A visible past? Historical museums and visual culture;Een zichtbaar verleden? Historische musea in een visuele cultuur

Tijdschrift Voor Geschiedenis

Volumn , Issue 2, 2004, Pages 230-248

  Henrichs, Hendrik ^a  

^a UTRECHT UNIVERSITY   (Netherlands)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

EID: 34848851470     PISSN: 00407518     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: None     Document Type: Article

References (51)

1. Johan Huizinga, 'Het historisch museum' (oorspronkelijk versehenen in De Gids, 1920) in: Idem, Verzamelde Werken II (Haarlem 1948) 559-569, aldaar 567. Verder afgekort als VW.
2. Vanessa R. Schwarz, Spectacular realities. Early mass culture in fin-de-siècle Paris (Berkeley, Los Angeles, London 1998) 6.
3. Michèle Jacobs en Ineke van Hamersveld, Schoonheid of herinnering: vragen over de presentatie van geschiedenis in musea (Amsterdam 2000)
4. Michèle Jacobs, 'Musea partij in de strijd om vrije tijd: trends en ontwikkelingen in musea.' Boekmancahier 13 (2001) 377-385;
5. Tracy Metz, Pret! Leisure en landschap (Rotterdam 2002);
6. H. Henrichs, 'Een museum zonder (m)uren', Museumpeil, vakblad voor museummedewerkers, no. 20 (2003)7-9.
7. Zie in dit verband ook: Frank van Vree, 'Media als tijdmachines. Over de visualisering van de historische cultuur', Boekmancahier 10 (1998) 7-19;
8. Chris Vos en Frank van Vree, 'Over de verkeerde twijfels van een historicus; Over de visualisering van historische cultuur - een repliek', Boekmancahier 10 (1998) 259-265.
9. Marijnissen deed zijn uitspraken in het TV-programma Buitenhof op 28 december 2003, zie http://www.sp.nl/include/sh_opinie.php?code=328 (geraadpleegd 29 februari 2004).
10. Enkele reacties: Kees Zandvliet, 'Er wordt al naar Marijnissen geluisterd', De Volkskrant, 9 januari 2004;
11. P.C. Emmer, 'De geschiedenis is een labyrint', De Volkskrant, 15 januari 2004;
12. Frank van Vree, 'Dat was ooit', De Volkskrant, 21 februari 2004.
13. J. Vaessen, 'Over context', Jaarboek van het Openluchtmuseum 2 (1996) 11-29;
14. J. Vaessen, 'Vooruit met die geschiedenis. Een stellingname' in: Hans van de Braak en Ton Bevers ed., De waarde van instituties: essays voor Anton Zijderveld (Amsterdam 2002)228-243;
15. zie ook KOG debat, 18 mei 2001, http://www.rijksmuseum.nl/nl/over-het- rijksmuseum/debat-kog.htm (geraadpleegd 7 maart 2004).
16. Nicholas Mirzoeff, An introduction to visual culture (London 1999).
17. Kees Ribbens, Een eigentijds verleden. Alledaagse historische cultuur in Nederland, 1945-2000 (Hilversum 2002) 64-65.
18. Roy Rosenzweig en David Thelen, The presence of the past. Popular uses of history in American life (New York 1998) 21, 274.
19. Ook Australiërs schenken het historische museum vertrouwen boven alle andere instanties en bronnen. Recent onderzoek laat zien dat dit waarschijnlijk samenhangt met de zeer hoge betrouwbaarheid die respondenten toekennen aan objecten als historische bron: Paula Hamilton en Paul Ashton, 'At home with the past: initial findings from the survey', Australian Cultural History 23 (2003) 5-30, aldaar 14-17.
20. Peter Burke, Eyewitnessing. The uses of images as historical evidence (London 2001) 9.
21. Peter Burke, Eyewitnessing. The uses of images as historical evidence, Ibidem, 46, 48.
22. William J. Diebold, Word and image. An introduction to early medieval art (Boulder, Colorado / Oxford 2000) 1, 10-19.
23. Charles Homer Haskins, The Renaissance of the twelfth century (Cambridge, Mass. 1927) 256-257;
24. Conrad Rudolph, Artistic change at St-Denis. Abbot Suger's program and the early twelfth-century controversy over art (Princeton 1990) 16-17, 53.
25. Geciteerd in: Bram Kempers ed., Openbaring en bedrog. De afbeelding als historische bron in de Lage Landen (Amsterdam 1995) 11-12.
26. Een criticus als Neil Postman waarschuwde welsprekend tegen de afbraak, door de beeldcultuur, van wat hij beschouwde als de uit de achttiende en negentiende eeuw stammende cultuur van het geschreven en gesproken woord; zie Neil Postman, 'Future schlock'.
27. zie Neil Postman, in: idem, Conscientious objections. Stirring up trouble about language, technology and education (New York 1992) 162-174.
28. Burke, Eyewitnessing 10-11.
29. Raphael Samuel, Theatres of memory. Volume 1: Past and present in contemporary culture (London, New York 1994) 317.
30. Francis Haskell, History and its images. Art and the interpretation of the past (New Haven, London 1993) 252-253.
31. Ribbens, Een eigentijds verleden, 51.
32. T. Bennett, The birth of the museum. History, theory, politics (London and New York 1995) 36-37;
33. e siècle (Paris 1987);
34. Zie ook Amber Struyk, 'Denken over musealisering. Pleidooi voor een theoretisch kader voor historisch onderzoek naar cultuurbehoud.' Boekmancahier 9 (1997) 281-293.
35. Pomian, De oorsprong van het museum, 83.
36. Dit gedeelte van de Nederlandse vertaling is oorspronkelijk versehenen als Krzysztof Pomian, 'Musée archéologique: art, nature, histoire', Le débat afl. 49 (1988) 57-68. In het origineel duidt Pomian de beide soorten musea aan als 'archéologico-artistique' en 'archéologico-technique'.
37. Ad de Jong, De dirigenten van de herinnering. Musealisering en nationalisering van de volkscultuur in Nederland 1815-1940 (Nijmegen 2001) 392.
38. Gijs van der Ham, 200 jaar Rijksmuseum. Geschiedenis van een nationaal symbool (Amsterdam 2000) 113-115. Utrecht en Dordrecht kregen hun oudheidkundige musea in de jaren na 1840, Alkmaar in 1861, Den Haag en Haarlem in 1862, Maastricht in 1863, Arnhem in 1865 en Zutphen in 1866.
39. A. de Jong, Geschiedenis van een nationaal symbool, Ibidem, 153-157.
40. De Jong, De dirigenten, 101.
41. Jo Tollebeek, De toga van Fruin. Denken over geschiedenis in Nederland sinds 1860 (Amsterdam 1990) 227.
42. Huizinga, 'Het historisch museum' (1920), VW II, 566.
43. Tollebeek, De toga van Fruin, 215.
44. Schwarz, Spectacular realities, 1-12.
45. Vgl. Maria Grever, 'Visualisering en collectieve herinneringen. 'Volendams meisje' als icoon van de nationale identiteit' elders in dit themanummer, Tijdschrift voor Geschiedenis 117 (2004) 207-229, aldaar 216-217.
46. Vgl. Maria Grever, 'Visualisering en collectieve herinneringen. 'Volendams meisje' als icoon van de nationale identiteit' elders in dit themanummer, Tijdschrift voor Geschiedenis, Ibidem, 75. De Jong hanteert deze verzamelterm voor historische ensembles, of zij nu in een ruimte een indruk willen geven van een kunsthistorische stijl, of een historische of etnografische 'woon- en leefstijl'.
47. Een toegankelijk overzicht, ook over de ontwikkeling in Europa en Amerika, biedt: Evelyn J. Fruitema en Paul A. Zoetmulder, Het Panorama fenomeen, Panorama Mesdag 1881-1981 ('s-Gravenhage 1981).
48. Schwarz, Spectacular realities, Ibidem, 196, 107, 111.
49. Schwarz, Spectacular realities, Ibidem, 98, 90, 51.
50. Ribbens, Een eigentijds verleden, 49-52, 71.
51. Arjan Burger, 'De poort naar de geschiedenis: de virtuele ontwikkeling van het Rijksmuseum', Boekmancahier 13 (2001) 351-362.