Corrupt or courtly behaviour? Gifts and the political network of a late medieval town in the county of Holland;Corrupt of hoofs gedrag? Geschenken en het politieke netwerk van een laatmiddeleeuwse Hollandse stad

Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis

Volumn 2, Issue 4, 2005, Pages 68-94

  Damen, Mario ^a  

^a NONE

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 60949256788     PISSN: 15721701     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.18352/tseg.768     Document Type: Article

References (108)

1. Bernard Guenée, L'occident aux XIVe et XVe siècles. Les États (Parijs 1971) 181-205.
2. Wim Blockmans en Walter Prevenier, De Bourgondische Nederlanden. De Nederlanden op weg naar eenheid, 1384-1530 (Amsterdam 1997).
3. Wim Blockmans, 'Corruptie, patronage, makelaardij en venaliteit als Symptomen van een ontluikende staatsvorming in de Bourgondisch-Habsburgse Nederlanden', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis (hierna TvSG) 11 (1985) 231-247.
4. Robert Stein, 'Burgundian bureaucracy as a model for the Low Countries', in: idem (ed.), Powerbrokers in the late Middle Ages (Turnhout 2000) 3-26.
5. Wim Blockmans, 'Privaat en openbaar domein. Hollandse ambtenaren voor de rechter onder de Bourgondiërs' in: J.-M. Duvosquel en E. Thoen (eds.), Peasants and townsmen in medieval Europe. Studia in honorem Adriaan Verhulst (Gent 1995) 707-719;
6. Florike Egmond, 'Recht en krom. Corruptie, ongelijkheid en rechtsbescherming in de vroegmoderne Nederlanden', in: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden (hierna BMGN) 116 (2001) 1-33;
7. R.Y.A. Nip, 'Bengaert Say, een 15de-eeuws ambtenaar', in: Holland 15 (1983) 65-75.
8. Blockmans, 'Corruptie', 243.
9. J. Bartier, Légistes et gens de finances au XVe siècle: les conseillers des ducs Philippe le Bon et Charles le Téméraire (Brussel 1955);
10. P. Cockshaw, Le personnel de la Chancellerie de Bourgogne-Flandre sous les ducs de Bourgogne de la maison de Valois (Kortrijk-Heule 1982);
11. Holger Kruse, 'Les malversations commises par le receveur général Martin Cornille à la cour de Philippe le Bon d'après l'enquête de 1449', in: Revue du Nord (hierna RdN) 77 (1995) 283-312;
12. Werner Paravicini, Invitations au mariage. Pratique sociale, abus de pouvoir, intérêt de l'état à la cour des ducs de Bourgogne au XVe siècle 1397-1478. Documents introduits, édités et commentés (Stuttgart 2001);
13. Jan van Rompaey, De Grote Raad van de hertogen van Boergondië en het Parlement van Mechelen (Brussel 1973)
14. Mario Damen, De Staat van dienst. De gewestelijke ambtenaren van Holland en Zeeland in de Bourgondische periode (1425-1482) 241-253;
15. Jan Dumolyn, Het hogere personeel van de hertogen van Bourgondië in het graafschap Vlaanderen (1419-1477) (onuitgegeven proefschrift, Gent 2001).
16. N. Al en P. van Cruyningen, 'Een schout in opspraak. De carrière van een ambtenaar aan het eind van de vijftiende eeuw', in: Holland 24 (1992) 130-145.
17. van Aafke E. Komter (ed.), The gift: an interdisciplinary perspective (Amsterdam 1996).
18. Pierre Bourdieu, Raisons pratiques. Sur la théorie de l'action (Parijs 1994) 179-186;
19. idem, Opstellen over smaak, habitus en het veldbegrip (Amsterdam 1992) 122, 132-133, 139.
20. van Jan Dumolyn, 'Investeren in sociaal kapitaal. Netwerken en sociale transacties van Bourgondische ambtenaren', in: TvSG 28 (2002) 417-438,
21. Smart, 'Gifts, bribes' 389, 403-405.
22. A.J. Heidenheimer, M. Johnston en V.T. LeVine, 'Terms, concepts, and definitions: an introduction', in: idem (eds.), Political corruption. A handbook (New Brunswick en Oxford 1989) 3-14, aldaar 7-11.
23. J. van Klaveren, 'The concept of corruption', 25-28
24. idem, 'Corruption as a historical phenomenon', 73-86.
25. John T. Noonan, Bribes (New York 1984) xii
26. Alan Smart, 'Gifts, bribes and Guanxi: a reconsideration of Bourdieu's social capital', in: Cultural anthropology 8 (1993) 388-408, aldaar 389-394, 403.
27. W.J.A. Jonckbloet (ed.), Die Dietsche doctrinale. Leerdicht van den jare 1345 toegekend aan Jan Deckers, clerk der stad Antwerpen (Den Haag 1842).
28. Jacqueline van Leeuwen, 'Schepeneden in de Lage Landen. Een eerste verkenning van hun betekenis, overlevering en formulering (dertiende tot zestiende eeuw)', in: Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 6 (2003) 112-160.
29. Valentin Groebner, Liquid assets, dangerous gifts. Presents and politics at the end of the Middle Ages (Philadelphia 2002) 72-73.
30. F.P. van Oostrom, Het woord van eer. Literatuur aan het Hollandse hof omstreeks 1400 (Amsterdam 1987) 46-85
31. T. Meder, Sprookspreker in Holland. Leven en werk van Willem van Hildegaersberch (circa 1400) (Amsterdam 1991).
32. Meder, Sprookspreker, 260-269.
33. W. Bisschop en E. Verwijs (eds.), Gedichten van Willem van Hildegaersberch (Den Haag 1870; herdruk Utrecht 1981)
34. R. Fruin en P.C. Molhuisen (eds.), Philippus de Leyden. De cura reipublicae et sorte principantis (Den Haag 1900) 146-148, 276. Met dank aan Robert Stein.
35. Jan van Herwaarden, Beeld en verbeelding, oftewel de Pileus Erasmi (Hilverum 1994) 23;
36. G.H. van Schaick Avelingh, Dat Scaecspel (Leiden 1912) 34-35.
37. Marc Boone, 'Une famille au service de l'État bourguignon naissant. Roland et Jean d'Uutkerke, nobles flamands dans l'entourage de Philippe le Bon', in: RdN 77 (1995) 233-255, aldaar 247-248.
38. J.A. Roetert Frederikse, Dat Kaetspel ghemoralizeert (Leiden 1915) 47.
39. Cd-rom Middelnederlandsch Woordenboek, zie onder de lemma's: 'malaetsheit', 'schorftheit', 'verderfelijcheit' en 'verrotenisse'. Het lemma 'corruptie' werd wel opgenomen in het supplement van het Middelnederlandsch handwoordenboek (Leiden en Antwerpen 1983) 192.
40. Ook in het omvangrijke Woordenboek der Nederlandsche taal is het lemma corruptie pas recent opgenomen in de Aanvullingen 1 (Den Haag 2001) 1547-1550.
41. C.G. van Leeuwen, Denkbeelden van een vliesridder. De 'Instruction d'un jeune Prince' van Guillebert van Lannoy (Amsterdam 1975) 27-29, 88;
42. C. Potvin (ed.), Oeuvres de Ghillebert de Lannoy, voyageur, diplomate et moraliste (Leuven 1878) 377-381.
43. Natalie Zemon Davis, The gift in sixteenth century France (Oxford 2000) 145-146
44. Van Rompaey, Grote Raad, 501.
45. Werner Paravicini, 'Ordre et règle. Charles le Téméraire en ses ordonnances de l'hôtel', in: Académie des inscriptions et belles-lettres (1999) 311-359, aldaar 341, 349.
46. J.G. Smit (ed.), Bronnen voor de geschiedenis der dagvaarten van de Staten en steden van Holland voor 1544, III: 1467-1477. RGP 242 (Den Haag 1998) nr. 291.
47. Jongkees, 'Het Groot Privilege van Holland en Zeeland (14 maart 1477)', Burgundica et varia (Hilversum 1990) 255-301, aldaar 279 noot 74.
48. idem (ed.), 'Privilege voor Holland, Zeeland en West-Friesland, verleend door Maria, hertogin van Bourgondië enz.' in: W.P. Blockmans (ed.), 1477.
49. Het algemene en de gewestelijke privilegiën van Maria van Bourgondië voor de Nederlanden (Kortrijk-Heule 1985) 192-234, aldaar 219-221.
50. W.P. Blockmans, 'Breuk of continuïteit? De Vlaamse privilegiën van 1477 in het licht van het staatsvormingsproces' in: idem (ed.), 1477, 97-125, aldaar 102-107.
51. Damen, De staat van dienst, 381.
52. W.P. Gerritsen, 'Wat is hoofsheid? Contouren van een middeleeuws cultuurverschijnsel', in: R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (eds.), Hoofse cultuur. Studies over een aspect van de middeleeuwse cultuur (Utrecht 1983) 25-40, aldaar 26-30, 39-40.
53. P. den Boer (ed.), Beschaving. Een geschiedenis van de begrippen hoofsheid, heusheid, beschaving en cultuur (Amsterdam 2001).
54. A. Meerkamp van Embden, Stadsrekeningen van Leiden, 1390-1434 11 (Amsterdam 1914) (hierna ME 11) 350, 375
55. en Gemeentearchief Leiden, Secretarie-archief 1 (hierna SA) inv. nr. 523 f. 68r, 69r-v.
56. Van Oostrom, Het woord van eer, 287-288.
57. Felicity Heal, Hospitality in early modern England (Oxford 1990) 302, 307, 313.
58. A. Derville, 'Les pots-de-vin dans le dernier tiers du XVe siècle (d'après les comptes de Lille et de Saint-Omer)', in: W.P. Blockmans (ed.), 1477, 449-471, aldaar 452,
59. J.W. Marsilje, Het financiële beleid van Leiden in de laat-Beierse en Bourgondische periode ± 1390-1477 (Hilversum 1985) 36-38.
60. Groebner, Liquid gifts, 142-143.
61. ME 11, 322, 339.
62. Jan Hirschbiegel, Étrennes. Untersuchungen zum höfischen Geschenkverkehr im spätmittelalterlichen Frankreich der Zeit König Karls VI (1380-1422) (München 2003) 37-70,
63. Carol Chattaway, 'Looking a medieval gift horse in the mouth. The role of the giving of gift objects in the definition and maintenance of the power networks of Philip the Bold', in: BMGN 114 (1999) 1-15.
64. ME 1, 131-132, 270-271;
65. Xavier Lesage, 'Den duerwaerder'. Geschiedenis van het gerechtsdeurwaardersambt (Kapellen 1993) 34.
66. Damen, De staat van dienst, 125-126.
67. Scriptie Middeleeuwse geschiedenis, Rijksuniversiteit Leiden 1995.
68. Van Klaveren, 'Corruption', 78.
69. Derville, 'Les pots-de-vin', 451.
70. idem, 'Pots-de-vin, cadeaux, rackets, patronage';
71. Marc Boone, 'Dons et pots-de-vin, aspects de la sociabilité urbaine au bas Moyen Age. Le cas gantois pendant la période bourguignonne', in: RdN 70 (1988) 471-487;
72. R. van Uytven, 'Vers un autre colloque: hiérarchies sociales et prestige au moyen age et aux temps modernes', in: W. Prevenier, R. van Uytven en E. van Cauwenberghe (eds.). Sociale structuren en topografte van armoede en rijkdom in de 14e en 15e eeuw. Methodologische aspecten en resultaten van recent onderzoek (Gent 1986) 157-175, aldaar 160, 174-175.
73. Raymond van Uytven, '"Wijn es goet dranc....." Het middeleeuwse wijndiscours', in: idem, De zinnelijke middeleeuwen (Leuven 1998) 23-51, aldaar 23-25.
74. Groebner, Liquid assets, 64-66
75. Een kwantitatieve analyse in Mario Damen, 'Giving by pouring. The function of gifts of wine in the city of Leiden (14th-16th centuries)', te verschijnen in: J. van Leeuwen (ed.), Symbolic communication in the late medieval town (Leuven 2005).
76. Damen, 'Giving by pouring'.
77. H. Kokken, Steden en Staten. Dagvaarten van steden en Staten van Holland onder Maria van Bourgondië en het eerste regentschap van Maximiliaan van Oostenrijk (1477-1494) (Den Haag 1991) 131
78. J.P. Ward, The cities and states of Holland (1506-1515). A participative system of government under strain (onuitgegeven dissertatie; Leiden 2001) 87.
79. James G. Carrier, Gifts and commodities. Exchange and western capitalism since 1700 (Londen en New York 1995) 24-31.
80. H. Brand, Over macht en overwicht. Stedelijke elites in Leiden (1420-1510) (Leuven en Apeldoom 1996) 126-127;
81. Marsilje, Financiële beleid, 259 noot 70.
82. Paravicini, Invitations.
83. Damen, De staat van dienst, 132-136, 492.
84. Smart, 'Gifts, bribes', 403-405.
85. Mario Damen, 'Taxation for prince and officers. The Council of Holland and the aides in the Burgundian period', in: Robert Stein (ed.), Powerbrokers in the late Middle Ages (Turnhout 2000) 27-46, aldaar 34-36.
86. Marsilje, Financiële beleid, 86-90 en 252-262
87. Brand, Over macht, 130-133.
88. Smit (ed.). Dagvaarten 111 nr. 7.
89. Smit (ed.), Dagvaarten 111 nr. 70;
90. Damen, 'Taxation', 40-42.
91. Jongkees (ed.), 'Privilege', 218
92. P.A. Meilink, Inventaris van de archieven van de Staten van Holland voor 1572. H.J.Ph.G. Kaajan (ed.) (Den Haag 1993) xvii-xviii.
93. J.D. Tracy, 'The taxation system of Holland during the reigns of Charles v and Philip 11, 1519-1566', in: Economisch en Sociaal-Historisch Jaarboek 48 (1985) 71-117, aldaar 115-117.
94. Woordenboek der Nederlandsche taal. Aanvullingen 11 (Den Haag 2001) 3710-3712.
95. H.G. Koenigsberger, 'Patronage and bribery during the reign of Charles v', in: idem, Estates and revolutions. Essays in early modern European history (Ithaca 1971), 166-175, aldaar 169
96. Mario Damen, 'Tussen stad en land. Bourgondische ambtenaren en Leiden in de 15de eeuw', in: Leids Jaarboekje (2003) 45-75.
97. H. Brand, 'Floris en Jan van Boschhuijsen: Leidse edelen aan het Beierse en Bourgondische hof', in: Leidschrift 14 (2000) 64-99.
98. F.J.W, van Kan, 'Boudijn van Zwieten, tresorier van Holland', in: Holland 13 (1981) 288-305
99. idem, 'Het middeleeuwse riddermatige geslacht van Zwieten (eerste stuk)', in: Jaarboek van het Centraal bureau voor genealogie 37 (1983) 43-70,
100. 38 (1984) 49-96.
101. Damen, De staat von dienst, 483.
102. Nationaal Archief, Archief Staten van Holland voor 1572 (hierna SVH) inv. nr. 1715, f. 24v-25r.
103. J.G. Smit, Vorst en onderdaan. Studies over Holland en Zeeland in de late Middeleeuwen (Leuven 1995) 340.
104. Hans Cools, Mannen met macht. Edellieden en de moderne Staat in de Bourgondisch-Habsburgse landen (1475-1530) (Zutphen 2001) 215-217, 278-279.
105. Bourdieu, Raisons pratiques, 180-182.
106. Derville, 'Les pots-de-vin', 460-46 4.
107. William Beik, Absolutism and society in seventeenth-century France. State power and provincial aristocracy in Languedoc (Cambridge 1985) 260-269.
108. W.M. Ormrod, 'The West European monarchies in the later middle ages' in: R. Bonney (ed.), Economic systems and state finance (Oxford 1995) 123-160, aldaar 158.