Rural economy and indigence in mid-nineteenth-century Belgium

Journal of Historical Geography

Volumn 23, Issue 1, 1997, Pages 3-15

  Vanneste, Dominique A G ^a  

^a UNIVERSITY OF LEUVEN   (Belgium)

Author keywords

[No Author keywords available]

Indexed keywords

HISTORICAL STUDY; NINETEENTH CENTURY; POVERTY INCIDENCE; RURAL ECONOMY; SOCIOECONOMIC STRUCTURE; SPATIAL PATTERN;

BELGIUM;

EID: 0030810849     PISSN: 03057488     EISSN: None     Source Type: Journal    
DOI: 10.1006/jhge.1996.0037     Document Type: Article

References (43)

1. These figures refer to the old municipal boundaries. See H. Van der Haegen, M. Pattyn and C. Cardijn, The Belgian settlement System, in H. Van der Haegen (Ed.), West European Settlement Systems (Leuven 1982) 251-363.
2. B. Mérenne-Schoumaker and C. Vandermotten, L'industrie/Industrie, in J. Denis (Ed.), Géographie de la BelgiquelGeografie van België, (Brussels 1992) 358-397.
3. There may a confusion between the different meanings of the term of 'Flanders'. In its historical sense (as it is used here), 'Flanders' refers to an ancient county that corresponds more or less to the north-western Belgian provinces of Western Flanders and Eastern Flanders but also to a part of northern France around Lille and Saint-Omer. In its presentday meaning, 'Flanders' refers to the whole of the northern, Dutch-speaking part of Belgium.
4. The population figures are: 1831 - 3.8 million; 1846 - 4.3 million; 1880 - 5.5 million; and 1900 - 6.7 million. H. Van der Haegen, T. Brulard, C. Kesteloot, D. Vanneste, Les villes/De steden, in J. Denis (Ed.), Géographie de la Belgique/Geografie van België (Brussels 1992) 443.
5. Culturele Geschiedenis van Vlaanderen (Deurne 1983) 26.
6. G. Jacquemyns, Crise économique des Flandres (1845-1850) (Brussels 1929) 254-255; Agricultural Census, 1986.
7. P. Kint, Prometheus aangevuurd door Demeter, De Economische Ontwikkeling van de Landbouw in Oost-Vlaanderen 1815-1850 (Amsterdam, 1989); B. Verhaegen, Contribution à l'Histoire Economique des Flandres 1846-1910 (2 vols, Leuven 1961) I, 147.
8. P. Kint, Prometheus aangevuurd door Demeter, De Economische Ontwikkeling van de Landbouw in Oost-Vlaanderen 1815-1850 (Amsterdam, 1989); B. Verhaegen, Contribution à l'Histoire Economique des Flandres 1846-1910 (2 vols, Leuven 1961) I, 147.
9. W. J. Withers, Destination and migration: labour mobility and relief from famine in Highland Scotland 1836-1850, Journal of Historical Geography 14 (1988) 128-150.
10. Mérenne and Vandermotten, op. cit. 369.
11. G. Deseyn, Bouwen voor Industrie (Ghent 1989).
12. K. Van Isacker, Mijn Land in de Kering. 1830-1980 (2 vols, Antwerp/Amsterdam 1979-83); H. Van der Wee, De Industriële Revolutie in België, in Historische Aspecten van de Economische Groei (Antwerp/Utrecht 1972) 168-208; M. Goosens, The Economic Development of Belgian Agriculture: A Regional Perspective, 1812-1846 (Leuven 1993).
13. K. Van Isacker, Mijn Land in de Kering. 1830-1980 (2 vols, Antwerp/Amsterdam 1979-83); H. Van der Wee, De Industriële Revolutie in België, in Historische Aspecten van de Economische Groei (Antwerp/Utrecht 1972) 168-208; M. Goosens, The Economic Development of Belgian Agriculture: A Regional Perspective, 1812-1846 (Leuven 1993).
14. K. Van Isacker, Mijn Land in de Kering. 1830-1980 (2 vols, Antwerp/Amsterdam 1979-83); H. Van der Wee, De Industriële Revolutie in België, in Historische Aspecten van de Economische Groei (Antwerp/Utrecht 1972) 168-208; M. Goosens, The Economic Development of Belgian Agriculture: A Regional Perspective, 1812-1846 (Leuven 1993).
15. Statistique de la Belgique: Recensement Général Population, 15 Octobre 1846 - 2ème Partie, Population par Commune, ler Division (Habitations - Instruction - Bienfaisance) (Ministère de l'Intérieur, Brussels 1848).
16. E. Ducpétiaux, Institutions de Bienfaisance de la Belgique: Résumé Statistique; Extrait du Rapport Décennal sur la Situation Administrative du Royaume (1841-1850) (Brussels 1852).
17. The initial aim was to create a precise picture based on the old division into municipalities as this was broadly set up during the period of French domination at the end of the eighteenth century (2521 municipalities in 1846). The enormous geographical fragmentation, however, produced fairly insignificant values for small municipalities, while the overall picture was distorted by an excess of detail. It was therefore decided to opt for an approach based on the boundaries of the 589 present-day municipalities. The data for the central towns were calculated and mapped separately to avoid mixing up urban and rural patterns (Figure 1). The German-speaking eastern cantons - indicated by 'D' on the maps - do not appear in the pattern because they were only attached to Belgium after World War I.
18. See, however, D. Vanneste, Historische stadsgeografie van de 18de en de 19de eeuw. Publikaties in en over België sedert 1930, Bulletin de la Société Belge d'Etudes Géographiquesl Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 1 (1985) 259-275.
19. C. Lis, Social Change and the Labouring Poor: Antwerp 1770-1860 (New Haven 1986) 113.
20. H. Van der Haegen, Het bodemgebruik in België en de evolutie ervan sinds 1834 volgens de kadastrale gegevens, Statistisch Tijdschrift 62 (1982) 22-24.
21. T. Brulard, F. Dussart, H. Nicolaï, F. Snacken, Regionale indelingen/Divisions régionales, Atlas van België/Atlas de Belgique (Brussels 1970) Blad/Planche 50.
22. F. Dussart, Geographie der länderlichen Siedlungsformen in Belgien und Luxembourg, Geographische Rundschau 1 (1957) 12-18; F. Dussart and J. Claude, Les villages de "dries" en Basse et Moyenne Belgique, Bulletin de la Société Belge d'Etudes Géographiques/Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 2 (1976) 239-294; P. Lindemans, Geschiedenis van de Landbouw (Antwerp/Borgerhout 1994).
23. F. Dussart, Geographie der länderlichen Siedlungsformen in Belgien und Luxembourg, Geographische Rundschau 1 (1957) 12-18; F. Dussart and J. Claude, Les villages de "dries" en Basse et Moyenne Belgique, Bulletin de la Société Belge d'Etudes Géographiques/Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 2 (1976) 239-294; P. Lindemans, Geschiedenis van de Landbouw (Antwerp/Borgerhout 1994).
24. F. Dussart, Geographie der länderlichen Siedlungsformen in Belgien und Luxembourg, Geographische Rundschau 1 (1957) 12-18; F. Dussart and J. Claude, Les villages de "dries" en Basse et Moyenne Belgique, Bulletin de la Société Belge d'Etudes Géographiques/Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 2 (1976) 239-294; P. Lindemans, Geschiedenis van de Landbouw (Antwerp/Borgerhout 1994).
25. C. Christians, L. Daels, A. Verhoeve, Les campagnes/De landelijke gebieden, in J. Denis (Ed.), Géographie de la Belgique/Geografie van België (Brussels 1992) 484-536; C. Billen, Jeux de pourvoirs, jeux de profits: remarques à propos de l'histoire des droits d'usage et des biens communaux (XIIe-XIXe siècle), in Les Structures du pouvoir dans les Communautés Rurales en Belgique et dans les Pays Limitrophes (XIIe-XIXe siècles)/Machtsstructuren in de Plattelandsgemeenschappen in België en Aangrenzende Gebieden (12de-19de eeuw) (Brussels 1988) 435-449.
26. C. Christians, L. Daels, A. Verhoeve, Les campagnes/De landelijke gebieden, in J. Denis (Ed.), Géographie de la Belgique/Geografie van België (Brussels 1992) 484-536; C. Billen, Jeux de pourvoirs, jeux de profits: remarques à propos de l'histoire des droits d'usage et des biens communaux (XIIe-XIXe siècle), in Les Structures du pouvoir dans les Communautés Rurales en Belgique et dans les Pays Limitrophes (XIIe-XIXe siècles)/Machtsstructuren in de Plattelandsgemeenschappen in België en Aangrenzende Gebieden (12de-19de eeuw) (Brussels 1988) 435-449.
27. Verhaegen, op. cit. I, 119.
28. Ibid. I, 202.
29. Crédit Communal/Gemeentekrediet (Ed.), La Province Hier et Aujourd'hui/De Provincie Vroeger en Nu: Oost-Vlaanderen (Brussels 1976) 66.
30. Ville de Gand, Rapport sur la situation des affaires de la Ville de Gand (Gand 1849) 58.
31. C. Vandenbroeke, Sociale Geschiedenis van het Vlaamse Volk (Leuven 1984) 170.
32. Kint, op. cit. 164.
33. Crédit Communal/Gemeentekrediet, op. cit. 71.
34. Verhaegen, op. cit. I, 76.
35. P. M. M. Klep, Groeidynamiek en stagnatie in een agrarisch grensgebied. De economische ontwikkeling in de Noordantwerpse Kempen en de Baronie van Breda 1750-1850, Bijdragen tot de Geschiedenis van het Zuiden van Nederland 26 (1973) 182.
36. E. Tilborghs, De privatisering van de gemeentelijke heide in de Antwerpse Kempen gedurende de negentiende eeuw, Bulletin de la Société Belge d'Etudes Géographiques/Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 2 (1988) 303-318.
37. Klep, op. cit. 183-4 and 159-60.
38. Verhaegen, op. cit. I, 76.
39. E. Vliebergh and R. Ulens, La Population Agricole de la Hesbaye au XIXe Siècle: Contribution à l'Etude de l'Histoire Économique et Sociale (Brussels 1909) 45-47.
40. Vliebergh and Ulens, op. cit. 109.
41. Verhaegen, op. cit. I, 147.
42. E. Vliebergh and R. Ulens, L'Ardenne: la Population Agricole au XIXe Siècle - Contribution à l'Étude de l'Histoire Economique et Sociale (Brussels 1911) 86.
43. C. Lis, Sociale politick in Antwerpen (1779), Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 2 (1976) 146-166.