메뉴 건너뛰기




Volumn 45, Issue 2, 2007, Pages 189-202

Res meaning a thing thought: The influence of the Ars donati

(1)  Grondeux, Anne a  

a CNRS   (France)

Author keywords

Body; Donatus; Incorporeal; Noun; Signify; Thing; Thought

Indexed keywords


EID: 34548559333     PISSN: 00427543     EISSN: 15685349     Source Type: Journal    
DOI: 10.1163/156853407X217713     Document Type: Article
Times cited : (4)

References (72)
  • 1
    • 34548576820 scopus 로고    scopus 로고
    • I want to thank for their reading and suggestions Irène Rosier-Catach, Brian Merrilees, as well as Leonora Lorenzetti, who kindly let me use her transcription of the Glosulae from ms. Metz, BM 1224
    • I want to thank for their reading and suggestions Irène Rosier-Catach, Brian Merrilees, as well as Leonora Lorenzetti, who kindly let me use her transcription of the Glosulae from ms. Metz, BM 1224.
  • 2
    • 34548566890 scopus 로고    scopus 로고
    • Note that the considerations about the meaning of nomen can be found in three places of the Roman artes: the first one is the definition of what a nomen is (1), which takes place at the beginning of the section dealing with noun; the second one comes a bit further, where grammarians enumerate the different types of nouns, starting with the appellatives (2); the third one, which does not occur in every grammar, introduces the difference between three words, nomen, appellatio and vocabulum (3).
    • Note that the considerations about the meaning of nomen can be found in three places of the Roman artes: the first one is the definition of what a nomen is (1), which takes place at the beginning of the section dealing with noun; the second one comes a bit further, where grammarians enumerate the different types of nouns, starting with the appellatives (2); the third one, which does not occur in every grammar, introduces the difference between three words, nomen, appellatio and vocabulum (3).
  • 3
    • 34548571846 scopus 로고
    • Aelius Donatus, Ars maior II 2 (1981, 614: 2-3).
    • (1981) Ars maior , vol.II 2 , Issue.614 , pp. 2-3
    • Donatus, A.1
  • 4
    • 34548583078 scopus 로고    scopus 로고
    • Ibid. II 2 (1981, 615: 1-2): Appellativorum nominum species multae sunt....Alia enim sunt corporalia, ut homo terra mare, alia incorporaria, ut pietas iustitia dignitas.'
    • Ibid. II 2 (1981, 615: 1-2): Appellativorum nominum species multae sunt....Alia enim sunt corporalia, ut homo terra mare, alia incorporaria, ut pietas iustitia dignitas.'
  • 5
    • 34548599584 scopus 로고    scopus 로고
    • About this terminology and its juridical connotations, see Buffa (1982, 7-28) and Grondeux (2003, 35-76).
    • About this terminology and its juridical connotations, see Buffa (1982, 7-28) and Grondeux (2003, 35-76).
  • 6
    • 34548571847 scopus 로고    scopus 로고
    • Flavius Sosipater Charisius, Artis grammatkae libri V (1997, 193: 24 sq.).
    • Flavius Sosipater Charisius, Artis grammatkae libri V (1997, 193: 24 sq.).
  • 7
    • 34548565584 scopus 로고    scopus 로고
    • Cf. Flury (1982, 35-45). For a later statement on the same question, see Augustine, Locutiones in heptateuchum (1958, 3: 32): 'Non hoc est existens, quod graecus dixit ώv, sed si dici posset essens.'
    • Cf. Flury (1982, 35-45). For a later statement on the same question, see Augustine, Locutiones in heptateuchum (1958, 3: 32): 'Non hoc est "existens", quod graecus dixit ώv, sed si dici posset "essens".'
  • 9
    • 34548576821 scopus 로고    scopus 로고
    • and Buffa 1982
    • and Buffa (1982).
  • 10
    • 34548588249 scopus 로고    scopus 로고
    • For the Technè, see Law and Sluiter (1998) and Law (2003).
    • For the Technè, see Law and Sluiter (1998) and Law (2003).
  • 11
    • 34548598143 scopus 로고    scopus 로고
    • The passage is known by a scholion on the Technè, cf. Lallot (1989, 128).
    • The passage is known by a scholion on the Technè, cf. Lallot (1989, 128).
  • 13
    • 34548595170 scopus 로고    scopus 로고
    • Luhtala 2000b, 110 sq
    • Luhtala (2000b, 110 sq.);
  • 14
    • 34548590158 scopus 로고    scopus 로고
    • Hadot 1980, 309-319
    • Hadot (1980, 309-319).
  • 15
    • 34548550250 scopus 로고    scopus 로고
    • Nuchelmans 1973, 47-55
    • Nuchelmans (1973, 47-55).
  • 16
    • 34548596525 scopus 로고    scopus 로고
    • Quintilian Institutio oratoria 3 (1975, 6: 28) already provides the equivalence res, id est pragmata',
    • Quintilian Institutio oratoria 3 (1975, 6: 28) already provides the equivalence "res", id est pragmata',
  • 17
    • 34548590157 scopus 로고    scopus 로고
    • X 2, 7 col. 1119, 56 sq
    • cf. ThLL X 2, 7 col. 1119, 56 sq.
    • ThLL
    • cf1
  • 18
    • 34548598142 scopus 로고    scopus 로고
    • The use of res for pragma by Charisius is also relevant, for this grammarian, who teaches in Constantinople, provides an explicit equivalence between these two words, as well as εǐδoç (thought, object of thought) as an equivalent of res in the same contexts, see Charisius (1997, 46: 18 and 460: 22).
    • The use of res for pragma by Charisius is also relevant, for this grammarian, who teaches in Constantinople, provides an explicit equivalence between these two words, as well as εǐδoç (thought, object of thought) as an equivalent of res in the same contexts, see Charisius (1997, 46: 18 and 460: 22).
  • 19
    • 34548555587 scopus 로고    scopus 로고
    • However, since Charisius is a compilator, his use of re sometimes proves inconsistant, see
    • However, since Charisius is a compilator, his use of re sometimes proves inconsistant, see Grondeux (2003).
    • (2003)
    • Grondeux1
  • 20
    • 34548598144 scopus 로고    scopus 로고
    • Nuchelmans 1973, 48
    • Nuchelmans (1973, 48).
  • 21
    • 34548565583 scopus 로고    scopus 로고
    • About dating the Technè, see Lallot (1989, 19-31 (s. II a.C. for chapters 1,-10, s. III p. C. for chapters 11-20);
    • About dating the Technè, see Lallot (1989, 19-31 (s. II a.C. for chapters 1,-10, s. III p. C. for chapters 11-20);
  • 22
    • 34548569885 scopus 로고    scopus 로고
    • about Latin grammarians borrowing from the Greek tradition, see Law (2003, 65).
    • about Latin grammarians borrowing from the Greek tradition, see Law (2003, 65).
  • 23
  • 24
    • 34548574620 scopus 로고    scopus 로고
    • For the occurrence of the same question in the difference between three words, nomen, appellatio and vocabulum see Grondeux (2003).
    • For the occurrence of the same question in the difference between three words, nomen, appellatio and vocabulum see Grondeux (2003).
  • 25
    • 34548593141 scopus 로고    scopus 로고
    • Priscian, Partitiones ad Aen. 5, 1 (GL III, 480:33).
    • Priscian, Partitiones ad Aen. 5, 1 (GL III, 480:33).
  • 26
    • 34548558647 scopus 로고
    • Cf. Holtz (1981, 243).
    • (1981) , Issue.243
    • Holtz, C.1
  • 27
    • 34548588248 scopus 로고    scopus 로고
    • Cf. Buffa 1982, 24
    • Cf. Buffa (1982, 24).
  • 28
    • 34548569886 scopus 로고    scopus 로고
    • Priscian, Ibid. (GL III, 475: 13).
    • Priscian, Ibid. (GL III, 475: 13).
  • 29
    • 34548578780 scopus 로고    scopus 로고
    • See also Servius, Commentarius in artem Donati (GL IV) 406: 29-30, as well as the passage dealing with the different types of appellative nouns (429, 15 sq.): 'Sunt nomina corporalia, quae videmus et tangimus, ut terra lapis;
    • See also Servius, Commentarius in artem Donati (GL IV) 406: 29-30, as well as the passage dealing with the different types of appellative nouns (429, 15 sq.): 'Sunt nomina corporalia, quae videmus et tangimus, ut terra lapis;
  • 30
    • 34548576819 scopus 로고    scopus 로고
    • sunt incorporalia, quae nee videmus nee tangimus, ut pietas iustitia'. The same topic is being dealt with by Servius, Primae expositiones Sergii de prioribus Donati grammatici urbis Romae (GL IV, 143: 16-19).
    • sunt incorporalia, quae nee videmus nee tangimus, ut pietas iustitia'. The same topic is being dealt with by Servius, Primae expositiones Sergii de prioribus Donati grammatici urbis Romae (GL IV, 143: 16-19).
  • 31
    • 34548555584 scopus 로고    scopus 로고
    • For an analysis of the sentence about the philosophers and their different opinions, cf
    • For an analysis of the sentence about the philosophers and their different opinions, cf. Grondeux (2003).
    • (2003)
    • Grondeux1
  • 32
    • 34548563703 scopus 로고
    • Cf. Holtz (1981, 99 n.12).
    • (1981) , vol.99 , Issue.12
    • Holtz, C.1
  • 33
    • 34548566888 scopus 로고    scopus 로고
    • Pompeius (Maurus), Commentum artis Donati (GL V, 137: 24-29).
    • Pompeius (Maurus), Commentum artis Donati (GL V, 137: 24-29).
  • 36
    • 34548598140 scopus 로고    scopus 로고
    • Iulianus Toletanus, Ars grammatica, poetica, rhetorica 1, 1, 14 (1973, 12: 67): 'Quare dixit: corpus aut rem? Quia aut corporale erit ipsud nomen aut incorporale. Quid est corporale? Quod videtur et tangitur, ut homo terra, mare. Quid est incorporale? Quod nee videtur nee tangitur, sed tantummodo in animo geritur, ut pietas iustitia dignitas.'
    • Iulianus Toletanus, Ars grammatica, poetica, rhetorica 1, 1, 14 (1973, 12: 67): 'Quare dixit: corpus aut rem? Quia aut corporale erit ipsud nomen aut incorporale. Quid est corporale? Quod videtur et tangitur, ut homo terra, mare. Quid est incorporale? Quod nee videtur nee tangitur, sed tantummodo in animo geritur, ut pietas iustitia dignitas.'
  • 38
    • 34548586864 scopus 로고    scopus 로고
    • See also a. bit further at 1, 93-95 the distinction between nouns meaning vel corpus vel corporalitatem and nouns meaning incorporalitatem.
    • See also a. bit further at 1, 93-95 the distinction between nouns meaning vel corpus vel corporalitatem and nouns meaning incorporalitatem.
  • 41
    • 34548555585 scopus 로고    scopus 로고
    • Ars Ambrosiana (1982, 1: 30 sq.).
    • Ars Ambrosiana (1982, 1: 30 sq.).
  • 43
    • 34548566887 scopus 로고    scopus 로고
    • preserved in the ms
    • GL VIII
    • Ars preserved in the ms. Bern, Bürgerbibl. 522 (GL VIII, xlii-xliii).
    • Bern, Bürgerbibl , vol.522
    • Ars1
  • 44
    • 34548596522 scopus 로고    scopus 로고
    • Cf. Hamesse (1982, 101-2) for the detailed analysis of Papias' and Giovanni Balbi s definitions ('Proprie quidem res sunt quas solas estimatione et intellectu comprehendimus ut incorporeae...; quodlibet ens, un urn detranscendentibus...; quae in nostra iure consistunt);
    • Cf. Hamesse (1982, 101-2) for the detailed analysis of Papias' and Giovanni Balbi s definitions ('Proprie quidem res sunt quas solas estimatione et intellectu comprehendimus ut incorporeae...; quodlibet ens, un urn detranscendentibus...; quae in nostra iure consistunt);
  • 45
    • 34548599583 scopus 로고    scopus 로고
    • Osbern of Gloucester, Derivationes (1996, R XV 16): 'Item a reor... hec res, rei';
    • Osbern of Gloucester, Derivationes (1996, R XV 16): 'Item a reor... hec res, rei';
  • 46
    • 34548584962 scopus 로고
    • Res... idest la chose-res est quicquid vel sentitur vel intelligitur vel latet; res sunt que in nostro iure consistunt
    • 430b24-26
    • Firmini Verris Dictionarius/Dictionnaire latin-français de Firmin Le Ver (1994, 430b24-26): 'Res... idest la chose-res est quicquid vel sentitur vel intelligitur vel latet; res sunt que in nostro iure consistunt';
    • (1994) Firmini Verris Dictionarius/Dictionnaire latin-français de Firmin Le Ver
  • 47
    • 34548563704 scopus 로고    scopus 로고
    • Res... secundum Papiam .i. qiocquid vel sentitur vel intelligitur vel latet; res sunt que in nostro iure consistunt
    • 335a25-27
    • Dictionarius familiaris et compendiosus. Dictionnaire latin-français de Guillaume Le Tailleur (2002, 335a25-27): 'Res... secundum Papiam .i. qiocquid vel sentitur vel intelligitur vel latet; res sunt que in nostro iure consistunt'.
    • (2002) Dictionarius familiaris et compendiosus. Dictionnaire latin-français de Guillaume Le Tailleur
  • 51
    • 34548566886 scopus 로고    scopus 로고
    • However one should notice that a. later master called Israel had an other opinion, relying on Augustine's, about what a res is: Dicitur autem res secundum Israhelem quicquid sentitur vel intelligitur vel latet (= Aug. dialect. 5). Senriuntur corporalia; spiritalia intelliguntur; latet vero deus et informis materia;
    • However one should notice that a. later master called Israel had an other opinion, relying on Augustine's, about what a res is: "Dicitur autem res secundum Israhelem quicquid sentitur vel intelligitur vel latet (= Aug. dialect. 5). Senriuntur corporalia; spiritalia intelliguntur; latet vero deus et informis materia";
  • 52
    • 34548593142 scopus 로고    scopus 로고
    • Jeudy 1977, 754
    • Jeudy (1977, 754).
  • 55
    • 34548583077 scopus 로고    scopus 로고
    • Sedulius, In Priscianum (1977, p. 79: 86 sq.).
    • Sedulius, In Priscianum (1977, p. 79: 86 sq.).
  • 56
    • 34548552503 scopus 로고    scopus 로고
    • Cf. Luhtala (2000a, 115-88, ad II 22 p. 157): Omne quod est aut corpus aut res est. RES dico incorporales creaturas. In usu namque latinae linguae omnia sensiblia et visibilia corpora, dicuntur. Quae autem solo intellectu noscuntur RES appellantur. Iraque ideo etiam corpora RES appellari possunt. Omnis ergo creatura generaliter REI nomine appellari potest. Omnis erga creatura RES dicitur, non autem omnis RES corpus.
    • Cf. Luhtala (2000a, 115-88, ad II 22 p. 157): Omne quod est aut corpus aut res est. RES dico incorporales creaturas. In usu namque latinae linguae omnia sensiblia et visibilia corpora, dicuntur. Quae autem solo intellectu noscuntur RES appellantur. Iraque ideo etiam corpora RES appellari possunt. Omnis ergo creatura generaliter REI nomine appellari potest. Omnis erga creatura RES dicitur, non autem omnis RES corpus.
  • 57
    • 34548565582 scopus 로고    scopus 로고
    • Glasulae ad II 22Köln, Dombibl.201, s. XII = K 14ra;
    • Glasulae ad II 22(Köln, Dombibl.201, s. XII = K 14ra;
  • 58
    • 34548546343 scopus 로고    scopus 로고
    • Metz, Bibl. Mun. 1224, s. XII = M 19vb;
    • Metz, Bibl. Mun. 1224, s. XII = M 19vb;
  • 59
    • 34548588247 scopus 로고    scopus 로고
    • Incunable edition apud Georgius Arrivabenus, Venezia, 1488 = I 26r.
    • Incunable edition apud Georgius Arrivabenus, Venezia, 1488 = I 26r).
  • 60
    • 34548568846 scopus 로고    scopus 로고
    • ad II 22 (M 20a): 'Sequiturque PARS DISTRIBUIT
    • See, alus per aliquam communem qualitatem, velut 'homo' significat plures consimiles et unitos in eiusdem convenientia. qualitatis, scilicet rationaliratis et mortalitatis
    • See Glosulae ad II 22 (M 20a): 'Sequiturque PARS DISTRIBUIT ... Sensus est: nomen significat rem subiectam vel similem alus per aliquam communem qualitatem, velut 'homo' significat plures consimiles et unitos in eiusdem convenientia. qualitatis, scilicet rationaliratis et mortalitatis...'.
    • Sensus est: Nomen significat rem subiectam vel similem
    • Glosulae1
  • 61
    • 34548561492 scopus 로고    scopus 로고
    • Priscian, Institutiones grammaticae XVII 44 (GL II, 130: 11).
    • Priscian, Institutiones grammaticae XVII 44 (GL II, 130: 11).
  • 62
    • 34548586860 scopus 로고    scopus 로고
    • See for instance William of Conches' Glosae in Priscianum (1981, 36 ad II 22): Iterum substantia, divida in duo, in corpus et REM. Corpus vocat omne corporeum sive verum sive fictum, REM vero vocat incorpoream substantiam, quia, RETUR, id est EXISTIMATUR, non corporeo sensu percipitur.
    • See for instance William of Conches' Glosae in Priscianum (1981, 36 ad II 22): Iterum substantia, divida in duo, in corpus et REM. Corpus vocat omne corporeum sive verum sive fictum, REM vero vocat incorpoream substantiam, quia, RETUR, id est EXISTIMATUR, non corporeo sensu percipitur.
  • 63
    • 34548580117 scopus 로고    scopus 로고
    • Glosulae ad II 18 (K, f.13rab; I, f. 24v-25r; M 18rb-va).
    • Glosulae ad II 18 (K, f.13rab; I, f. 24v-25r; M 18rb-va).
  • 65
    • 34548599582 scopus 로고    scopus 로고
    • K f. 15ra, M 21rb, I f. 27v
    • Glosulae (K f. 15ra, M 21rb, I f. 27v).
    • Glosulae
  • 66
    • 34548555586 scopus 로고    scopus 로고
    • See, K 14rb-va, M 20rb
    • See Glosulae (K 14rb-va, M 20rb).
    • Glosulae1
  • 67
    • 34548546344 scopus 로고    scopus 로고
    • XII 327-330 ms. Paris, BnF lat
    • Ad Graec. XII 327-330 ms. Paris, BnF lat. 14746 f 117rb (XV s.).
    • f 117rb (XV s.) , vol.14746
    • Graec, A.1
  • 68
    • 34548593143 scopus 로고
    • Cf. Jolivet (1975, 531-545).
    • (1975) , Issue.531-545
    • Jolivet, C.1
  • 69
    • 34548572684 scopus 로고    scopus 로고
    • Bonaventure I 25, 3 p. 446b: 'Res enim dicitur a reor, reris, quod dicit actum a parte animae.'
    • Bonaventure I 25, 3 p. 446b: 'Res enim dicitur a reor, reris, quod dicit actum a parte animae.'
  • 70
    • 34548584963 scopus 로고    scopus 로고
    • See also, II 37, 1, p
    • See also ibid. II 37, 1, p. 876a.
    • Jolivet, C.1
  • 71
    • 34548599581 scopus 로고    scopus 로고
    • Alexander Hales, Glossa in quatuor libros sententiarum P. Lombardi 1 (1951, 332): 'Res dicitur ut se ipso ens; res enim dicitur ut ens ratum.'
    • Alexander Hales, Glossa in quatuor libros sententiarum P. Lombardi 1 (1951, 332): 'Res dicitur ut se ipso ens; res enim dicitur ut ens ratum.'
  • 72
    • 34548574619 scopus 로고
    • Quoted by
    • Quoted by Hamesse (1982, 91-104).
    • (1982) , Issue.91-104
    • Hamesse1


* 이 정보는 Elsevier사의 SCOPUS DB에서 KISTI가 분석하여 추출한 것입니다.