie van Afrikanen om in vroegere tijden in perioden van conflict hun oorspronkelijke leefgemeenschap te verlaten teneinde zieh eiders te vestigen. De extreem lage bevolkingsdichtheid van Afrika maakte dat deze strategie lange tijd zonder enig probleem kon worden gevolgd. De sterke toename van de bevolkingsdichtheid in de koloniale en postkoloniale perioden maakten dat deze strategie steeds minder kon worden toegepast. I. Kopytoff, 'The internal African frontier the making of African political culture', in: I. Kopytoff, The African frontier, the reproduction of traditional African societies (Bloomington 1987) 3-84.
55. Curtin e. a., 'African history', 517-518.
56. Voor de politieke economie van deze belastingheffing, zie: R. Bates, Markets and states in tropical Africa (Berkeley 1981).
57. De rampzalige macro-economische effecten van deze belastingheffing staan beschreven in: M. Schiffen A. Valdes, The political economy of agricultural pricing policy. Volume 4. A synthesis of the economics in developing countries (Wereld Bank 1992).
58. Spear, 'Neo traditionalism', 23-25.
59. Het fenomeen van padafhankelijkheid van technologische ontwikkelingen is het krachtigst beschreven in de klassieker van Paul David, 'Clio and the economics of QWERTY', American Economic Review 2 (1985) 332-337.
60. Voor een mooie beschrijving van het verschil in technologiepaden tussen landen en de manier waarop deze verscheidenheid kan worden teruggevoerd op verschillen in initiële condities, zie: S.N. Broadberry, The productivity race. British manufacturing in international perspective, 1850-1990 (Cambridge 1997).
61. J.W. Drukker, De revolutie die in haar eigen staart beet. Hoe de economische geschiedenis onze ideeën over economische groei veranderde (Utrecht 2003).
62. Het recentelijk versehenen themadossier over globalisering in dit tijdschrift is een aardig voorbeeld. Onderzoekers vanuit verschillende onderzoeksprogramma's binnen Posthumus werkten hier samen, hetgeen heeft geresulteerd in een brede, meer-dimensionale kijk op globalisering. Zie: J.W. Schot en J.P. Smits, 'Globalisering en geschiedenis', Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis 4: 3 (2007) 3-14.