Physicians and fertility control in the Netherlands

Journal of Interdisciplinary History

Volumn 34, Issue 2, 2003, Pages 155-185

  Van Poppel, Frans ^a   Röling, Hugo ^b  

^a NETHERLANDS INTERDISCIPLINARY DEMOGRAPHIC INSTITUTE   (Netherlands)

^b UNIVERSITY OF AMSTERDAM   (Netherlands)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 56249129006     PISSN: 00221953     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.1162/002219503322649462     Document Type: Article

References (89)

1. Van Poppel, "Van vijf naar 16 miljoen. De groei van de Nederlandse bevolking in de afgelopen eeuw," in J. G. S. J. van Maarseveen and P. K. Doom (eds.), Nederland een eeuw geleden geteld. Een terugblik op de samenleving rond 1900 (Amsterdam, 2oo1), 65-87.
2. Anthony Beaujon, "De vruchtbaarheid der huwelijken in Nederland, en de oorzaken die haar bevorderen of beperken," Bijdragen van het Statistisch Instituut, IV (1888), 68-96;
3. Anthony Beaujon,idem, "Bevolkingsstatistiek der Nederlandsche steden," Bijdragen van het Statistisch Instituut, ibid., VI (1890), 38-49.
4. Coenraad Verrijn Stuart, "Een belangrijk feit op het gebied der Nederlandsche bevolkingsstatistiek," Bijdragen van het Statistisch Instituut, ibid., VIII (1892), 8-38;
5. Philip Kooperberg, Geneeskundige plaatsbesckrijving van Leeuwarden ('s-Gravenhage, 1888), 179-180.
6. George Drysdale, De elementen der sociale wetenschap: de oplossing van het maatschappelijk vraagstuk door een Doctor der geneeskunde (Rotterdam, 1873-1875), 2V.;
7. Charles Knowlton, Vruchten der philosophie: verhandeling over de bevolkings-kwestie en de sexueele moraal (Rotterdam, 1877);
8. Annie Besant, De wet der bevolking uit het Engelsch vert, door C.V.G. (Barneveld, 1878);
9. Gé Nabrink, Seksuele hervorming in Nederland. Achtergronden en geschiedenis van de Nieuw-Malthusiaanse Bond (NMB) en de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH) 1881-1971 (Nijmegen, 1978), 48-54, 60-66;
10. Röling, "De tragédie van het geslachtsleven." Dr. J. Rutgers (1850-1924) en de Nieuw-Malthusiaansche Bond (opgericht 1881) (Amsterdam, 1987), 42-50.
11. For a detailed review of the discussion in the ANWV, see Philip van Praag, "Het politieke debat over armoede en geboortenbeperking in het Algemeen Nederlandsch Werklieden-Verbond (1879-1882)," in Mies Campfens, Margreet Schrevel, and Fritjof Tichelman (eds.), Op een beteren weg. Schetsen uit de geschiedenis van de arbeidersbeweging aangeboden aan mevrouw Dr. J. M. Wekker (Amsterdam, 1985), 60-74.
12. Nabrink, Seksuele hervorming, 66, 67;
13. Röling, De tragedie, 51.
14. For membership data, see Nabrink, Seksuele hervorming, 66, 70, 99-100. For numbers of married couples at census dates, see Central Bureau of Statistics,
15. Bevolking van Nederland naar geslacht, leeftijd en burgerlijke staat 1830-1969 ('s-Gravenhage, 1970).
16. Nabrink, Seksuele hervorming, 69, 106-107.
17. Recognition was gained thanks to the efforts of Van Houten, who at the time held the post of minister for a short period. See Röling, De tragedie, 56-59.
18. Pieter Koenders, Tussen christelijk réveil en seksuele revolutie: bestrijding van de zedeloosheid in Nederland, met nadruk op de repressie van homoseksualiteit (Amsterdam, 1996), 47, 60-93;
19. Petra de Vries, Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen: de reglementering en bestrijding van prostitutie in Nederland 1850-1911 (Hilversum, 1997), 82-127;
20. Röling, De tragedie, 135-141;
21. Hanneke Westhoff, Natuurlijk geboortenregelen in de twintigste eeuw. De ontwikkeling van de periodieke onthouding door de Nederlandse arts J. N. J. Smulders in de jaren dertig (Baarn, 1986), 31-32.
22. In 1918, the Dutch Roman Catholic Society for Large Families (R.K. Bond voor Grate Gezinnen) was founded to "oppose the lack of tolerance for larger families," which in the Society's view had become manifest in public opinion (Westhoff, Natuurlijk geboortenregelen, 39-41). See also Koenders, Christelijk réveil, 116-121.
23. For overviews of the political discussion, see Röling, De tragedie, 214-225;
24. Koenders, Christelijk réveil, 137-170;
25. Jan de Bruijn, Geschiedenes van de abortus in Nederland. Een analyse van opvattingen en discussies 1600-1979 (Amsterdam, 1979), 79-94. Under the law of 1886, one had to prove in court that the foetus was still alive at the time of the operation. In accordance with the prevailing philosophy, no exception was made in the 1911 law to allow abortion on strictly medical grounds, since abortion on medical grounds could always be performed. Thus did the law safeguard abortions when the woman's life was in danger. See
26. De Bruijn, Geschiedenis, 35-40, 83-112.
27. William Petersen, "First impressions (1954) of Dutch society," in idem, The Politics of Population (Garden City, 1964), 149.
28. Annemarie van Eekelen, Naar een rationele zuigelingenvoeding: voedingsleer en kindergeneeskunde in Nederland (1840-1914) (Nijmegen, 1984);
29. De Vries, Kuisheid, 58;
30. Annet Mooij, Geslachtsziekten en besmettingsangst: een historisch-sociologische studie, 1850-1990 (Amsterdam, 1993), 46-47.
31. Jaap Goudsmit, Anderhalve eeuw dokteren aan de arts. Geschiedenis van de medische opleiding in Nederland (Amsterdam, 1978);
32. Anita Fokkema, "Sociaal-economische verandering en demografische structuur te Amsterdam in de 19e eeuw," unpub. M.A. thesis (Utrecht Univ., 1981), 119-120.
33. Michael Mason, The Making of Victorian Sexual Attitudes (Oxford, 1994), 186-187.
34. For reviews of the medical profession's position in the debates, see Nabrink, Seksuele hervorming, 68-71, 80-96;
35. Röling, De tragedie, 101-121;
36. Westhoff, Natuurlijk geboortenregelen, 42-60;
37. De Bruijn, Geschiedenis, 70-78;
38. Lydi Schoon, De gynaecologie als belichaming van vrouwen. Verloskunde en gynaecologie 1840-1920 (Zutphen, 1996), 150-158;
39. Jan Noordman, Om de kwaliteit van het nageslacht: eugenetica in Nederland, 1900-1950 (Nijmegen, 1989), 37-56.
40. Samuel Sr. Coronel, De wittebroodsweken. Hygiënische wenken voor verloofden en jonggehuwden (Amsterdam, 1889), 21-25.
41. Röling, De tragedie, 102.
42. Nabrink, Seksuele hervorming, 68-69, 81;
43. Jacobs, Herinneringen (Amsterdam, 1924), 82.
44. Jacobs, Herinneringen, 83-84.
45. Catharina van Tussenbroek, "Bespreking van Het huwelijk van den gonorrhoïcus," Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, XXX (1894), 1196-1199.
46. Röling, De tragedie, 106.
47. Herman Pinkhof, "De geneeskunst en de willekeurige onvruchtbaarheid. (Naar een voordracht in de Eerste Medische Wijkvereeniging te Amsterdam)," Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, XXXIV (1898), 523-531;
48. M. A. Mendes de Leon, "Geneeskundige beschouwingen - waarnemingen betreffende de meest gebruikte anti-conceptioneele middelen," Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, ibid., 532-547;
49. Jacobs, "De strijd tegen de facultatieve steriliteit," Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, ibid., 656-663;
50. Hector Treub, "De geneesheer tegenover de facultatieve steriliteit," Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde, ibid.
51. Treub, "De geneesheer tegenover," 745-755.
52. Röling, De tragedie, 183-184;
53. Yvonne Prins, "Een vooruitstrevend Gronings arts. Dr. Romke de Waard (1863-1940)," Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, LIII (1999), 110-153.
54. Röling, De tragedie, 189-190.
55. Jacobs, Herinneringen, 88;
56. Röling, De tragedie, 190-193.
57. Röling, De tragedie, 114-118.
58. Röling, De tragedie, 229-230;
59. Westhoff, Natuurlijk geboortenregelen, 53-58.
60. Petersen, "First Impressions," 149.
61. Frank Wibaut, Anticonceptie en seksualiteit (Amsterdam, 1975), 8.
62. Röling, De tragedie, 117;
63. Schoon, De gynaecologie, 19-20. Unfortunately, the first generation studied by Schoon consisted of only four doctors, as did the second and third generations.
64. Röling, De tragedie, 117.
65. Angus McLaren, A History of Contraception: From Antiquity to the Present Day (Oxford, 1990), 196, also argued that notwithstanding their negative attitudes toward birth control, physicians clearly limited the size of their own families, but he did not present statistical data either. The same point applies to other studies focusing on the role of medical doctors.
66. See, for example, John Peel, "Contraception and the Medical Profession," Population Studies, XVIII (1964), 133-145;
67. Joyce M. Ray and F. G. Gosling, "American Physicians and Birth Control, 1936-1947, "Journal of Social History, XVIII (1985), 399-411;
68. Linda Gordon, "The Politics of Birth Control, 1920-1940: The Impact of Professionals," International Journal of Health Services, V (1975), 253-277.
69. Jacob Sanders, The Declining Birth Rate in Rotterdam; A Statistical Analysis of the Drop in the Number of Children in 24644 Families during the Last 50 Years (The Hague, 1931).
70. Central Bureau of Statistics, Volkstelling 31 december 1930. Inleiding tot de uitkomsten der elfde algemeene volkstelling, van de woningstatistiek en gezinsstatistiek, van de statistiek der huwelijksvruchtbaarheid en van de statistiek der academisch gegradueerden. Deel IX ('s-Gravenhage, 1934). Because the data refer only to marriages surviving until the census date, the results may be influenced by selection. Medical doctors made up around 75% of all medical professionals.
71. Van Poppel, 14e Algemene Volkstelling annex woningtelling. 28 februari 1971. Serie A. Deel 2. Bestaande huwelijken en vruchtbaaiheid van gehuwde en gehuwd geweest zijnde vrowen ('s-Gravenhage, 1981), 136-142.
72. Fokkema, "Sociaal-economische verandering." The ANWV and SDB had been actively involved in the debates on birth control during the 1870s and 1880s.
73. Data on age at marriage during the period 1812-1970 for a number of Dutch municipalities confirm this trend. The age at marriage of physicians was around the same as that of other professionals but two to three years older than that of the petty bourgeoisie and four years older than that of clerks. Physicians' wives were relatively young at the time of marriage. See van Poppel, Aart Liefbroer, and Wendy Post, "Vers une plus grande homogamie d'âge entre conjoints: différences entre les classes sociales et différences régionales aux Pays-Bas, 1812-1912," Annales de Démographique Historique (Paris, 1998), 73-111.
74. Anja Hiddinga, "Obstetrical Research in the Netherlands in the 19th Century," Medical History, XXXI (1987), 281-305.
75. Beginning in 1867, the Lijst van geneeskundigen, tandmeesters, apothekers drogisten en vroedvrouwen in de provincie . . . , an annual state medical register, listed all officially recognized medical practitioners on January 1 of each year for each municipality. The Christian names, initials, university and non-university degrees, and date and place of examination, were given for each individual.
76. We used a slightly adapted version of a classification discussed in Jacq J. Giele and GertJan van Oenen, "De sociale struktuur van de Nederlandse samenleving rond 1850," Mededelingen van de Nederlandse Vereniging voor Sociale Geschiedenis, XLV (1974), 2-32.
77. See Ansley J. Coale and T. James Trussell, "Model Fertility Schedules: Variations in the Age Structure of Childbearing in Human Populations," Population Index, XL (1974), 185-258;
78. Paul A. David and Warren C. Sanderson, "Measuring Marital Fertility Control with CPA," Population Index, ibid., LIV (1988), 691-713;
79. Peter McDonald, Nuptiality and Completed Fertility: A Study of Starting, Stopping and Spacing Behaviour (Voorburg, 1984).
80. Simon Szreter, Fertility, Class and Gender in Britain, 1860-1940 (New York, 1996), 368-369.
81. Negative birth intervals have been excluded.
82. McDonald, Nuptiality, 26-27.
83. McDonald, Nuptiality, 26-27. Ibid.
84. Rutgers, "Een en ander over het Nieuw-Malthusianisme. Gehuwd samenleven. (Ingezonden)," Rein Leven, III (1904), 55-56.
85. On the abstinence of the medical doctor Frederik van Eeden, see Jan Fontijn, Tweespalt. Het leven van Frederik van Eeden tot 1901 (Amsterdam, 1990);
86. on that of the medical doctor Arnold Aletrino, see Kees Joosse, Arnold Aletrino: pessimist met perspectief (Amsterdam, 1986), 139-142.
87. Szreter, Fertility, 398-424.
88. Michael Mitterauer and Reinhard Sieder, The European Family (Chicago, 1982), 126-127.
89. Eddie S. Houwaart, De hygiënisten. Artsen, Staat en volksgezondheid in Nederland 1840-1890 (Groningen, 1991).